Γράφει: Δέσποινα Παπαγεωργίου
Από τον πόλεμο στη Συρία μέχρι το Ιράκ και από την ευθέως ανάλογη σχέση πλούτου-εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέχρι τα «ψιλά γράμματα» τουTTIP, συνδέουμε ψηφίδες και φωτίζουμε πλευρές της άρρηκτης σχέσης του καπιταλισμού με το οικολογικό πρόβλημα, με αφορμή τη Σύνοδο Κορυφής για την Κλιματική Αλλαγή
Το ανθρώπινο είδος έχει χάσει τη γονιμότητά του, απειλείται με εξαφάνιση, κι ό,τι ονομαζόταν πολιτισμός καταρρέει. Το μεγάλο προσφυγικό κύμα που έχει προκληθεί από το γενικευμένο χάος και τον πόλεμο κατευθύνεται στο μόνο εναπομείναν κράτος, τη Βρετανία, η οποία αντιμετωπίζει την κατάσταση έχοντας μετατραπεί σε αστυνομική πολιτεία: αυτό το μέλλον που περιέγραφε η υπόθεση της ταινίας «Τα Παιδιά του Ανθρώπου» φαίνεται πως είναι πια εδώ, καθώς ο καπιταλισμός, ……….
σφιχταγκαλιασμένος με την υπερκατανάλωση και, άρα, την κατάχρηση φυσικών πόρων που ευφημιστικά ονόμασε ανάπτυξη, οδηγεί με εμμονή τζιχαντιστή τον πλανήτη γη στην καταστροφή… Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ήδη κάθε είδος ζωής, ενώ συχνά καθίσταται αιτία συγκρούσεων και πολεμικών συρράξεων…
Η Σύνοδος Κορυφής του ΟΗΕ για το Κλίμα ξεκίνησε, πάντως, με μια εσάνς από χολιγουντιανό σκηνικό αποκάλυψης: στο ανεξίτηλα τραυματισμένο από τις επιθέσεις των παρανοϊκών φανατικών Παρίσι, οι αρχηγοί και οι αντιπροσωπείες από τα 195 κράτη που θα συμμετείχαν στη σύνοδο προσέρχονταν ενώ η αστυνομία φρόντιζε ώστε οι οικολόγοι διαδηλωτές από έξω να πορευτούν εν τη αχλή δακρυγόνων και υπό την απειλή της βίας.
Κι αυτό γιατί η γαλλική κυβέρνηση είχε απαγορεύσει τις διαδηλώσεις μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι. Επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν από τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους», που αποτελεί
ουσιαστικά απότοκο της εισβολής των Αμερικανών και των συμμάχων τους στο Ιράκ, εισβολής που αποσκοπούσε στον έλεγχο των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων της ευρύτερης περιοχής –με απώτερο στόχο τον έλεγχο της παγκόσμιας οικονομίας… Με δυο λόγια, η Δύση κάνει πολέμους για να διασφαλίσει τις πρώτες ύλες που αργότερα θα εκμεταλλευτεί στο έπακρο προκαλώντας την κλιματική αλλαγή που υποτίθεται προσήλθε στη Σύνοδο Κορυφής για να ελέγξει…
Και αφού έγινε η παραπάνω κομβική σύνδεση φαινομενικά άσχετων μεταξύ τους γεγονότων, ας υπενθυμίσουμε ότι στόχος της Συνόδου του ΟΗΕ είναι η σύναψη μιας νέας συνθήκης για το περιβάλλον, για περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη σε κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου, η οποία θα αντικαταστήσει αυτή του Κιότο (1997).
Υπενθυμίζεται ότι οι ΗΠΑ, ο δεύτερος μεγαλύτερος ρυπαντής του πλανήτη, είχε αρνηθεί να υπογράψει τη Συνθήκη του Κιότο, που επίσης δεν περιλάμβανε και χώρες όπως η Κίνα. Ακολούθησε, το 2009, το φιάσκο της Κοπεγχάγης, με μια άνευρη συμφωνία της τελευταίας στιγμής.
