Του καθηγητή Γιώργου Πιπερόπουλου
Θα ζητήσω, προκαταβολικά, συγνώμη από τους φίλους αναγνώστες για το μακροσκελές σημερινό μου άρθρο εδώ στο αγαπημένο σας blog επικαλούμενος τα τρέχοντα γεγονότα.
Αφορμή μου έδωσε η τελική απόφαση του ελληνικού κοινού και της κριτικής επιτροπής που επέλεξαν, ανάμεσα σε 4 υποψηφιότητες, τον Αγάθωνα Ιακωβίδη και το συγκρότημα Koza Mostra οι οποίοι με το τραγούδι τους «Alcohol is free», θα εκπροσωπήσουν την Ελλάδα στο φετινό διαγωνισμό της Eurovision που θα γίνει από τις 14 έως τις 18 Μαΐου στο Malmo της Σουηδίας.
Αφορμή ΔΕΝ στάθηκε ο τίτλος που αφορά στο αλκοόλ και θυμίζει εκείνο το γλαφυρό και εύστοχα περιγραφικό κάποιων γνωστών μας καταστάσεων και προσώπων «πες μας τι πίνεις και σε μας δεν δίνεις…»
Αφορμή στάθηκε, χωρίς να αδικώ τα παιδιά του μουσικού συγκροτήματος Koza Mostra, το πρώτο όνομα του κ Ιακωβίδη το οποίο σε μια πτωχευμένη ελληνική οικονομία που ‘βολοδέρνει’ με τραγικά διαπιστωμένη την βαθιά κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση παραπέμπει σε Ηγέτες…
Σε αυτούς που κατέχουν τους κρίσιμους θώκους εξουσίας στην Ελλάδα της τρόικα, θα θυμίσω σήμερα τα λόγια του Αγάθωνα (όχι του κ Ιακωβίδη αλλά του τραγικού ποιητή και φιλοσόφου της Αρχαίας Αθήνας καταγόμενου από τη Μακεδονία) που συνιστούσε στους «Άρχοντες» να θυμούνται 3 πράγματα:
- «ότι διοικούν ανθρώπους»,
- «ότι οφείλουν να διοικούν σύμφωνα με τους νόμους» και
- «ότι δεν θα διοικούν για… πάντα!»
Στα αγγλικά η διαφοροποίηση αφορά σε "Statesmen" και "politicians" αυτούς, δηλαδή, που επιδιώκουν κατάκτηση της Εξουσίας προσχηματικά για το «καλό» μας και ουσιαστικά με το διαχρονικό κίνητρο ότι είναι «γλυκιά η…Εξουσία!..» Τι σημαίνει κοινωνιολογικά, ψυχολογικά, πολιτικά ο όρος "εξουσία" και γιατί έχει τόσους πολλούς…"εραστές;"
Εξουσία σημαίνει ισχύ, ικανότητα αυτού που την έχει και την ασκεί να απαιτεί και να πετυχαίνει υπακοή, πειθαρχία, συμμόρφωση στα προστάγματά του και στην εκπλήρωση στόχων που αυτός θέτει ακόμη και όταν η εκπλήρωσή τους απολήγει σε νέα διαμόρφωση της ζωής, αλλαγή των πεποιθήσεων, υπέρβαση και των συμφερόντων αυτών που εξουσιάζει.
Ο Max Weber, ο μεγάλος Γερμανός κοινωνιολόγος θεώρησε την εξουσία, την δύναμη ή ισχύ, ως ”…την εκμετάλλευση της ευκαιρίας από ένα ή περισσότερα άτομα για την επιβολή της δικιάς τους βούλησης σε κοινά θέματα, άσχετα με την αντίσταση που προβάλλουν άλλα πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στον ίδιο χώρο…”
Και ο Robert McIver, ο Αμερικανός κοινωνιολόγος είχε δηλώσει ότι “οι κάτοχοι εξουσίας αποκτούν το δικαίωμα να καθιερώσουν τη δικιά τους πολιτική σε κάθε φάση της ανθρώπινης δραστηριότητας, να κρίνουν πρόσωπα και καταστάσεις, να ασκήσουν διαιτητικό-ισορροπητικό ρόλο σε αντιδικίες και τελικά να επιβληθούν στους συνανθρώπους τους.”
Η εξουσία αντλείται και ασκείται με τρείς θεμελιακούς τρόπους:
- με την εφαρμογή ωμής βίας ή με την επιβολή της ψυχολογίας του φόβου,
- με βάση το κληρονομικό δίκαιο των ηγεμονικών καθεστώτων, και
- με τη δημοκρατική και αβίαστη αναγνώριση από τον λαό ηγετικών χαρακτηριστικών αυτού που την κατέχει και την ασκεί.
Η απόκτηση εξουσίας με την εφαρμογή “ωμής βίας” συνεπάγεται, έστω και όχι πάντα αλλά κάποια στιγμή, την πιθανή αντίδραση αυτών που αντιτίθενται στα κάθε λογής δικτατορικά και αυταρχικά καθεστώτα.
