«Είναι πολύ δύσκολο να προβλέψεις τις αγορές, τι θα συμβεί στην οικονομία αλλά προσωπικά είμαι αισιόδοξος ότι η κατάσταση θα συγκρατηθεί. Δεν μπορείς να μείνεις ανεπηρέαστος. Θεωρώ, όμως, ότι δεν θα πάρει διαστάσεις γιατί οι κεντρικές τράπεζες παρεμβαίνουν παντού. Παρέχουν ρευστότητα όπως έγινε στις ΗΠΑ με την SVB (Sillicon Valley Bank) και στην Ελβετία με την Credit Suisse» σημειώνει ο κ. Ζαπράνης.
Οι Έλληνες δεν χρειάζεται να φοβούνται για τις καταθέσεις τους
Σε κάθε περίπτωση, όπως λέει ο καθηγητής του ΠΑΜΑΚ, το ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει εξυγιάνει τους ισολογισμούς του, διαθέτει επαρκή ρευστότητα και οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας αγγίζουν το 17,5% που είναι από τα υψηλότερα νούμερα. «Άρα θα πρέπει να έχουμε μια γενικευμένη κρίση για να επηρεαστούμε τελικά και μεις που δεν βλέπω κάτι τέτοιο. Οι ΄Έλληνες δεν χρειάζεται να φοβούνται για τις καταθέσεις τους. Δεν πρόκειται για μια επανάληψη του 2008 σε καμία περίπτωση».
Τι περιμένουμε από δω και πέρα
Η επόμενη μέρα της τραπεζικής καταιγίδας θα καθοριστεί από τα μέτρα που θα πάρουν οι κεντρικές τράπεζες, όπως λέει ο κ. Ζαπράνης. Το πρώτο μέτρο είναι η παροχή ρευστότητας-πράγμα το οποίο γίνεται ήδη στην Ελβετία και με τον ίδιο τρόπο λειτουργεί και η ΕΚΤ. Στις ΗΠΑ προχωρήσαν ακόμη περισσότερο. Οι εγγυημένες καταθέσεις ήταν μέχρι 250.000 δολάρια. Τελικά ήρθε η παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας και εγγυήθηκε το σύνολο των καταθέσεων στο πιστωτικό ίδρυμα. «Άρα εκεί το πράγμα φαίνεται ότι ισορροπεί. Το ίδιο θα γίνει και στην ΕΕ και κατ’ επέκταση στη χώρα μας γιατί είναι μια πολύ διαφορετική κατάσταση από αυτή που είχαμε βιώσει με τη Lehman Brothers το 2008».
Η διαφορά με το 2008 και η μετάδοση του φόβου
Ο καθηγητής του ΠΑΜΑΚ αποκλείει το ενδεχόμενο μετάδοσης του φόβου που προκάλεσε η διπλή αμερικανική τραπεζική κατάρρευση. Όπως εξηγεί, η κατάσταση είναι διαφορετική από το 2008. «Εκεί είχαμε από πίσω είχαμε παράγωγα. Τα παράγωγα έχουν την ιδιότητα της μόχλευσης. Πολλαπλασιάζουν την έκθεση. Οπότε αυτό που λέμε κίνδυνος αντισυμβαλλομένων μπορεί να μεταφραστεί σε συστημικό κίνδυνο διότι εκ προοίμιού δεν μπορείς να εκτιμήσεις την έκθεση που έχει ο καθένας. Σε αυτή την περίπτωση δεν πρόκειται περί αυτού. Πρόκειται περί ενός προβλήματος εμπιστοσύνης που δημιούργησε ένα απότομο και ξαφνικό γεγονός που ξεκινάει από την Αμερική. Είναι λογικό να ανησυχούν οι επενδυτές. Έχουμε τράπεζες με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δηλ πελατολόγιο με υψηλή οικονομική επιφάνεια που γρήγορα προσπαθεί να αποσύρει τα κεφάλαια του διότι δεν λειτουργούν όπως ο παλιός αποταμιευτής»
Αντίθετα, τα τελευταία χρόνια είχαμε μια ποσοτική χαλάρωση για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας. Αυτό επηρέασε την παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα. «Διαπιστώσαμε ότι ήταν πιο εύθραυστη από ότι νομίζαμε. Μαζί με τον πόλεμο της Ουκρανίας σωρευτικά αυτό δημιούργησε πληθωριστικές πιέσεις. Οπότε παρενέβησαν επιθετικά οι κεντρικές τράπεζες, αυξάνοντας τα επιτόκια. Αυτό δημιουργεί λογιστικές ζημίες στα χαρτοφυλάκια ομολόγων των τραπεζών. Άρα αν δεν είχες φροντίσει να έχεις την ρευστότητα και είχες επικεντρωθεί απλά στην ανάπτυξη της κερδοφορίας. Και δεν είσαι προετοιμασμένος για αυτό το ενδεχόμενο τότε αντιμετωπίζεις πρόβλημα».