Οι πλούσιοι ρυπαίνουν πολύ περισσότερο
Ενώ ο διεθνής Τύπος χαιρέτιζε τις βαρύγδουπες δηλώσεις για «ανάγκη ανάληψης δράσης» για τη σωτηρία του πλανήτη και κάποιοι πλούσιοι ανακοίνωναν ότι θα επενδύσουν στην καθαρή ενέργεια (ανάμεσά τους, ο συνιδρυτής της Microsoft Μπιλ Γκέιτς, ο συνιδρυτής και επικεφαλής του Facebook Μαρκ Ζούκεμπεργκ και ο Ρίτσαρντ Μπράντσον του Virgin Group), δημοσιευόταν μια έκθεση-καταπέλτης της οργάνωσης Oxfam με τίτλο «Extreme Carbon Inequality» («Ακραία ανισότητα ως προς τις εκπομπές ρύπων»):
Σύμφωνα, λοιπόν, με την έκθεση το πλουσιότερο 10% του πλανήτη ευθύνεται για το 50% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα! Συγκεκριμένα:
«…[Το] φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού –περίπου 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι- ευθύνονται μόνο για περίπου το 10% του συνόλου των παγκόσμιων εκπομπών αερίου που συνδέονται με την ατομική κατανάλωση, ωστόσο οι περισσότεροι από αυτούς ζουν στις πιο ευάλωτες από την κλιματική αλλαγή χώρες.
Περίπου το 50% από αυτές τις εκπομπές συνδέονται με το πλουσιότερο 10% του πληθυσμού στον κόσμο, με μέσο “αποτύπωμα” υδρογονανθράκων 11 φορές μεγαλύτερο από το φτωχότερο 50% και 60 φορές μεγαλύτερο από το φτωχότερο 10%. Το μέσο αποτύπωμα του πλουσιότερου 1% παγκοσμίως μπορεί να είναι 175 φορές μεγαλύτερο από εκείνο του φτωχότερου 10%».
Η έκθεση αποκαλύπτει επίσης ότι, από τις αποτυχημένες συνομιλίες για το κλίμα το 2009 στην Κοπεγχάγη, ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων με συμφέροντα συνδεδεμένα με τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων αυξήθηκε από τους 54 στους 88, ενώ ο συνολικός τους πλούτος αυξήθηκε από 200 σε 300 δισ. δολάρια!
Οι πολυεθνικές είναι οι βασικές παραγωγοί ορυκτών καυσίμων (το 85% της ενέργειας του πλανήτη είναι από τέτοιες πρώτες ύλες), με το μεγαλύτερο «αποτύπωμα» στη ρύπανση της ατμόσφαιρας.
Η δημοσιογράφος και ακτιβίστρια Ναόμι Κλάιν δεν παραλείπει, ωστόσο, να επισημάνει ότι ο αμερικανικός στρατός είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής πετρελαίου παγκοσμίως! Υποδεικνύει, δε, ότι ο προϋπολογισμός για τον αμερικανικό στρατό θα μπορούσε να επενδυθεί για την αποτροπή της κλιματικής αλλαγής. Και είναι μεγάλος προϋπολογισμός αν ληφθεί υπόψη ότι από τα 2 τρισ. των ετήσιων αμυντικών δαπανών παγκοσμίως, τα μισά είναι δαπάνες των ΗΠΑ!
Παγκόσμια πρωταθλήτρια στις εκπομπές ρύπων είναι η Κίνα, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ. Μαζί Κίνα, ΗΠΑ και ΕΕ παράγουν το 55% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η Κίνα έχει δεσμευτεί ότι θα σταθεροποιήσει τις εκπομπές μέχρι το 2030, ενώ η ΗΠΑ ότι θα μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 26-28% μέχρι το 2025, σε σχέση με το 2005. Η Κίνα επένδυσε τον τελευταίο χρόνο –σύμφωνα με τον Guardian- 89 δισ. δολάρια σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ οι ΗΠΑ 51 δισ. Και αυτό σε ένα σύνολο 270 δισ. σε επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια μετά από τρία χρόνια σχεδόν μηδενικών επενδύσεων στον τομέα.
