Ήταν απομεσήμερο στο Διεθνές Κέντρο Τύπου του Βελιγραδίου. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος έφερνε στο στόμα του μια μπουκιά βραστά χόρτα και τσιμπολογούσε λίγο belo cir από το διπλανό πιατάκι. «Αν μπορούσαν να μου φέρουν κι ένα πιάτο τηγανητές πατάτες, τότε θα είχα το ιδανικό γεύμα για μένα» είπε ο σκηνοθέτης και ο Μίρκο τον ικανοποίησε αμέσως, φέρνοντάς του μια χορταστική πιατέλα με λίγο ψιλοκομμένο σκόρδο. Κάπως έτσι, απλά και λιτά, άρχιζε η περιπέτεια του γυρίσματος της ταινίας «Το βλέμμα του Οδυσσέα».
Στην παρέα ήταν και ο Δημήτρης Σοφικίτης, που ανίχνευε τα μονοπάτια του γυρίσματος. Κάπως έτσι, απλά και λιτά, άρχιζε και μια μεγάλη γνωριμία που θα κρατούσε χρόνια, μέχρι τον θάνατο του σκηνοθέτη.
Αύριο στο Α΄ Νεκροταφείο θα συγκεντρωθεί η οικογένειά του μαζί με τους συνεργάτες και τους φίλους του, για να συνομιλήσουν λίγο μαζί του κάτω από τα κυπαρίσσια της Αττικής.
Στις 24 Ιανουαρίου του 2011 ο Τεό έφυγε από τη ζωή την ώρα του γυρίσματος. Σε μια υπόγεια διάβαση, εκεί κοντά στο λιμάνι του Πειραιά. Πέρασε ήδη ένας χρόνος. Πριν από λίγες ημέρες έφυγε κι ένας άλλος μεγάλος του Σινεμά. Τώρα ο Τεό και ο Όσιμα κάνουν παρέα, συζητώντας για την επόμενη ταινία. Το Σινεμά συνεχίζει. Σε κάθε περίοδο της ζωής του υπήρχαν και θα υπάρχουν κάποιοι σαν τον Αγγελόπουλο, τον Όσιμα, τον Κουροσάβα, για να θυμίζουν ότι ο Κινηματογράφος είναι παιδεία, πολιτισμός, ζωή και κίνηση.
Λίγα λόγια για τον ΤεόΝικόλας Αρώνης
Πώς περνάει ο χρόνος, είναι πραγματικά σαν χθες που είχαμε το άκουσμα για τον θάνατο ενός μεγάλου Έλληνα της Τέχνης, ενός ανθρώπου που, μαζί με τους Γαβρά, Κακογιάννη, Κούνδουρο και μερικούς άλλους, έπαιξε σημαντικό ρόλο στη διεθνή αναγνώριση του Ελληνικού Σινεμά.
Σίγουρα, όπως έχει παραειπωθεί και γραφτεί τον τελευταίο αυτό χρόνο, ο κόσμος της έβδομης τέχνης είναι φτωχότερος. Φτωχότερος γιατί δεν υπάρχει ανάμεσά μας ένας δημιουργός, ένας άνθρωπος που με τη ματιά και τη σκέψη του συνεισέφερε πολλά, έτσι ώστε το ελληνικό σινεμά να αποκτήσει παγκόσμια υπόσταση και να ξεφύγει από τα στενά σύνορα της ελληνικής επικράτειας.
Οφείλουμε όλοι να θυμόμαστε πως αυτό που κατάφερε κινηματογραφικά ο Θόδωρος Αγγελόπουλος ήταν πολύ σπουδαίο. Έδωσε ένα συγκεκριμένο «βλέμμα» στον τρόπο κινηματογράφησης, βάζοντας τη δική του σφραγίδα σε μια κινηματογραφικά δύσκολη και όχι καλά εκπαιδευμένη «αγορά», δημιουργώντας μια ολόκληρη σχολή.
Τα χαρακτηριστικά αργά και μεγάλης διάρκειας, με τον χαρακτήρα ενός ολόκληρου επεισοδίου, αινιγματικά πλάνα (ο «Θίασος», για παράδειγμα, αποτελείται από περίπου 80 πλάνα σε μια ταινία διάρκειας τεσσάρων ωρών), τα καταθλιπτικά τοπία, ο αργός ρυθμός στο μοντάζ και τα μεγάλα διαστήματα χωρίς διαλόγους αποτέλεσαν χαρακτηριστικά γνωρίσματα της τέχνης του.
