Δεν περίμενε κανείς, βέβαια, η πρόταση να είναι λύση σωτηρίας για τους πνιγμένους πολίτες... Και το γεγονός ότι προτείνονται λύσεις όπως το να... νοικιάζεις το σπίτι σου από την τράπεζα δείχνουν το δρόμο και τη στόχευση.
Όπως αναφέρει η σχετική απόφαση που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ, ο κάθε δανειολήπτης θα μπορεί να διευθετεί τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του με 22 ρυθμίσεις ανάλογα με την κατηγορία στην οποία βρίσκεται.
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, υπάρχουν τρεις τύποι ρυθμίσεων: οι βραχυπρόθεσμες, οι μεσοπρόθεσμες και η οριστική διευθέτηση. Πιο αναλυτικά:
Βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις (διάρκεια ρύθμισης μικρότερη από 5 χρόνια). Σε αυτή την κατηγορία προτείνονται οι εξής ρυθμίσεις:
• Μόνο τόκοι: Κατά τη διάρκεια της ρύθμισης καταβάλλονται μόνο τόκοι.
• Μειωμένες δόσεις: Μειώνεται το ποσό των τοκοχρεωλυτικών δόσεων αποπληρωμής (το νέο ποσό δόσης ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από το ποσό δόσης το οποίο θα αντιστοιχούσε σε ρύθμιση μόνο τόκων) για καθορισμένη βραχυπρόθεσμη περίοδο.
• Περίοδος χάριτος: Παρέχει στον δανειολήπτη τη δυνατότητα προκαθορισμένης περιόδου αναστολής πληρωμών.
• Αναβολή Πληρωμής δόσης / δόσεων: Παρέχεται συμβατικά η δυνατότητα στον δανειολήπτη να μεταφέρει χρονικά μία δόση του δανείου.
• Τακτοποίηση καθυστερούμενου υπολοίπου: Τακτοποίηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, συνήθως μέσω συμφωνίας ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων και διατήρησης της απαίτησης για το άληκτο υπόλοιπο.
• Κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών: Η κεφαλαιοποίηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών και αναπροσαρμογή του προγράμματος αποπληρωμής του οφειλόμενου υπολοίπου.
• Μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις (δηλαδή οι ρυθμίσεις με διάρκεια μεγαλύτερη των 5 ετών).
• Μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου
• Αλλαγή τύπου επιτοκίου: Αλλαγή του τύπου του επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό ή αντίστροφα.
• Παράταση διάρκειας: Παράταση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου (δηλαδή της τελευταίας ημερομηνίας της τελευταίας συμβατικής καταβολής δόσης του δανείου).
• Διαχωρισμός της χορήγησης: Κάθε πιστωτικό ίδρυμα συμφωνεί να διαχωρίσει ένα π.χ. ενυπόθηκο δάνειο δανειολήπτη σε δύο τμήματα:
1. ένα ενυπόθηκο δάνειο το οποίο ο δανειολήπτης εκτιμάται ότι μπορεί να αποπληρώνει με βάση την υφιστάμενη και την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής αυτού και
2. στο υπόλοιπο τμήμα του αρχικού δανείου, το οποίο τακτοποιείται μεταγενέστερα, με ρευστοποίησης περιουσίας ή άλλου είδους διευθέτησης η οποία συμφωνείται εξ αρχής από τα δύο μέρη
• Μερική διαγραφή χρεών: Αυτή η επιλογή προβλέπει την οριστική διαγραφή μέρους της συνολικής απαίτησης του πιστωτικού ιδρύματος, ώστε να διαμορφωθεί σε ύψος, που εκτιμάται ότι είναι δυνατό να εξυπηρετηθεί ομαλά
• Πρόσθετη εξασφάλιση: Όταν λαμβάνονται πρόσθετες εξασφαλίσεις από τον δανειολήπτη, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης, ευνοϊκότερης για τον δανειολήπτη ρύθμισης
• Λειτουργική αναδιάρθρωση επιχείρησης: Αλλαγή της διοίκησης της επιχείρησης όταν οι πιστώτρια/ες τράπεζες θεωρούν την επιχείρηση βιώσιμη υπό προϋποθέσεις, αλλά η υφιστάμενη διοίκηση δεν συνεργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Η συγκεκριμένη επιλογή δεν συνιστά από μόνη της τύπο ρύθμισης για τους σκοπούς παραγωγής αναφορών της παρούσας, αλλά δύναται να συνδυάζεται με τις υπόλοιπες επιλογές ρύθμισης
• Συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο: Εφαρμόζεται σε αναδιαρθρώσεις εταιριών όπου μέρος του χρέους μετατρέπεται σε μετοχικό κεφάλαιο και το πιστωτικό ίδρυμα καθίσταται μέτοχος της επιχείρησης ώστε το υπόλοιπο του χρέους να μπορεί να εξυπηρετηθεί από τις προβλεπόμενες ταμειακές ροές του δανειολήπτη
ΜΕΣΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ρυθμίσεις (διάρκεια ρύθμισης άνω των 5 ετών). Σε αυτή την κατηγορία προτείνονται οι εξής ρυθμίσεις:κούρεμα, αλλαγή τύπου επιτοκίου, μόνιμη μείωση επιτοκίου ή του spread, επιμήκυνση αποπληρωμής, και split του δανείου, δηλαδή ένα μέρος δάνειο και ένα μέρος θα αποπληρωθεί στο τέλος της περιόδου ρύθμισης με ρευστοποίηση ακινήτου.