Όπου φτωχός και η μοίρα του
Κι ενώ την κλιματική αλλαγή έχουν προκαλέσει, υιοθετώντας ένα διεστραμμένο πρότυπο υπερκατανάλωσης, κυρίως οι «ανεπτυγμένες» χώρες, τις συνέπειές της πληρώνουν οι αναπτυσσόμενες, αλλά και οι πιο φτωχοί των πλούσιων χωρών. Πρόσφατη μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας διαπίστωνε ότι, σε δείγμα 52 χωρών, οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε χώρες όπου το φτωχότερο 20% του πληθυσμού είναι πιο ευάλωτο σε φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, ξηρασία, κύματα καύσωνα) από ό,τι ο μέσος όρος του πληθυσμού – και αυτό ισχύει περισσότερο για κράτη της Αφρικής και της Νοτιοανατολικής Ασίας…
…οι πολίτες των οποίων –θα σημειώναμε- φτωχοποιήθηκαν έτι περαιτέρω ως θύματα μεγάλων νεοφιλελεύθερων πειραμάτων, όπως οι «Ζώνες Ελευθέρου Εμπορίου» (τα «κατεχόμενα» των πολυεθνικών όπου παρήγαγαν τα προϊόντα τους, απολαμβάνοντας πλήρους φοροασυλίας και πετώντας ένα «κομμάτι ψωμί» στους εργάτες).
Επιπλέον, όπως είναι λογικό, οι πλουσιότερες χώρες μπορούν να αντεπεξέλθουν καλύτερα στις φυσικές καταστροφές. Για παράδειγμα, στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, η άρδευση καλύπτει το 80% της καλλιεργήσιμης γης, ενώ στον Νίγηρα, την Μπουρκίνα Φάσο και το Τσαντ, λιγότερο από 1%. Κι ενώ το 91% των αγροτών στις ΗΠΑ απολαμβάνουν κρατικής προστασίας που τους επιτρέπει να καλύψουν ζημίες σε περίπτωση ακραίων καιρικών συνθηκών, μόνο το 15% των αγροτών στην Ινδία, το 10% στην Κίνα και περίπου το 1% στο Μαλάουι και σε άλλες φτωχές χώρες απολαμβάνουν ανάλογης προστασίας.
Πολυεθνικές, lobbying και TTIP vs Πλανήτης Γη
Στο Βέρμοντ των ΗΠΑ, ένας άντρας θα απομακρυνόταν «σηκωτός» από την αστυνομία μετά τη μοναχική διαμαρτυρία του στις εγκαταστάσεις του πετρελαιοπαραγωγού γίγαντα Exxon στην περιοχή, με πλακάτ που έγραφε «αυτός ο αγωγός παραμένει προς το παρόν κλειστός, γιατί η ExxonMobil είπε ψέματα για το κλίμα». Ο διαδηλωτής δεν ήταν άλλος από τον δημοσιογράφο Μπιλ ΜακΚίμπεν, συνιδρυτή της οργάνωσης 350.org.
Ο ΜακΚίμπεν δεν θα ήταν ο μοναδικός που θα έβαζε στο στόχαστρό της η πετρελαϊκή πολυεθνική. Νωρίτερα, είχε στρέψει τα βέλη της και εναντίον των δημοσιογράφων («Los Angeles Times» σε συνεργασία με φοιτητές της δημοσιογραφικής σχολής του Πανεπιστημίου Κολούμπια), που αποκάλυψαν πώς η Exxonαπέκρυψε πορίσματα δικών της εκθέσεων ήδη από τη δεκαετία του ’70, σύμφωνα με τα οποία τα ορυκτά καύσιμα προκαλούν παγκόσμια υπερθέρμανση, αλλάζουν το κλίμα και προκαλούν τήξη των πάγων της Αρκτικής, και είπε ψέματα στους πολίτες και σε επενδυτές. Για τη συγκεκριμένη υπόθεση, διεξάγεται ήδη ποινική έρευνα στη Νέα Υόρκη, όπως αποκαλύπτει το Democracy Now.
