Γρηγόριος ο Ε’:
«Δια τούτο είμαι Πατριάρχης, όπως σώσω τον τόπο μου. Ο θάνατος μου
ίσως επιφέρει μεγαλυτέρα ωφέλεια από την ζωή μου»
Δημήτριος Μεταλληνός:
Ο Γρηγόριος ο Ε΄ήταν Εθνάρχης! Αρχηγός των Ρωμιών.
Η Επανάσταση δεν ήταν ταξική. Ήταν ο ξεσηκωμός ενός ολόκληρου
Έθνους.
Το ράσο ήταν πάντοτε σημαία της Επανάστασης.
Ο Γρηγόριος Ε΄ κρατάει ισορροπίες σε μια Αυτοκρατορία που το πρώτο
κεφάλι που κινδυνεύει είναι του Πατριάρχη.
Με την τελευταία εκδήλωση της για την Ακαδημαϊκή χρονιά 2022-2023 και με
αφορμή τα 202 χρόνια από τον μαρτυρικό θάνατο του Εθνοιερομάρτυρος
Γρηγορίου του Ε΄ ολοκλήρωσε η Σχολή Γονέων – Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Κατερίνης το μεγάλο αφιέρωμα της στα 200 χρόνια από την Εθνική μας
Παλιγγενεσία. Επίσημος ομιλητής και καλεσμένος ο Διδάσκων στο Ιόνιο
Πανεπιστήμιο Δρ. Δημήτριος Μεταλληνός, ο οποίος με λόγο ζωντανό και
«ανατρεπτικό» αρκετές φορές καθήλωσε το ακροατήριο πραγματευόμενος τη
ριζική διαφορά μεταξύ μυθιστορίας και ιστορικής επιστήμης στηριζόμενος στο
παράδειγμα του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄.
Τα μεγαλύτερα θύματα της ιδεολογικοποίησης της Ιστορίας είναι ο
Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄το 1821 και ο Πατριάρχης Χρυσόστομος
Σμύρνης το 1922.
Δύο μύθοι δεσπόζουν στην ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης: ο
πρώτος είναι ότι την Επανάσταση του 1821 προετοίμασε ο Γαλλικός
Διαφωτισμός και ο δεύτερος ότι η Εκκλησία ήταν απούσα.
Η Αλλαξοπατριαρχία αποτελεί τη μεγαλύτερη πιστοποίηση ότι το
Οικουμενικό Πατριαρχείο αντιστεκόταν στο Σουλτάνο.
Διετέλεσε 3 φορές Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1797 – 1798,
1806 – 1808 και 1818 – 1821). Αυτό αποδεικνύει από τη μια το κύρος
του αλλά και ότι «ενοχλούσε» τον Σουλτάνο με τις ενέργειες του υπέρ
των χριστιανικών πληθυσμών.
Πρώτη Πατριαρχία
Ασχολήθηκε με κοινωνική δράση προς ανόρθωση Εκκλησίας και
χριστιανικής κοινωνίας.
Μερίμνησε για την παιδεία, ίδρυσε σχολεία καθώς και το Πατριαρχικό
Τυπογραφείο.
Το 1797 – 1798 ο Ρήγας Φεραίος, ο πρωτομάρτυρας του ’21, έθεσε τα
όρια της Ρωμιοσύνης. Ο Γρηγόριος Ε΄ απευθύνθηκε στον Πρέσβη της
Αυστρίας στην Κωνσταντινούπολη ώστε να φυγαδεύσει τον Ρήγα στην
Πόλη και με μεσολάβηση του ίδιου του Γρηγορίου Ε΄ στο Σουλτάνο να
τον διασώσει.
Στηλιτεύει τις ιδέες του Γαλλικού Διαφωτισμού που αποδεικνύεται
αντιθρησκευτικός. Ενώ δίδασκε ανεξιθρησκία τελικά στρέφεται κατά
των θρησκειών. Ο Γρηγόριος Ε΄ προσπαθεί να υπερασπιστεί τα
ελληνορθόδοξα παιδιά του.
