Ο έντρομος πολίτης κοιτάζει κατάματα τον τηλεοπτικό φακό λίγα λεπτά μετά την έκρηξη του παγιδευμένου αυτοκινήτου στον καθολικό τομέα της Βηρυτού. «Μου θυμίζει τις παλιές ημέρες» ψελλίζει, αναφερόμενος στην πολυετή βαρβαρότητα του εμφυλίου πολέμου στον Λίβανο. Γύρω του τα συντρίμμια, τα πτώματα και οι κραυγές των τραυματισμένων φέρνουν στο νου τις εικόνες ολοκληρωτικής καταστροφής στο «Παρίσι της Ανατολής» από τον πόλεμο που διήρκεσε από το 1975 έως το 1990.
Η βόμβα σκότωσε τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών του Λιβάνου και δηλωμένου αντιπάλου της Δαμασκού. Οι νεκροί είναι κυρίως, καθολικοί Μαρωνίτες, χριστιανοί δηλαδή. Με λίγα λόγια η βομβιστική ενέργεια είχε σαν στόχο την εύθραυστη ισορροπία μεταξύ χριστιανών, σουνιτών μουσουλμάνων και Σιιτών στην αραβική αυτή χώρα.Η Βηρυτός πληρώνει εκ νέου το τίμημα της ανατροπής των ευαίσθητων συσχετισμών στην Εγγύς και Μέση Ανατολή που προκαλεί η -επιχειρούμενη από την Δύση, την Τουρκία, τις σουνιτικές αραβικές χώρες και τους Αδελφούς Μουσουλμάνους- ανατροπή του καθεστώτος του προέδρου της Συρίας Άσσαντ.
Το Ισραήλ βρίσκεται με το χέρι στην σκανδάλη, έχοντας ενισχύσει τις στρατιωτικές μονάδες στα σύνορα με τον Λίβανο και την Συρία. Το Ιράν καραδοκεί , η Ρωσία παρακολουθεί εκ τους σύνεγγυς και η Τουρκία κάθε ημέρα που περνά πλησιάζει όλο και περισσότερο στην αναπόφευκτη για πολλούς εμπλοκή της σε πολεμική αναμέτρηση εντός Συρίας. Ορόσημο για τις εξελίξεις οι αμερικανικές εκλογές της 6ης Νοεμβρίου. Το πολεμικό θρίλερ μόλις αρχίζει.
Οι φόβοι ότι οι αιματηρές συγκρούσεις στη Συρία δεν θα παρέμεναν περίκλειστες στα συριακά σύνορα, άρχισαν να παίρνουν σάρκα και οστά. Η φονική έκρηξη στη Βηρυτό που σκότωσε οκτώ και τραυμάτισε 118, δημιουργεί έντονη ανησυχία για την αποσταθεροποίηση του Λιβάνου. Για τους δυτικούς και τους υποστηρικτές της δυτικής πολιτικής, πίσω από την έκρηξη κρύβεται η Δαμασκό. Οι αντίπαλοι της αμερικανικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή, υποστηρίζουν ότι εκείνο που έχει να κερδίσει από την έκρηξη είναι το Ισραήλ. Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι τόσο συγκεχυμένη, που είναι αδύνατο να καταλάβουμε ποιός μάχεται ποιον, και σε ποιά πλευρά βρίσκεται.Η Μέση Ανατολή βιώνει μια τεκτονική μετατόπιση, μια θεμελιώδη αλλαγή, το περίγραμμα της οποίας μόλις άρχισε να διαφαίνεται. Τόσο ο Οσάμα Μπιν Λάντεν όσο και ο Τζορτζ Μπους συμμετείχαν στη δημιουργία των συνθηκών για ν’ αλλάξουν και να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα. Όμως, αυτό που ξεκίνησε στη Μέση Ανατολή έχει τη δική του λογική, και το σενάριο είναι σχεδόν ανεξάρτητο από εξωτερικές παρεμβολές. Οι αλλαγές στη Μέση Ανατολή τραβάνε μια γραμμή κάτω από την ψευδαίσθηση ότι ο κόσμος του 21ου αιώνα θα είναι σε θέση να χτίζεται με ένα σαφές και απλό σχήμα.
Το πολιτικό Ισλάμ, το οποίο από την αρχή της δεκαετίας του 2000, είχε μπει στο στόχαστρο της παγκόσμιας αντιτρομοκρατικής συμμαχίας εναντίον της «Αλ Κάιντα», απέκτησε σήμερα μια εντελώς διαφορετική διάσταση. Οι ισλαμιστές έχουν έρθει νόμιμα στην εξουσία σε πολλές αραβικές χώρες. Οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι» κυβερνούν την Αίγυπτο, και, αντίθετα με τις προσδοκίες, ο Μοχάμεντ Μούρσι μόνο διακοσμητικός πρόεδρος υπό μια στρατιωτική χούντα είναι.