Κι όταν, όμως, δεν αποκρύπτουν τέτοιες εκθέσεις, οι πολυεθνικές κάνουν ό,τι μπορούν για να επιδείξουν ότι διαθέτουν αυτό που ευφημιστικά έχει αποκληθεί «εταιρική κοινωνική ευθύνη» – με άλλα λόγια, στη συγκεκριμένη περίπτωση, τις οικολογικές τους… «ευαισθησίες».
Ποιος δεν θυμάται τις «πράσινες» διαφημίσεις του αγγλο-ολλανδικού κολοσσού Shell, που μας διαβεβαίωναν για τις οικολογικές πρακτικές της εταιρείας. Στην πραγματικότητα, όμως, το μητρώο της Shell φέρεται πλούσιο σε… πετρελαιοκηλίδες (κι ίσως το περιβαλλοντικό κίνημα γλίτωσε την υφήλιο από άλλη μία, ματαιώνοντας πρόσφατα το Σχέδιο Ερευνών της Shell στο αμερικανικό τμήμα της Αρκτικής), αλλά και σε ζητήματα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Για παράδειγμα, το 1995, η κυβέρνηση της Νιγηρίας θα απαγχόνιζε εννέα ακτιβιστές οικολόγους επειδή μιλούσαν δημοσίως εναντίον της εκμετάλλευσης από την εταιρεία. Η Shell είχε κατηγορηθεί για στενές σχέσεις με την αστυνομία και τον στρατό της χώρας και είχε συνδεθεί άμεσα με τον θάνατο ακτιβιστών. Το λαϊκό κίνημα στη Νιγηρία αιτούνταν περιβαλλοντική και οικονομική δικαιοσύνη και αναγνώριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Διαμαρτυρόταν ότι η εταιρεία θησαύριζε, τη στιγμή που κατέστρεφε τα μέσα επιβίωσης των ντόπιων ψαράδων και αγροτών, μολύνοντας το έδαφος, δηλητηριάζοντας τη θαλάσσια ζωή και προκαλώντας μέχρι και όξινη βροχή με τη δραστηριότητά της.
Δεδομένου, λοιπόν, ότι οι ενεργειακοί κολοσσοί φέρονται να επιστρατεύουν στην κυριολεξία όλα τα όπλα για να προωθήσουν τα οικονομικά τους συμφέροντα, είναι σαφές ότι οποιαδήποτε συμφωνία για το κλίμα και αν επιτευχθεί, κινδυνεύει να παραμείνει μια ωραία έκθεση ιδεών.
Εκτός από άλλες μεθόδους, οι εταιρείες διαθέτουν και μια στρατιά από λομπίστες, που δεν αφήνουν τα πράγματα στην τύχη: σύμφωνα με την έκθεση του Oxfam, μόνο το 2013 και μόνο στις ΗΠΑ, η βιομηχανία υδρογονανθράκων δαπανούσε συνολικά 430.000 δολάρια την ημέρα (!) ή 24.000 δολάρια την ώρα, για lobbying. Το lobbying φαίνεται πως είναι αρκετά αποτελεσματικό, κάτι που αποτυπώνεται και στα 5,1 δισεκατομμύρια, ετησίως, σε φοροαπαλλαγές για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Όταν ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα επιχείρησε μια μικρή μείωση αυτών των φοροαπαλλαγών, το Κογκρέσο μπλόκαρε τον σχετικό νόμο…
Η προσπάθεια προστασίας του κλίματος θα προσκρούσει αναπόφευκτα και σε ένα ακόμα τεράστιο εμπόδιο,την εφιαλτική συνθήκη Ελευθέρου Εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, γνωστή ωςTTIP, όταν αυτή υπογραφεί. Αρκεί μόνο να επισημανθεί ότι το TTIP προβλέπει ότι οι πολυεθνικές θα μπορούν να μηνύουν κυβερνήσεις, όταν οι τελευταίες εφαρμόζουν νόμους ή κανονισμούς που επηρεάζουν τα κέρδη τους.