Δεύτερη Πατριαρχία
Υπήρξε δυσχερέστατη
Η Ρωσία συνομολογεί με τη Γαλλία την ιστορική Συνθήκη του Τιλσίτ με
την οποία δρομολογούνται αφενός ο διαμελισμός της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας και αφετέρου ο απελευθερωτικός αναβρασμός σχεδόν σε
όλη τη Βαλκανική.
Η κοινωνική φιλανθρωπία και οι υπέρ της ελληνικής παιδείας και
γραμμάτων ενέργειες του προκάλεσαν ακόμα και τον έπαινο του Αδ.
Κοραή που τις χαιρέτησε ως «επερχόμενην αναγέννησιν την Ελλάδος».
Τρίτη Πατριαρχία
Η δυσκολότερη περίοδος του Νεότερου Ελληνισμού.
Ο Κωνσταντίνος Σάθας στο ογκώδες αλλά πολύτιμο σύγγραμα του με
τίτλο «Τουρκοκρατούμενη Ελλάς» αναφέρει περίπου 80 κινήματα πριν
από το 1821 που είχαν όμως δύο μειονεκτήματα: την τοπικότητα και το
ότι ήταν ανοργάνωτα. Το 1821 προετοιμάζεται τουλάχιστον 14 χρόνια
πριν την έναρξη της Επανάστασης.
Ο Γρηγόριος Ε΄ δρα ως εκπρόσωπος της Εθναρχίας, δηλαδή της
οικουμενικότητας όλης της Ρωμιοσύνης αλλά και του Ελλαδισμού, για
να μην περιοριστεί η Επανάσταση στο Μαρία, τη Ρούμελη και τις
Κυκλάδες.
Ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ κάλεσε τον Σεΐχουλισλάμη να αρνηθεί και ο
Σουλτάνος τον καθαίρεσε και τον κρέμασε.
Θα μπορούσε να είχε φύγει από την Κωνσταντινούπολη και για Τρίτη
φιρά, όπως είχε ήδη φύγει τις δύο προηγούμενες φορές στο Άγιο Όρος.
Ο Σουλτάνος όμως έθεσε το δίλημμα: «Αν φύγεις, θα σφάξω όλους τους
Ρωμιούς στην Πόλη» - περίπου 90.000 ψυχές! Ποια η θέση και η
απόφαση ενός ηγέτη; Συνεχίζει να παίζει το διπλό παιχνίδι που ήξερε
πολύ καλά και ενεργώντας φαναριώτικα παραπλανεί το Σουλτάνο.
Προδότες και αποστάτες χαρακτηρίστηκαν από τους Οθωμανούς όλοι οι
αρχιερείς.
Μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Γρηγορίου Ε΄ αποφασίζει το ρωμέικο
να συστρατευθεί στον Αγώνα.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 είναι η μακροβιότερη Επανάσταση
στην παγκόσμια Ιστορία (1821 – 1828). Ο Γρηγόριος Ε΄ σχοινοβατεί
μεταξύ της εθναρχικής του αποστολής και της πολιτειοκρατίας.
Έχει κατασυκοφαντηθεί από την «ελληνική» α-διανόηση και οφείλουμε
την ηθική αποκατάστασή του.
Δεν αρκεί μόνο η ανάγνωση της Ιστορίας αλλά η κατανόηση της με
βάση τη χρήση ορθών κριτηρίων, σύγχρονων δηλαδή των ιστορικών
γεγονότων και όχι σημερινών (ιστορικός αναχρονισμός). Έτσι
αποφεύγεται από την επανάγνωση της Ιστορίας η δημιουργία
μυθευμάτων.
Ευχαριστούμε θερμά τον Δημήτριο Γατσιό – Πεσερίδη για τις φωτογραφίες και
την βιντεοκάλυψη της εκδήλωσης και το ανθοπωλείο Δεμερτζίδης για τον
στολισμό της αίθουσας.