Οριστική διευθέτηση
• Εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου: Ο δανειολήπτης, οποίος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στους όρους αποπληρωμής ενυπόθηκου δανείου, παραχωρεί εθελοντικά (χωρίς να απαιτηθεί προσφυγή σε δικαστικές ενέργειες εκ μέρους του πιστωτικού ιδρύματος) την κυριότητα του υπέγγυου ακινήτου στο πιστωτικό ίδρυμα. Στη σχετική συμφωνία προβλέπεται σαφώς ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου.
• Μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση: Ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου στο πιστωτικό ίδρυμα υπογράφοντας σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης, η οποία του εξασφαλίζει τη δυνατότητα μίσθωσης και χρήσης για ορισμένη ελάχιστη χρονική περίοδο (συνήθως πέντε έτη).
• Πώληση και ενοικίαση: Ο δανειολήπτης μεταβιβάζει την κυριότητα του ακινήτου είτε στο πιστωτικό ίδρυμα είτε σε τρίτο. Η συμφωνία μπορεί να συνοδεύεται με παραχώρηση του δικαιώματος διαμονής στο ακίνητο έναντι μισθώματος (συνήθως για μία ελάχιστη περίοδο τριών ετών). Στη σχετική συμφωνία προβλέπεται σαφώς ο τρόπος διευθέτησης του τυχόν υπολοίπου.
• Μεταβίβαση/πώληση του δανείου/αναπροσαρμοσμένο υπόλοιπο: Η μεταβίβαση του δανείου σε άλλο ίδρυμα, πιστωτή ή χρηματοδοτικό σχήμα.
• Ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας: Συμφωνία που επιτρέπει σε δανειολήπτη με οικονομικές δυσκολίες που έχει υποθηκευμένη την κύρια κατοικία του ή την επαγγελματική του στέγη να την πωλήσει αγοράζοντας νέα χαμηλότερης αξίας.
• Διαχείριση σε εκκαθάριση: Ορίζεται η κατάσταση στην οποία η απαίτηση του πιστωτικού ιδρύματος αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας.
• Ρευστοποίηση εξασφαλίσεων: Ορίζεται η κατάσταση στην οποία το πιστωτικό ίδρυμα έχοντας καταγγείλει την δανειακή σύμβαση, εκκινεί διαδικασίες ρευστοποίησης των εξασφαλίσεων για την ικανοποίηση της απαίτησης του.
• Δικαστικές/νομικές ενέργειες: Ορίζονται οι ενέργειες οριστικής διευθέτησης που μπορεί να λαμβάνονται σε περίπτωση απουσίας ή εξάντλησης των εξασφαλίσεων και αφορούν την εκκίνηση δικαστικών ενεργειών έναντι περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη για την κάλυψη των απαιτήσεων του πιστωτικού ιδρύματος.
Ευνοούνται οι «συνεργάσιμοι» δανειολήπτες
Στην Πράξη της ΤτΕ αναφέρεται ότι στους συνεργάσιμους και βιώσιμους δανειολήπτες «τα πιστωτικά ιδρύματα οφείλουν να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν κατάλληλο πλαίσιο εναλλακτικών τύπων ρύθμισης των σε καθυστέρηση και των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, υπό τον όρο ότι είναι μακροπρόθεσμα αποτελεσματικές και βιώσιμες, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις αιτίες που οδήγησαν στην εμφάνιση οικονομικών δυσκολιών».
Μάλιστα, η ΤτΕ καλεί τις τράπεζες «να μη χρησιμοποιούν τη ρύθμιση για συγκάλυψη είτε προσωρινά είναι μόνιμα του πραγματικού επιπέδου κινδύνου των συγκεκριμένων δανείων»...
Σύσταση προς τις τράπεζες
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύσταση της ΤτΕ προς τις τράπεζες να συνεργασθούν όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν προβληματικά δάνεια κοινών δανειοληπτών. Συγκεκριμένα, στην Πράξη αναφέρεται: «Η Τράπεζα της Ελλάδος συστήνει στα πιστωτικά ιδρύματα να προχωρούν σε μεταξύ τους Πρωτόκολλα για τη διαχείριση των καθυστερήσεων κοινών δανειοληπτών».