Και, σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έγγραφα που έφθασαν στα γραφεία του βρετανικού Guardian φέρονται να αποκαλύπτουν ότι αξιωματούχοι του τομέα εμπορίου της ΕΕ έδωσαν πρόσβαση στην ExxonMobil σε εμπιστευτικές στρατηγικές διαπραγμάτευσης, που θεωρούνται «πολύ ευαίσθητες» για να γνωστοποιηθούν στους Ευρωπαίους πολίτες!
Ο επικεφαλής της οργάνωσης War on Want Τζον Χίλαρι, που έχει ερευνήσει εκτεταμένα αναφορικά με τη συμφωνία, λέει ότι τα σχετικά έγγραφα περιλαμβάνουν «…μια εξαιρετική ματιά στην απόλυτη συμπαιγνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των πολυεθνικών που αποσκοπούν να χρησιμοποιήσουν την TTIP για να αυξήσουν τις αμερικανικές εξαγωγές σε υδρογονάνθρακες. Η Κομισιόν αφήνει τις μεγάλες πετρελαιοπαραγωγούς εταιρείες να συγγράψουν το κεφάλαιο-πρόταση για την ενέργεια στο TTIP υπέρ τους».
Και το μέλος της War on Want Μαρκ Ντερν συμπληρώνει: «Βασικός στόχος της TTIP είναι να καταστρέψει τους κανόνες που αποτρέπουν το αργό πετρέλαιο από άμμο πίσσας να εισαχθεί στην Ευρώπη …[μια] ατζέντα που υπόσχεται ένα μέλλον με μεγάλη ποσότητα υδρογονανθράκων, απαλλάσσει από τα φτιασίδια τους τις υποσχέσεις των πλούσιων χωρών να εξαλείψουν τη χρήση υδρογονανθράκων μέχρι το τέλος του αιώνα, αλλά και την υπέρ των μεγάλων συμφερόντων φύση της συμφωνίας και τις καταστροφικές της συνέπειες για την κλιματική αλλαγή».
«Πειρατές» και «αυτοκράτορες» – Το παράδειγμα της Σομαλίας
Οι ελλείψεις τροφίμων, η αύξηση της στάθμης της θάλασσας και οι φυσικές καταστροφές –όλα προκαλούμενα από την κλιματική αλλαγή- μπορούν να μετατρέψουν σε περιβαλλοντικούς πρόσφυγες από 200 εκατομμύρια έως ένα δισεκατομμύριο (!) ανθρώπους τον αιώνα που διανύουμε, όπως υπολογίζουν ερευνητές. Επιπλέον, περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο κάτοικοι πόλεων προβλέπεται να αντιμετωπίσουν σημαντική έλλειψη νερού μέχρι το 2050,ενώ είναι γνωστή η ρήση ότι οι πόλεμοι εφεξής θα γίνονται για το νερό.