Αυτό όμως που πραγματικά έκανε τον Αγγελόπουλο να ξεχωρίσει ήταν πως τα πλάνα αυτά ήταν ιδιαιτέρως προσεγμένα και ακριβή, με ιδιαίτερη προσοχή στις λεπτομέρειες, πλάνα που θυμίζουν χορογραφίες δομημένες μέσα σε περίπλοκες σκηνές στις οποίες συμμετέχουν πολλοί ηθοποιοί.
Κάποιοι από εμάς αγαπήσαμε το σινεμά του Θόδωρου Αγγελόπουλου, κυρίως γιατί οι ταινίες του θύμιζαν όνειρα, φανταστικά ταξίδια του μυαλού, ταξίδια που ακροβατούσαν πάνω στα στοιχεία του ρεαλισμού αλλά και του σουρεαλισμού.
Οι ταινίες του πάντα προκαλούσαν «κουβέντα» μεταξύ των κριτικών κινηματογράφου. Κουβέντα που αφορούσε τον ρυθμό, την αισθητική και τη διάρκεια στη ματιά του σκηνοθέτη. Σίγουρα ο Αγγελόπουλος δεν είχε μόνο θαυμαστές, αλλά και πολλούς επικριτές, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων. Για τους Βρετανούς κριτικούς κινηματογράφου Derek Malcolm και David Thomson, ο Αγγελόπουλος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες παγκοσμίως. Αυτό όμως που κατάφερε ο Θόδωρος Αγγελόπουλος είναι να έχει την παραδοχή ακόμη και των επικριτών του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που απεικονίζεται στα λόγια του Αμερικανού κριτικού κινηματογράφου Roger Ebert, ο οποίος για το «Βλέμμα του Οδυσσέα» είχε πει πως «παρά το ότι τη θεωρώ μια βαρετή ταινία, μπαίνω στον πειρασμό να δώσω στο "Βλέμμα του Οδυσσέα" το πλεονέκτημα της αμφιβολίας, οφείλοντας να εκθειάσω το όραμά του, το θάρρος του, το κουράγιο του και τη διάρκειά του».
Ένα χρόνο μετά, λοιπόν, και μια ξεχωριστή ρετροσπεκτίβα διοργανώνεται από τις 24 έως τις 30 Ιανουαρίου στους κινηματογράφους. Μια ρετροσπεκτίβα στην οποία οι ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου θα συναντήσουν ξανά το κοινό μέσα στις αίθουσες και σε κόπια φιλμ.
Οι κόπιες που θα προβληθούν θα έχουν όλες και αγγλικούς υπότιτλους, εκτός από την ταινία «Οι Κυνηγοί», που θα παιχτεί με γαλλικούς υπότιτλους.
Οι ταινίες που θα προβληθούν είναι οι εξής: «Η εκπομπή» (μικρού μήκους) «Αναπαράσταση», «Μέρες του '36», «Ο θίασος», «Οι κυνηγοί», «Ο Μεγαλέξανδρος», «Αθήνα», «Επιστροφή στην Ακρόπολη» (μικρού μήκους), «Ταξίδι στα Κύθηρα», «Ο μελισσοκόμος», «Τοπίο στην ομίχλη», «Το μετέωρο βήμα του πελαργού», «Το βλέμμα του Οδυσσέα», «Μια αιωνιότητα και μια μέρα», «Το λιβάδι που δακρύζει», «Η σκόνη του χρόνου».
Το ετήσιο μνημόσυνο θα γίνει την Κυριακή 20 Ιανουαρίου, ώρα 11.00, στον Άγιο Λάζαρο του Α' Κοιμητηρίου Αθηνών. Την Πέμπτη 24 Ιανουαρίου 2013, ώρα 17.00, θα γίνει τρισάγιο στον χώρο του ατυχήματος στην Περιφερειακή Οδό Δραπετσώνας.
Η απώλεια του Αγγελόπουλου δεν είναι μια ελληνική και μόνο απώλεια. Ο θάνατός του είναι ένα γεγονός χωρίς σύνορα, κυρίως γιατί η έβδομη τέχνη, η τέχνη που ταξιδεύει πιο γρήγορα από κάθε άλλη σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, έχασε έναν από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς της. Εν κατακλείδι, το Ευρωπαϊκό Σινεμά από εκείνη τη μέρα είναι σίγουρα φτωχότερο...
Το Φεστιβάλ