Τα γεγονότα
Πανικός προκλήθηκε χθες νωρίς το απόγευμα στην Βηρυτό μετά την έκρηξη βόμβας σε χριστιανική συνοικία. Η έκρηξη σημειώθηκε σε καίριο σημείο και ώρα αιχμής, όταν πολλοί γονείς έπαιρναν τα παιδιά από το σχολείο. Ήταν τόσο δυνατή που ακούστηκε χιλιόμετρα μακριά. Το σημείο της έκρηξης βρίσκεται στα 200 μέτρα από την έδρα μιας χριστιανικής, μαρωνίτικης οργάνωσης.
Το σημαντικότερο όμως, ήταν πως ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και ο επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών της υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας (FSI) του Λιβάνου, Ουίσαμ αλ Χάσαν. Πρόκειται για τοιν άνθρωπο που είχε ηγηθεί των ανακρίσεων οι οποίες είχαν εμπλέξει τη Συρία και τη Χεσμπολά στην δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Ραφίκ αλ Χαρίρι, ο οποίος επίσης είχε σκοτωθεί από έκρηξη βόμβας στη Βηρυτό στις 14 Φεβρουαρίου 2005.
Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο ποιος ήταν ακριβώς ο στόχος, ενώ δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για την επίθεση κάποια οργάνωση. Η βομβιστική επίθεση, είναι η πιο αιματηρή που σημειώνεται στην Βηρυτό από το 2008. Το κλίμα στον Λίβανο έχει ενταθεί το τελευταίο διάστημα, εξαιτίας των συγκρούσεων στην γειτονική Συρία.
ΑντιδράσειςΤο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. καταδίκασε την βομβιστική αυτή επίθεση εκδίδοντας την ακόλουθη ανακοίνωση: «Τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας καταδικάζουν έντονα την τρομοκρατική επίθεση της 19ης Οκτωβρίου 2012 στη Βηρυτό - κατά την οποία σκοτώθηκε ο στρατηγός Αλ Χάσαν - καθώς και κάθε απόπειρα αποσταθεροποίησης του Λιβάνου μέσω πολιτικών δολοφονιών, απαιτώντας άμεσα το τέλος της χρήσης εκφοβισμού και βίας κατά πολιτικών προσώπων».
Οι πολιτικοί του Λιβάνου, που είναι εναντίον της Συρίας κατηγόρησαν αμέσως ανοικτά τη Δαμασκό ότι βρισκόταν πίσω από την βομβιστική επίθεση. Τόσο ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Σαάντ Χαρίρι, όσο και ο Δρούζος ηγέτης Ουαλίντ Τζουμπλάτ, σε σχεδόν ταυτόσημες δηλώσεις τους, υποστήριξαν ότι ο Σύρος πρόεδρος Μπασάρ αλ-Άσαντ, βρθισκόταν πίσω από την αιματηρή επίθεση. Σύρος υπουργός, καταδίκασε την επίθεση, ενώ η αντιπολίτευση στο Λίβανο, κάλεσε την κυβέρνηση να παραιτηθεί.
Το βράδυ της Παρασκευής σχηματίστηκαν διαδηλώσεις εναντίον της Συρίας, τόσο στη Βηρυτό, όσο και την Τρίπολη.
Το Ιράν, από την πλευρά του, καταδίκασε την βομβιστική επίθεση στο Λίβανο και κατηγόρησε το Ισραήλ, ότι βρίσκεται πίσω από αυτήν.
Οι φόβοι για επέκταση της κρίσηςΗ ολοένα κι αυξανόμενη βία στην Συρία έχει εντείνει τους φόβους για πιθανή επέκταση της συριακής κρίσης προς το Λίβανο, επισημαίνει σε άρθρο του το ΒΒC. Όπως μεταδίδει η ανταποκρίτρια του βρετανικού δικτύου στη Βηρυτό, πολλοί κάτοικοι σκέφτονται πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο να φύγουν από την «χώρα των Κέδρων».
«Τους τελευταίους μήνες, οι δρόμοι της Βηρυτού κατακλύζονται από αυτοκίνητα με πινακίδες κυκλοφορίας από το Χαλέπι, την Χομς και την Δαμασκό, σημάδι πως πολλοί Σύριοι της μεσαίας τάξης έχουν μεταφέρει πλέον το επίκεντρο των δραστηριοτήτων τους, εκτός της πατρίδας τους, σε μέρος που θεωρούν πιο ασφαλές», σημειώνει η Τζόρτζια Πάτερσον Ντάργκαμ, αναφέροντας επίσης πως «οι πιο φτωχές οικογένειες Σύρων προσφύγων έχουν εγκατασταθεί σε περιοχές κοντά στα σύνορα».
