Επιτυχής ως προς την ενημέρωση αλλά και την ψυχαγωγία των παρευρισκόμενων ήταν οι εκδήλωση για τις Παραδοσιακές Ποικιλίες που συνδιοργάνωσαν ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σ. Σταθμού Κατερίνης και η οικολογική ομάδα «Μητέρα Γη».
Σκοπός της εκδήλωσης ήταν η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού για την διατροφική, πολιτιστική και πολιτισμική αξία της καλλιέργειας των παραδοσιακών ποικιλιών .
Κεντρική ομιλήτρια της εκδήλωσης ήταν η Κωνσταντίνα Σαμαρά, παραδοσιακή καλλιεργήτρια και μέλος της ομάδας «Κιβωτός Σπόρων Πιερίας», αναλύοντας το θέμα «Παραδοσιακές ποικιλίες». Ξεκινώντας, σημείωσε ότι πρόκειται για κάτι που είναι κομμάτι της συλλογικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας, «πρέπει να παραδίνεται από γενιά σε γενιά. Είναι ένα κοινό αγαθό, όπως το νερό».
Οι παραδοσιακές ποικιλίες είναι ένα μέρος της βιοποικιλότητας του πλανήτη. «Όσο πιο μεγάλη είναι αυτή τόσο πιο σταθερό είναι το οικοσύστημα». Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, η προστασία τους αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς εδώ υπάρχουν 6.000 είδη φυτών, από τις 12.000 που απαντώνται στην Ευρώπη.
Σήμερα, το 80% των λαχανικών και φρούτων που καλλιεργούμε είναι υβρίδια και το 90% των ντόπιων ποικιλιών έχουν εκλείψει τα τελευταία εκατό χρόνια. Πρόκειται για φυτά που έχουν προκύψει από διασταύρωση ποικιλιών του ίδιου είδους και παρουσιάζουν βελτιωμένα χαρακτηριστικά. Γρήγορα έγιναν κτήμα μεγάλων εταιρειών και μέσω του νομικού πλαισίου εκτόπισαν παραδοσιακές ποικιλίες.
Το επιχείρημα υπέρ τους είναι η αύξηση της παραγωγικότητας, η ομογενοποίηση των προϊόντων και η επικράτηση της λογικής «ποσότητα έναντι ποιότητας». Έτσι, λοιπόν, οι καρποί τους δεν έχουν τις γεύσεις και τα αρώματα των παραδοσιακών ποικιλιών, που οι μικρότεροι ίσως να μην τα έχουν γευτεί ποτέ.
Οι προηγούμενες γενιές που καλλιεργούσαν τη γη, το έκαναν με αγάπη και σεβασμό απέναντι στη φύση και τους κύκλους των φυτών και της παραγωγής. Σε κάθε πέρασμα του κύκλου γίνονταν γιορτές για να υμνήσουν και να ευχαριστήσουν τη φύση, με τραγούδια της γης, της σποράς, του θερισμού, του αλωνισμού και του τρύγου. Γιορτές στις οποίες συμμετείχε όλη η τοπική κοινωνία.
«Τότε, πολλές εργασίες γίνονταν συλλογικά και συμπληρωματικά. Ο κόσμος μάζευε χόρτα, σαλιγκάρια, κ.α. Μέσα από αυτές τις εργασίες επικοινωνούσαν, δημιουργούσαν και εισέπρατταν την ισχύ της κοινότητας». Σήμερα, οι μονοκαλλιέργειες δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη και άλλων χρήσιμων φυτών και έχουν ανατρέψει την σχέση που είχαμε με τη φύση και τα θετικά της.
Εξίσου σημαντική είναι η αυτονομία που προσφέρουν στον γεωργό οι παραδοσιακές ποικιλίες, καθώς «μπορεί να κρατήσει σπόρους για την επόμενη χρονιά και να μην είναι εξαρτημένος από τις εταιρείες που επιβάλλονται στο σύνολο της παγκόσμιας αγοράς». Η κατάσταση που διαμορφώνεται φέρνει σε όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση τις ανθρώπινες κοινωνίες μέσω της τροφής.
Επιπλέον, οι παραδοσιακές ποικιλίες προσαρμόζονται και αντέχουν περισσότερο στις κλιματολογικές και εδαφολογικές τοπικές συνθήκες πιο εύκολα από τα υβρίδια. Αυτά, αντίθετα, έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε νερό και λιπάσματα, και οι δυο παράγοντες επιβαρυντικοί για το περιβάλλον. Βεβαίως, απαιτούν και μεγάλες ποσότητες φυτοφαρμάκων καθώς πρόκειται για ευαίσθητες ποικιλίες, με την ίδια εταιρεία που πωλεί το υβρίδιο να πωλεί και το ζιζανιοκτόνο.
Στη συνέχεια, η κα Σαμαρά προέτρεψε το κοινό να είναι προσεκτικό στην επιλογή των καρπών που καταναλώνει, με κριτήριο την ποιότητα, το άρωμα και την φυσικότητα του σχήματος τους. Ακόμα, θα πρέπει να είναι της εποχής τους, κάτι που τα καθιστά και πιο οικονομικά άλλωστε. Πρόσθεσε επίσης ότι πρέπει να δώσουμε στην Πιερία μια τουριστική ταυτότητα άμεσα συνδεδεμένη με τα παραδοσιακά παραγόμενα προϊόντα της, την παραδοσιακή κουζίνα και την τοπική γαστρονομία.
Η προσπάθεια της Μητέρας Γης με την Κιβωτό Σπόρων άρχισε πριν από δυο χρόνια με την πρώτη γιορτή που διοργανώθηκε. «Στόχος είναι να γνωρίζουμε όσο περισσότερα χαρακτηριστικά γίνεται για την κάθε ποικιλία (ανάγκες φυτού, παραγωγή, ασθένειες, ιδιαιτερότητες) και έτσι να φτάσουμε να υπάρχουν ποικιλίες οι οποίες αφού έχουν καλλιεργηθεί τουλάχιστον τρία χρόνια στον τόπο μας να γνωρίζουμε την συμπεριφορά και την εξέλιξή τους. Ανάγκη και επιθυμία μας είναι να χτίσουμε μια σχέση υλικής αυτάρκειας στον τόπο μας γιατί υλική αυτάρκεια σημαίνει ελευθερία».
Έτσι, η Κιβωτός Σπόρων λειτουργεί κάθε Τετάρτη 18:00-20:00 στην οδό Μαραθώνος και Λαχανά γωνία, παράλληλα με το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης. Εκεί, όποιος θέλει μπορεί να πάρει σπόρους με μόνη «ηθική υποχρέωση» να επιστρέψει τους διπλάσιους και να καταγραφεί η καλλιεργητική εμπειρία του.
Η παρουσία του κόσμου στην ομιλία ήταν σημαντική, γεμίζοντας την αίθουσα του πολιτιστικού συλλόγου. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η εκδήλωση πλαισιώθηκε με δημώδη άσματα του Πόντου από το τμήμα χορευτικού και εκμάθησης Λύρας και ένα μπουφέ με παραδοσιακά εδέσματα, που έστησαν το σκηνικό για το «Παρακάθ΄» που ακολούθησε με την ευγενική συμμετοχή των: Κυριάκο Τριανταφυλλίδη και Δημήτρη Παπαδόπουλο.