Για παράδειγμα, η προκαλούμενη από την κλιματική αλλαγή ξηρασία εξόντωσε περίπου το 70% των ζώωνΣύρων κτηνοτρόφων, ωθώντας τους, κατά εκατοντάδες χιλιάδες, σε εσωτερική μετανάστευση στις μεγαλουπόλεις. Αυτό συνέβη από το 2006 έως το 2010. Στις πόλεις, πια, πολλοί Σύροι, αντιμέτωποι με την έλλειψη τροφίμων, εξεγέρθηκαν κατά του προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ και κατέληξαν στην κατάμαυρη «αγκαλιά» των ισλαμιστών εξτρεμιστών, που μοίραζαν νερό, φαγητό και πετρέλαιο – ό,τι δηλαδή δεν είχε καταφέρει να κάνει ο Άσαντ. Η διαπίστωση δεν προέρχεται από κάποια ΜΚΟ ριζοσπαστών οικολόγων, αλλά από έκθεση του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας. Η κλιματική αλλαγή προφανώς δεν υπήρξε η μοναδική αιτία του συριακού εμφυλίου (που μαινόμενος τέσσερα χρόνια τώρα έχει στοιχίσει χιλιάδες ζωές και καραβιές ξεριζωμένων), ωστόσο διαδραμάτισε και αυτή το ρόλο της.
Αν, δε, σκάψουμε λίγο πιο βαθιά στο πρόσφατο παρελθόν, θα θυμηθούμε, για παράδειγμα, πώς παρουσίαζε ο δυτικός Τύπος την ανάκαμψη του φαινομένου της πειρατείας, ως απότοκο της έλλειψης πολιτισμού κάποιων «ιθαγενών» που πολλοί δεν θα έκαναν καν τον κόπο να εντοπίσουν τη χώρα προέλευσής τους στον χάρτη.
Όμως, η αλήθεια ήταν συνυφασμένη με ένα μείζον περιβαλλοντικό ζήτημα: όταν το 1991, η κυβέρνηση της Σομαλίας κατέρρευσε, με τους πολίτες της να φθάνουν στο όριο της λιμοκτονίας, οι δυτικές δυνάμεις «διείδαν» κυνικά μια «ευκαιρία» να αρχίζουν να απορρίπτουν τα τοξικά τους απόβλητα στις θάλασσες της χώρας, κλέβοντας και το ελάχιστο φαγητό της. Κάπως έτσι, μυστηριώδη αιγυπτιακά πλοία άρχισαν να εμφανίζονται απορρίπτοντας τεράστια βαρέλια στις θάλασσές της. Σε λίγο, στη Σομαλία, θα άρχιζαν οι τερατογενέσεις και οι ασθένειες. Ειδικοί θα αποκάλυπταν αργότερα ότι ευρωπαϊκές εταιρείες είχαν κάνει συμφωνία με Σομαλούς πολέμαρχους να απορρίπτουν για τρία δολάρια τον τόνο τα τοξικά τους απόβλητα στα σομαλικά νερά, τη στιγμή που στην Ευρώπη θα πλήρωναν 1.000! Ταυτόχρονα, άρχισαν να υπεραλιεύουν στις θάλασσες της χώρας. Κάπως έτσι οι Σομαλοί ψαράδες, προκειμένου να υπερασπιστούν την ίδια τους την επιβίωση, έγιναν πειρατές. Τους οποίους αντιμετώπισε η Δύση με όρους στρατιωτικούς πια…
Εάν δεν αντιμετωπιστεί, λοιπόν, η κλιματική αλλαγή, καθώς και η ανθρωπογενής περιβαλλοντική μόλυνση, στη «ρίζα» της, με ριζική αλλαγή νοοτροπίας, θα νιώθουμε ολοένα και συχνότερα πρωταγωνιστές στα «Παιδιά του Ανθρώπου», καθώς οι ηγεσίες θα προσπαθούν να αντιμετωπίσουν στρατιωτικά και με ανάπτυξη αστυνομικού κράτους, προβλήματα που ουσιαστικά είναι κοινωνικά και πολιτικά.
