Κείμενο: Σωτήρης Γεωργίου, Φωτογραφία: Γιώργος Βδοκάκης
Η γκράπα αποτελεί το μοναδικό ποτό για τους λάτρεις του κρασιού και τον μοναδικό δρόμο για την κατανόηση της ουσίας του κρασιού.
Υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευση του ονόματος της γκράπας: Η μία εικάζει ότι προέρχεται από τη λατινική λέξη «graspa», που σημαίνει «μίσχος σταφυλιού», ενώ η άλλη –που είναι και η επικρατέστερη– υποστηρίζει ότι πήρε το όνομά της από την ιταλική πόλη Μπασάνο ντελ Γκράπα. Το κατεξοχήν ιταλικό ποτό παράγεται από την απόσταξη στέμφυλων και την προσθήκη νερού. Η διαδικασία παραγωγής είναι κοινή με εκείνη του τσίπουρου: Τα στέμφυλα διαβρέχονται με νερό, ξεκινάει η ζύμωση, και κατόπιν τα στέμφυλα και ο μούστος μεταφέρονται στον αποστακτήρα. Οι ατμοί που δημιουργούνται από το βράσιμο ψύχονται, υγροποιούνται και δίνουν το πλούσιο σε αλκοόλ απόσταγμα που ονομάζεται γκράπα. Καθοριστικό ρόλο στην ποιότητα μιας γκράπας παίζει η ποιότητα του σταφυλιού, η ποικιλία του καθώς και η μέθοδος απόσταξής του.ΣΠΑΝΙΑ ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΑ
Κανένα άλλο ποτό δεν έχει τόσο έντονη τη σφραγίδα του δημιουργού του όσο οι γκράπες του Romano Levi. Γεννημένος στο χωριό Νέιβε του Πιεμόντε, το οποίο δεν εγκατάλειψε ποτέ στη ζωή του, κληρονόμησε το αποστακτήριο του πατέρα του ύστερα και από τον θάνατο της μητέρας του, η οποία σκοτώθηκε σε βομβαρδισμό. Ηταν τότε 17 ετών και έπρεπε να φροντίσει εκτός από τον εαυτό του και την αδελφή του. Ο μόνος τρόπος για να τα βγάλει πέρα ήταν να κάνει αυτό που είχε μάθει καλά, να αποστάζει τα στέμφυλα από τα σταφύλια και να παράγει γκράπες. Ισως εκεί να διαφέρουν οι γκράπες του Romano Levi από τις άλλες: Στο γεγονός ότι δεν ήταν τόσο η τέχνη όσο η αγάπη για αυτό που κάνει, την οποία με έναν μαγικό τρόπο μπορούσε να μεταφέρει στα αποστάγματά του.
Αυτό που δίνει μια άλλη διάσταση στις γκράπες του είναι οι ετικέτες. Τις ζωγράφιζε όλες ο ίδιος με τα πενάκια του. Αποτύπωνε τις σκέψεις του σε ένα κομμάτι χαρτί και έβαζε με αυτόν τον τρόπο την τελική σφραγίδα στη δημιουργία του. Ακόμη και ένα όνειρο με έναν δράκο ήταν αρκετό για να εμπνευστεί σαν καλλιτέχνης και να δημιουργήσει μια νέα γκράπα.
Αυτό που δίνει μια άλλη διάσταση στις γκράπες του Levi είναι οι ετικέτες τους. Τις ζωγράφιζε όλες ο ίδιος με πενάκι, βάζοντας έτσι την τελική σφραγίδα στις δημιουργίες του.
Μία από τις ετικέτες του, που ίσως είναι και η πιο γνωστή, έχει τίτλο «della donna selvatica che scavalca le colline» (σ.σ. το αγριεμένο κορίτσι που πηδά τους λόφους). Η ετικέτα αυτή είναι μία από τις εικόνες που είχε σχεδιάσει σε ένα κομμάτι χαρτί. Το αγριεμένο κορίτσι δεν ήταν άλλο από την αδελφή του, η οποία μετά την απελευθέρωσή της από τα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης είχε άσχημες αναμνήσεις, που δεν την εγκατέλειψαν για την υπόλοιπη ζωή της. Μια νύχτα, ξύπνησε και άρχισε να τρέχει στο δάσος. Ολο το χωριό έψαχνε να τη βρει και όταν την ανακάλυψαν, η εικόνα που αποτυπώθηκε στον αδελφό της ήταν αυτή ενός αγριεμένου κοριτσιού που πηδά τους λόφους.Μια άλλη, επίσης γνωστή ετικέτα είναι η «Ecco Beppe». Απεικονίζει έναν ταχυδρόμο, τον Μπέπε, να διασχίζει τους λόφους με το ποδήλατό του. O Μπέπε ήταν φίλος του και τον επισκεπτόταν για να του μεταφέρει την αλληλογραφία. Μια εποχή, ο Μπέπε είχε καιρό να φανεί και μόλις τον είδε από μακριά, αναφώνησε δυνατά: «Ecco Βeppe» (σ.σ. Να ο Μπέπε!).
O Romano Levi απεβίωσε το 2008 και από τότε όλες οι γκράπες του έχουν γίνει συλλεκτικές και πωλούνται σε δημοπρασίες. Το αποστακτήριο το έχουν αναλάβει οι βοηθοί του και παράγουν γκράπες με τον ίδιο τρόπο, όπως και με τις ίδιες ετικέτες, οι οποίες ωστόσο δεν προέρχονται από το πενάκι του Romano Levi.
Ευχαριστούμε για τις πληροφορίες τον κύριο Τουλουμτζή, στενό φίλο του Romano Levi και συλλέκτη των αποσταγμάτων του.
Ανω: Αφετηρία της ιστορικής παράδοσης της γκράπας είναι το 1601, όταν ιδρύθηκε η Ακαδημία Οινοπνευματωδών στη Βενετία.
Μία από τις πιο γνωστές ετικέτες του Romano Levi είναι η «Εcco Beppe» (δεύτερο μπουκάλι από αριστερά), η οποία απεικονίζει έναν φίλο του, τον ταχυδρόμο Μπέπε, να διασχίζει τους λόφους με το ποδήλατό του.
