Του Γιώργου Δελαστίκ
Μεγάλες αλλαγές κυοφορούνται στην Ευρώπη, όπως όλα δείχνουν. Η αποκάλυψη του αποκρουστικού προσώπου της Γερμανίας και της ΕΕ με την πολιτική που επέβαλαν για τη διάσωση του ευρώ και η οποία οδηγεί σε πρωτοφανή για καιρό ειρήνης οικονομική και κοινωνική εξαθλίωση των λαών της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, απειλώντας να κάνει το ίδιο στην Ιταλία και την Κύπρο, έχει επιφέρει ριζικές ανατροπές στις συνειδήσεις των λαών της Γηραιάς Ηπείρου. Η εμπιστοσύνη τους προς την ΕΕ και το ευρώ έχει καταρρεύσει παντού. Οι ενθουσιώδεις και θετικές διαθέσεις έχουν πλέον μεταστραφεί σε αρνητικές ή και εχθρικές.
Ο Γερμανός πρώην επίτροπος αρμόδιος για τη διεύρυνση της ΕΕ, Γκίντερ Φερχόιγκεν, αποτυπώνει το νέο κλίμα: «Η ΕΕ δεν εκλαμβάνεται από μεγάλο αριθμό πολιτών ως χρήσιμος και καλοπροαίρετος εταίρος, αλλά ως άπληστο τέρας ανάληψης όλο και περισσότερων αρμοδιοτήτων… Οποιος επιθυμεί με μια εν μέρει επιθετική ρητορική “περισσότερη Ευρώπη” πρέπει να γνωρίζει ότι από ένα ευρύ τμήμα της κοινής γνώμης αυτή η επιθυμία για “περισσότερη Ευρώπη” δεν εκλαμβάνεται ως υπόσχεση, αλλά ως απειλή!» υπογράμμισε προειδοποιώντας πρωτίστως τους πολιτικούς της χώρας του.
«Το ευρώ φέρνει καταστροφή»
Ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζέιμς Γκαλμπρέιθ είναι οξύτερος:
«Η επιβίωση του ευρώ γίνεται με κόστος την καταστροφή των κοινωνικών θεσμών και με τεράστιο ποσοστό ανεργίας στην περιφέρεια. Μιλάμε για καταστροφή», δήλωσε.
Πολύ πιο ζοφερές είναι οι εκτιμήσεις του Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, του μέχρι προσφάτως προέδρου του Eurogroup, ο οποίος σε συνέντευξη του που δημοσιεύεται στο τεύχος αυτής της εβδομάδας του γερμανικού περιοδικού Der Spigel αναφέρει μεταξύ άλλων: «Ο τρόπος με τον οποίο Γερμανοί πολιτικοί επιτέθηκαν στην Ελλάδα όταν αυτή μπήκε στην κρίση έχει αφήσει βαθιές πληγές στη χώρα. Με τρόμαξαν επίσης τα πανό στην Αθήνα που δείχνουν την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ να φορά ναζιστική στολή. Ξαφνικά ήρθαν στην επιφάνεια εχθρικά συναισθήματα που νόμιζε κανείς ότι είχαν εκλείψει αμετάκλητα».
Ο από πολλών ετών πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου ομολογεί ότι αντιμετωπίζει πολύ δυσοίωνα το μέλλον της ηπείρου μας: «Όποιος πιστεύει ότι το αέναο δίλημμα πολέμου και ειρήνης δεν θα τεθεί εκ νέου στην Ευρώπη πλανάται. Οι δαίμονες δεν έχουν εξαφανιστεί, βρίσκονται απλώς εν υπνώσει», υπογράμμισε ο Γιουνκέρ, συγκρίνοντας, μάλιστα, τις σημερινές συνθήκες με εκείνες που επικρατούσαν στην Ευρώπη τις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου!
«Καφκαϊκό οικοδόμημα η ΕΕ»
Σφοδρότατα επικριτικός για το πώς εξελίσσεται η πορεία της ευρωπαϊκής οικοδόμησης είναι σε άρθρο του στη γαλλικής εφημερίδας Le Monde ο Αντρέ Γκρεμπίι διευθυντής ερευνών στο γαλλικό Κέντρ Σπουδών και Διεθνών Μελετών Πολιτικών Επιστημών.