Ωστόσο, κι αυτοί σε λίγο θα αναζητούν τρόπο διαφυγής απ' το Λίβανο, αφού ούτε η κατάσταση μέσα στη χώρα είναι καλή, με τις απεργίες των εργαζομένων της κρατικής εταιρείας ηλεκτροδότησης να είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο και τους φόβους να εντείνονται πως η δίνη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία μπορεί να συμπαρασύρει τον Λίβανο.
«Όλοι οι φίλοι μου εδώ, μου λένε πως οι καθημερινές ταραχές είναι αποτέλεσμα πολιτικών διεργασιών με σκοπό να υποκινηθούν συγκρούσεις», επισημαίνει η Βρετανίδα ρεπόρτερ.
Η πολύνεκρη έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου στο κέντρο της Βηρυτού είναι ακόμη ένα σημάδι της κλιμακούμενης σύγκρουσης μεταξύ σουνιτών και αλαουιτών, την θρησκευτική μειονότητα στην οποία ανήκει ο ίδιος ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ Ασαντ. Ο πρωθυπουργός του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, έχει καλέσει εδώ και πολλές εβδομάδες τον στρατό και τις υπηρεσίες ασφαλείας «να κάνουν ό,τι είναι δυνατό, για να σταματήσει αυτή η παράλογη μάχη», δηλώνοντας θορυβημένος από τον κίνδυνο «να συρθεί ο Λίβανος μέσα στη σύγκρουση στη Συρία».
Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία την κατάσταση στον Λίβανο, που γνωρίζει τις χειρότερες συγκρούσεις μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 1975-1990 που στοίχισε την ζωή σε 120.000 ανθρώπους, ενώ άλλοι 76.000 εκτοπίστηκαν απ' τις εστίες τους.Η Συρία εισέβαλε στον Λίβανο το 1976, με το πρόσχημα ότι θα ενεργούσε ως ειρηνευτική δύναμη, αλλά σύντομα η συριακή ειρηνευτική δύναμη λειτούργησε περισσότερο ως μια δύναμη κατοχής, που επιδίωκε να βάλει τον Λίβανο στη σφαίρα επιρροής της Συρίας.
Το Ισραήλ, είχε εισβάλει στο Λίβανο το 1978 και κατόπιν πάλι το 1982 για να απωθήσει τους μαχητές της PLO από τα ισραηλο-λιβανικά σύνορα. Στον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον των μαχητών της Χεσμπολά, που είχε πάρει πια τις θέσεις της PLO, το 2006, ο ισραηλινός στρατός είχε αναγκαστεί να υποχωρήσει στα σύνορά του, χωρίς να πετύχει τους στόχους του.
Με την συμφωνία του Ταίφ του 1989, οι 128 έδρες του λιβανικού Κοινοβουλίου μοιράστηκαν ισότιμα μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων και μετά την αποχώρηση των ισραηλινών - το 2000 - και των συριακών δυνάμεων το 2006, η χώρα επανέκτησε σταδιακά την πολιτική της σταθερότητα, ενώ το 2008 η Συρία αναγνώρισε την χώρα ως ανεξάρτητο κράτος. Ωστόσο, ο Λίβανος έχει διαμαρτυρηθεί επανειλημμένως για τις συνεχιζόμενες παρεμβάσεις της Συρίας στο πολιτικό του σύστημα, κατηγορώντας ευθέως τον πρόεδρο Άσαντ ότι βρίσκεται πίσω από την δολοφονία του σουνίτη πρωθυπουργού του Λιβάνου, Ραφίκ Χαρίρι, το Φεβρουάριο του 2005.
Πριν από 11 χρόνια, όταν κατακάθισε το σύννεφο της σκόνης στους δίδυμους πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, που καταστράφηκε από άραβες “καμικάζι”, φάνηκε ότι δημιουργήθηκε μια νέα γραμμή μετώπου. Από τη μια πλευρά, στο στρατόπεδο του κακού, βρέθηκαν οι «διεθνείς τρομοκράτες», οι εχθροί του «ελεύθερου κόσμου». Και από την άλλη, το αντίπαλο στρατόπεδο διακηρύχθηκε ότι ήταν η Δημοκρατία. Μάλιστα, ειπώθηκε πως όπου δεν υπήρχε Δημοκρατία, αυτή θα επιβαλλόταν ακόμα και δια της βίας.
Ο αντιαμερικανισμός στον αραβικό και γενικότερα στον μουσουλμανικό κόσμο, είναι ένα συνολικό φαινόμενο, που αγγίζει πλατιές μάζες των ανθρώπων. Πολύ περισσότερο που οι σπόροι της πολιτιστικής και θρησκευτικής αντιπαράθεσης, που φυτεύτηκαν στη δεκαετία του 2000, κατά τη διάρκεια της αντι-τρομοκρατικής εκστρατείας, τώρα δείχνουν πως αρχίζουν να φυτρώνουν.
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