Για τον λόγο αυτό οι διάφοροι ‘σφετεριστές’ της εξουσίας ακολουθώντας μια πάγια τακτική αποπειρώνται να εδραιώσουν την ισχύ τους και να “νομιμοποιήσουν” τη θέση τους παρέχοντας αγαθά, διευκολύνσεις και προσεκτικά οριοθετημένα “δικαιώματα-προνόμια” σε κάποια κάπως πλατιά λαϊκή ομάδα ή καθησυχάζουν κατασιγάζοντας με ψυχολογικές και επικοινωνιακές μεθόδους την άσκηση κριτικής και την εκδήλωση “αντίστασης” τις λαϊκές μάζες οδηγώντας τες στην απάθεια που είναι απόληξη θεμελιωμένη στην πρόχειρη διαπίστωση από το λαό ότι “…είναι ανήμπορος να ελέγξει τη ροή των γεγονότων…”
Στα ψευδεπίγραφα “δημοκρατικά καθεστώτα” αυτοί που κατέχουν την εξουσία φροντίζουν να αποσιωπούν συστηματικά και διαχρονικά το γεγονός δημιουργώντας την απαραίτητη ψευδαίσθηση ότι η κατοχή της εξουσίας είναι “κοινό καθήκον” και δικαίωμα και η άσκησή της γίνεται για την υλοποίηση των επιθυμιών και αποφάσεων “της πλατιάς λαϊκής μάζας”.
Επιπρόσθετα, παρά την αντικειμενικά κραυγαλέα εκμετάλλευση και άσκηση της εξουσίας με σαφώς προσωποπαγή ψυχισμό, έντεχνες ιδεολογικές διακηρύξεις και ψυχοτεχνικά πολιτικά μανιφέστα τείνουν να μειώσουν τη σημασία της πραγματικότητας καμουφλάροντας την αυταρχική φύση και δικτατορική υφή της πίσω από τα διάφανα προπετάσματα της που αφορούν στην “έλλειψης κάθε χρήσης ωμής βίας…”
Στα γνήσια δημοκρατικά καθεστώτα, άσχετα εάν πρόκειται για ένα Κόμμα ή μια ολάκερη χώρα η διαδικασία ανέλιξης σε θέση εξουσίας και το δικαίωμα άσκησής της συντελείται με αντικειμενικά κριτήρια, με αξιοκρατία και διαφάνεια και, απαλλαγμένη από κάθε μορφή του “κληρονομικού δικαίου” και κάθε απειλή για χρήση βίας, προκαθορίζει το εφήμερο της πράξης διατηρώντας ανέπαφο το δικαίωμα των εξουσιαζόμενων, της λαϊκής μάζας, για αλλαγές στις προτιμήσεις τους, για αφαίρεση της εξουσίας από τους αποδεικνυόμενους εμφανώς ανάξιους και την παροχή της σε αυτούς που κατορθώνουν να πείσουν ότι είναι άξιοι, ή τουλάχιστον, περισσότερο άξιοι από τους παρόντες κατόχους της.
Στην πλατωνική «πολιτεία» ο Θρασύμαχος διατείνεται κατηγορηματικά ότι “…το δίκαιο είναι ταυτόσημο με το συμφέρον του ισχυρού…” Και όμως η εξουσία που θεμελιώνεται και διαιωνίζεται με τη χρήση ή την απειλή της χρήσης κάποιας μορφής βίας είναι, κατά κανόνα, καταδικασμένη και ο βίος της, η διαχρονική της διάρκεια είναι προκαθορισμένα εφήμερη”…Ο πανίσχυρος δεν είναι ποτέ αρκετά ισχυρός” έγραψε διαπιστώνοντας την ιστορική νομοτέλεια των γεγονότων ό Jean Jaques Rousseau.
Όποια και αν συμβεί να είναι η πηγή της εξουσίας ,η εστία από την οποία αυτή αναβλύζει και όποιες και αν είναι οι διαδικασίες απόκτησής της αμείωτο πάντοτε παραμένει και το ενδιαφέρον για τους τρόπους χρήσης τους τρόπους άσκησης της εξουσίας από τον κάτοχό της.
Έτσι ο αυταρχικός ηγέτης είναι εκείνος που θεωρεί τον εαυτό του ως το μόνο άξιο να κρίνει τη σημασία, την ορθότητα και την αξία των αναγκών, επιδιώξεων και φιλοδοξιών αυτών που κυβερνά ή εξουσιάζει και κατά συνέπεια ασκεί την εξουσία με αποκλειστικά κύριο γνώμονα τις δικές του θέσεις, τις προσωπικές του πεποιθήσεις.
Ο δημοκρατικός ηγέτης καθώς αντιλαμβάνεται το εφήμερο της θέσης του και το απαραβίαστο δικαίωμα αυτών που με τη δική τους συναίνεση και επιλογή “εξουσιάζει” να τον αντικαταστήσουν πασχίζει να εντοπίσει τον κοινό παρονομαστή των πολυποίκιλων και συχνά αντικρουόμενων επιθυμιών και επιδιώξεών τους και να ασκήσει εξουσία με γνώμονα “το κοινό όφελος” ελπίζοντας ότι στην επόμενη “ημέρα κρίσης” (στις επόμενες εκλογές) αυτό θα αναγνωρισθεί και έτσι θα διασφαλισθεί η επανεκλογή του.
Βέβαια η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα σε "πολιτικάντηδες" και "πολιτικούς" είναι ότι οι ‘πολιτικάντηδες’ σκέφτονται την επόμενη εκλογική αναμέτρηση ενώ οι ‘πολιτικοί’ την επόμενη γενιά!.
Υπάρχουν παραδείγματα στην ιστορία κάθε Λαού που απαιτούν τη μετουσίωση ενός “δημοκρατικού” ηγέτη σε “αυταρχικό” για να επιτευχθούν κοινοί στόχοι ή να αποσοβηθούν κρίσιμες για την επιβίωση του Λαού ή του κοινωνικού συστήματος καταστάσεις.
Υπάρχουν επίσης παραδείγματα “αυταρχικών” ηγετών που, με προκάλυψη την επιφανειακή δημοκρατικότητά τους, πετυχαίνουν να συνεχίσουν πέρα από τα προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα κατοχή και άσκηση εξουσίας.