«Καφκαϊκό ευρωπαϊκό οικοδόμημα» αποκαλεί την ΕΕ από τον τίτλο ήδη της πολύ ενδιαφέρουσας παρέμβασης του στο δημόσιο διάλογο. Επισημαίνει τεράστια προ βλήματα δημοκρατικής λειτουργίας της ΕΕ και αναλύει πώς η ΕΕ διαστρεβλώνει με τραγικές συνέπειες το δημοκρατικό τρόπο λειτουργίας των χωρών-μελών της.
«Είναι αλήθεια ότι στο σύστημα της ΕΕ οι δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις θεωρούνται ως δημαγωγικοί θεσμοί, για να μην πούμε ως ζιζάνια, που εμποδίζουν την ομαλή λειτουργία της ΕΕ», επισημαίνει και συνεχίζει: «Έχει συγκροτηθεί ένας παράξενος αστερισμός, ο οποίος αποτελείται από αμέτρητους μη εκλεγμένους κοινοτικούς θεσμούς και από τις εθνικές κυβερνήσεις. Αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς, οι εθνικές κυβερνήσεις δεν έχουν απογυμνωθεί από τις εξουσίες τους, αλλά δεν μπορούν να τις ασκήσουν παρά μόνο υπό τον όρο ότι ακολουθούν τους κανόνες που τους έχουν επιβληθεί από το εξωτερικό», υπογραμμίζει ο Γάλλος αναλυτής.
Ο Αντρέ Γκρεμπίν εμφανίζεται απαισιόδοξος ως προς τις δυνατότητες δημοκρατικής αναμόρφωσης του οικοδομήματος της ΕΕ. «Σε ένα δημοκρατικό σύστημα ακόμη και σε ένα αυταρχικό, η λαϊκή δυσαρέσκεια μπορεί να κατευθυνθεί προς ένα στόχο: εναντίον μιας πλειοψηφίας μου μπορεί κανείς να ελπίσει ότι θα αντισταθεί, εναντίον ενός δικτάτορα που αναμένει κανείς ότι θα ανατραπεί. Σε ένα ολιγαρχικό σύστημα όμως όπως αυτό που επικρατεί στην ΕΕ, η εξουσία είναι επαρκώς διάχυτη ώστε να μην μπορεί να πληγεί τονίζει.
Αποχωρήσεις;
Η κρίση απονομιμοποίησης του Ευρώ αλλά και της ίδιας της ΕΕ αποτυπώνεται πολλαπλά. Τα αποτελέσματα των Ιταλικών εκλογών οι αλλεπάλληλες κινητοποιήσεις εναντίον της πολιτικής για την διάσωση του ευρώ στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα, η καταβαράθρωση των ευρωπαϊκών θεσμών στη συνείδηση των Ευρωπαίων πολιτών…
Σοβαρότατη εκδήλωση της κρίσης που σοβεί στην Ευρώπη είναι και η δέσμευση του δεξιού πρωθυπουργού της Βρετανίας, Ντέιβιντ Κάμερον, ότι το 2017 θα διενεργήσει δημοψήφισμα για να αποφανθεί ο βρετανικός λαός αν θέλει να παραμείνει η χώρα στην ΕΕ ή να αποχωρήσει εντελώς απ’ αυτή.
«Οδηγεί την Ευρώπη σε νέο έδαφος» η υπόσχεση του Βρετανού πρωθυπουργού για τη διενέργεια δημοψηφίσματος, ομολογεί σε πρωτοσέλιδο κύριο άρθρο της η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine. «Μέχρι τώρα ποτέ δεν έχει λάβει χώρα στην Ε.Ε δημοψήφισμα αποχώρησης και επίσης καμιά χώρα δεν έχει εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το παράδειγμα [Σ.Σ.: της Βρετανίας] θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στη δημόσια συζήτηση και σε άλλα κράτη-μέλη – και μάλιστα όχι μόνο στις χώρες-πληρωτές του Βορρά.