Η διεθνής ελίτ δεν αντιμετωπίζει ως «αναλώσιμους» μόνο τους πολίτες των άλλων, και κυρίως των αναπτυσσόμενων χωρών, αλλά και τους πολίτες των ανεπτυγμένων χωρών. Γι’ αυτό και συνεχίζει αυτή την πολιτική, παρόλο που και στις ΗΠΑ, πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν καταλήξει ότι υπάρχει στενή σύνδεση μεταξύ της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και του παιδικού άσθματος, του καρκίνου και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Είναι γεγονός, ωστόσο, ότι η ρύπανση αποδεικνύεται πιο φονική στην Ασία, όπου υπολογίζεται ότι μεταξύ 3 και 7 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας της – 1,6 εκατομμύριο από αυτούς, μόνο στην Κίνα. Και είναι πιο φονική, μάλλον όχι γιατί είναι μεγαλύτερη, όσο γιατί οι άνθρωποι στις χώρες αυτές δεν απολαμβάνουν στο ίδιο ποσοστό τους με τους πολίτες της Δύσης πρόσβαση σε κατάλληλη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη…
«Για να σώσετε το περιβάλλον με καπιταλιστικό σύστημα, μειώστε τον παγκόσμιο πληθυσμό»
Το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι τεράστιο, κι από εδώ δεν φωτίσαμε παρά μόνο, ενδεικτικά, μερικές πλευρές του. Η ουσία, ωστόσο, είναι πως ο καπιταλισμός είναι εξ ορισμού ασύμβατος με την οικολογία. Ή, για να το θέσουμε διαφορετικά, ένα κίνημα ριζοσπαστικής οικολογίας δεν μπορεί παρά να έρχεται σε σφοδρή σύγκρουση με ένα σύστημα που ορίζει την ανάπτυξη με όρους καταλήστευσης των φυσικών πόρων.
Πολλοί ειδικοί, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι η ανάπτυξη δεν αποτελεί πλέον επιλογή – έχουμε υπεραναπτυχθεί, αφού επιστήμονες προειδοποιούν ότι έχουμε παραβιάσει τα όρια του πλανήτη. Εκ των υποστηρικτών της από-ανάπτυξης είναι και ο οικονομολόγος Πίτερ Έντουαρντ, ο οποίος δήλωσε στον «Guardian» ότι αντί να ωθούμε τις φτωχές χώρες να «αναπτυχθούν» όσο οι πλούσιες, πρέπει να ωθούμε τις πλούσιες να «επιβραδύνουν» σε πιο λογικά επίπεδα ανάπτυξης.
Είναι δυνατόν όσοι διαχειρίζονται τις τύχες του πλανήτη να μην έχουν υπόψη τους το εφιαλτικό σενάριο της οικολογικής καταστροφής ή μήπως θεωρούν, σε μια παράκρουση αλαζονείας, ότι, σε τέτοιο ενδεχόμενο, εκείνοι θα έχουν την ευκαιρία να επιβιβαστούν σε ένα είδος «Κιβωτού του Νώε»;
Εκτός αν υλοποιούν το φανταστικό σενάριο για τη διάσωση του καπιταλισμού, όπως το περιγράφει η πολιτική και κοινωνική επιστήμονας, συγγραφέας και ακτιβίστρια Σούζαν Τζορτζ στο βιβλίο της «Η Έκθεση Λουγκάνο: Πώς να Διατηρηθεί ο Καπιταλισμός τον 21ο αιώνα». Σύμφωνα με αυτό, οι μεγάλες διεθνείς δυνάμεις είχαν αναθέσει σε μια «ανώνυμη» ομάδα εργασίας να απαντήσει στο ερώτημα «Πώς μπορούμε να κάνουμε τον καπιταλισμό άτρωτο τον 21ο αιώνα;» Στην Έκθεσή της, η ομάδα θα απαντούσε εν ολίγοις το εξής: Δεν μπορείτε να το κάνετε αυτό με 8 δισεκατομμύρια παγκόσμιο πληθυσμό: «Ο μόνος τρόπος να διασφαλίσετε τη μέγιστη δυνατή πρόνοια για τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων, με το σύστημα να παραμείνει καπιταλιστικό, είναι να μειώσετε τον αριθμό των ανθρώπων»…
Όμως, όπως συνηθίζει να λέει πάλι η Σούζαν Τζορτζ, «το πρόβλημα με τον καπιταλισμό είναι ότι δεν ξέρει πού να σταματήσει…»