Πως δημιουργήθηκε το πρόβλημα
Η ιστορία των πρόσφατων τραπεζικών αναταράξεων ξεκινάει από την Sillicon Valley Bank. Μια περιφερειακή τράπεζα στις ΗΠΑ. Η οποία είχε κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Διέθετε πελατολόγιο με υψηλή οικονομική επιφάνεια και επαγγελματίες. Η άνοδος των επιτοκίων δημιούργησε λογιστικές ζημιές στα χαρτοφυλάκια ομολόγων στα οποία είχε.
Από την άλλη αυτό το είδος της πελατείας της τράπεζας έχει διαφορές σε σχέση με τους απλούς καταθέτες όπως είμαστε εμείς οι υπόλοιποι για τον εξής λόγο:
η τράπεζα μπορεί να αντισταθμίζει μέρος των απωλειών που έχει από την πτώση της αξίας χαρτοφυλακίου ομολόγων μέσω των διαφορών ανάμεσα στα επιτόκια με τα οποία δανείζει και δανείζεται
Όταν, όμως, έχεις επαγγελματίες οι οποίοι κρίνονται με βάσει τις αποδόσεις των χαρτοφυλακίων που έχουν αυτοί πολύ εύκολα και πολύ γρήγορα αναζητούν υψηλότερες αποδόσεις. Οπότε το πρόβλημα που δημιούργησε η άνοδος των επιτοκίων στην Sillicon Valley Bank ήταν αυτό που πυροδότησε την κρίση.
Για την Credit Suisse υπήρχε ήδη μια ανησυχία
H Credit Suisse αντιμετωπίζει παρόμοια πρόβλημα γιατί έχει και αυτή ένα διαφορετικό πελατολόγιο. Απευθύνεται σε ανθρώπους με υψηλή οικονομική επιφάνεια. Ένα μεγάλο μέρος των πελατών της έχει αυτή την σύνθεση. «Και εδώ και ένα χρόνο για παρόμοιους λόγους παρατηρούμε την διολίσθηση της μετοχής
Αν λοιπόν δεν έχει φροντίσει η διοίκηση της τράπεζας να έχει εξορθολογήσει τον ισολογισμό της και να έχει επαρκή ρευστότητα τότε θα αντιμετωπίσει προβλήματα. Ήταν αναμενόμενο, όμως, γιατί εδώ και ένα χρόνο η μετοχή της πιέζεται».
Αντίθετα η Sillicon Valley Bank ήταν κάτω από το ραντάρ γιατί ήταν μια περιφερειακή τράπεζα. Παρόλα αυτά όμως είχε ένα συμβατικό τραπεζικό χαρτοφυλάκιο. Ήταν μια τράπεζα ειδικού σκοπού που χρηματοδοτούσε κάποιες startups στις ΗΠΑ. «Για την Credit Suisse τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα για αυτούς που ξέρουν και υπήρχε ήδη μια ανησυχία» καταλήγει ο κ. Ζαπράνης.