Στις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου επίσης αναρωτιούνται οι άνθρωποι αν διαφυλάσσονται καλώς τα συμφέροντα τους μέσα στην ΕΕ», παραδέχεται ο αρθρογράφος, πριν οδηγηθεί στο τελικό του συμπέρασμα, που αποτελεί και την ουσία του άρθρου. «Υπάρχει και σε άλλα κράτη της ΕΕ, μεταξύ αυτών και στη Γερμανία, συμπάθεια προς την ιδέα να επιστραφεί προς τα κράτη-μέλη η μία ή η άλλη αρμοδιότητα… Οι Βρετανοί είναι ο πρώτος λαός ο οποίος επανακαθορίζει τη θέση του στην Ευρώπη. Δεν θα είναι ο τελευταίος», καταλήγει το άρθρο της γερμανικής εφημερίδας, αφήνοντας ανοιχτό το ζήτημα αποχωρήσεων όχι μόνο από το ευρώ, αλλά και από την ίδια την ΕΕ.
Αν διαλυθεί το ευρώ
Ακόμη και στην ίδια τη Γερμανία συζητείται ανοιχτά το θέμα της κατάρρευσης του ευρώ και της διάλυσης της Ευρωζώνης και τι ενδέχεται να επακολουθήσει μετά από ένα τέτοιο κοσμοϊστορικής σημασίας γεγονός.
«Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι θα αποτύχει το ευρώ γιατί δεν είναι έτοιμες ούτε οι χώρες που χρωστούν για ηρωικές μεταρρυθμίσεις ούτε οι χώρες που πληρώνουν για ηρωικές μεταφορές πόρων», γράφει η σοσιαλδημοκρατική εβδομαδιαία γερμανική εφημερίδα Die Zeit στο τελευταίο φύλλο της και συνεχίζει επισημαίνοντας τι κατά τη γνώμη του αρθρογράφου θα συμβεί αν όντως το ευρώ εξαφανιστεί: «Προκαλεί υπερβολικά μεγάλο φόβο στην επίσημη πολιτική της Ευρώπης, ένα σχεδόν μαγικά παράλογο τρόμο, ακόμη και μόνο το να σκεφτεί κανείς εναλλακτικές επιλογές αντί της διαρκούς προώθησης της ολοκλήρωσης. Κανείς δεν μπορεί επιπόλαια να επιθυμεί κατάρρευση του κοινού νομίσματος ή δραματική οπισθοχώρηση της συνολικής διαδικασίας ευρωπαϊκής ενοποίησης ή να τα θεωρήσει αυτά ακίνδυνα. Θα επέφεραν αξιοσημείωτες ζημιές στο διεθνές κύρος και τη σημασία της ηπείρου», εκτιμά.
Ζούμε και χωρίς ευρώ!
Η γερμανική εφημερίδα δεν αγωνιά καθόλου για το μέλλον της Ευρώπης μετά την ενδεχόμενη διάλυση του ευρώ.
«Δεν πρόκειται όμως να βυθιστεί η Ευρώπη εξαιτίας αυτού του γεγονότος και οι λαοί της δεν θα βρίσκονταν στο κατώφλι νέων πολέμων από αυτή την αιτία», γράφει κατηγορηματικά η Die Zeit. «Θα κατακερματίζονταν πολλαπλά, πολυποίκιλα και θα παρέμεναν συγγενείς μεταξύ τους. Πραγματικοί Ευρωπαίοι δηλαδή!» πρόσθετε ήρεμα και καθησυχαστικά.
Δεν γνωρίζουμε φυσικά αν θα καταρρεύσει το ευρώ ούτε κάτω από ποιους όρους θα καταρρεύσει, πράγμα που έχει ζωτική σημασία για τις εξελίξεις που θα επακολουθήσουν. Άλλο πράγμα να το διαλύσουν οι ελίτ της Ευρώπης λόγω αποκλινόντων συμφερόντων τους και εντελώς άλλο πράγμα να ανατραπούν οι ευρώδουλες κυβερνήσεις από λαϊκές εξεγέρσεις στις χώρες που δυστυχούν και εξανδραποδίζονται μέσω του ευρώ.
Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι ακόμη και στην ίδια την ηγεμονική χώρα της Ευρώπης, τη Γερμανία, έχει ήδη αρχίσει η δημόσια συζήτηση για την επόμενη ημέρα μετά το τέλος του ευρώ, ανεξαρτήτως του αν, πότε και πώς θα έρθει αυτό.