Το 60% των Ελλήνων ήρθε αντιμέτωπο με την κατάθλιψη ή το άγχος, όμως το 61% αυτών δεν αναζήτησε κάν βοήθεια από κάποιο επαγγελματία υγείας, ενώ το 15% απευθύνθηκε σε ψυχίατρο, το 10% σε ψυχολόγο και το 8% στο γενικό γιατρό του.
Αντίστοιχα στην Ευρώπη, κατάθλιψη ή άγχος βίωσε το 46% των λοιπών Ευρωπαίων, από τους οποίους το 54% δεν αναζήτησε ιατρική βοήθεια, ενώ το 19 απευθύνθηκε στο γενικό γιατρό του, ένα 14% απευθύνθηκε σε ψυχίατρο και άλλο ένα 14% σε ψυχολόγο.
Για τους Έλληνες, η οικονομική ασφάλεια είναι ο πρώτος παράγοντας για τη διασφάλιση της καλής ψυχικής υγείας (έναντι του 53% των λοιπών Ευρωπαίων), ενώ ακολουθούν οι καλές συνθήκες διαβίωσης για το 55% των Ελλήνων (παράμετρος που υπερτερεί για τους λοιπούς Ευρωπαίους, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης είναι σημαντικότερες για το 60% αυτών).
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από έρευνα που πραγματοποίησε το Ευρωβαρόμετρο, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας. Η έρευνα διεξήχθη στις 14 – 21 Ιουνίου 2023. Ερωτήθηκαν συνολικά 26.501 συμμετέχοντες, ηλικίας 15 ετών και άνω από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, με διαδικτυακή συνέντευξη μέσω υπολογιστή.
Αντίστροφες είναι οι αντιλήψεις των Ελλήνων σε σχέση με τους λοιπούς Ευρωπαίους και για τις επόμενες δύο παραμέτρους που ορίζουν την καλή ψυχική υγεία, όπως οι κοινωνικές επαφές που είναι σημαντικές για το 44% των Ελλήνων – έναντι 41% των λοιπών Ευρωπαίων και ακολουθεί η φυσική δραστηριότητα για το 34% των Ελλήνων – έναντι του 41% των Ευρωπαίων.
Διεθνή γεγονότα
Η διεθνής πραγματικότητα επηρέασε όλο τον πληθυσμό της Ευρώπης, επιδεινώνοντας τα ήδη χαμηλά επίπεδα ψυχικής υγείας στην Ευρώπη.
Πριν την πανδημία, ένας στους έξι ανθρώπους στην ΕΕ αντιμετώπιζε προβλήματα ψυχικής υγείας, όμως σήμερα, τα πρόσφατα παγκόσμια γεγονότα έχουν επηρεάσει την ψυχική υγεία «σε κάποιον βαθμό» στο 44% του πληθυσμού ή σε «μεγάλο βαθμό» το 23% των Ελλήνων και 18% των λοιπών Ευρωπαίων.
Οι υπηρεσίες υγείας
Σχεδόν 9 στους 10 Ευρωπαίους (το 89%) θεωρούν την προαγωγή της ψυχικής υγείας εξίσου σημαντική με την προαγωγή της σωματικής υγείας.
Προτεραιότητα θέτουν οι Ευρωπαίοι στην ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε ποσοστό 39% (Έλληνες 37%) και στην υψηλή κατάρτιση των ψυχιάτρων, ψυχολόγων και λοιπών επαγγελματιών στις μονάδες περίθαλψης ψυχικής υγείας. Αντίστοιχα, το 34% των Ευρωπαίων και το 32% των Ελλήνων θεωρούν σημαντικό να είναι διαθέσιμες οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας την ώρα που χρειάζονται, ενώ το ένα τρίτο των Ευρωπαίων (33%) και το ένα τέταρτο των Ελλήνων (24%) θεωρεί πως χρειάζονται εξατομικευμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας για να καλύπτονται οι συγκεκριμένες ανάγκες του κάθε ατόμου που πάσχει από κάποια ψυχική νόσο.
Όσο για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην προαγωγή της ψυχικής υγείας των Ευρωπαίων, η έρευνα έδειξε ότι οι πολίτες περιμένουν από την Ε.Ε. τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους σε ποσοστό 53% οι Έλληνες και 45% οι λοιποί Ευρωπαίοι.
Άλλες παράμετροι με τις οποίες μπορεί η Ε.Ε. να προάγει την ψυχική υγεία των πολιτών θεωρούνται:
- Η βελτίωση της πρόσβασης στην διάγνωση, θεραπεία και φροντίδα των ατόμων με ψυχικές παθήσεις (40% οι Έλληνες και 37% οι λοιποί Ευρωπαίοι).
- Η υποστήριξη της ψυχικής υγείας των ευάλωτων παιδιών, νέων και ηλικιωμένων (34% οι Έλληνες και 35% οι λοιποί Ευρωπαίοι).
- Η αντιμετώπιση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στην εργασία (στρες, ασφάλεια κλπ) το 28% των Ελλήνων και το 29% των λοιπών Ευρωπαίων.
- Η έγκαιρη διάγνωση και ο προληπτικός έλεγχος του πληθυσμού για προβλήματα ψυχικής υγείας (το 36% των Ελλήνων και το 27% των Ευρωπαίων).
- Η προαγωγή της ψυχικής υγείας και η πρόληψη των προβλημάτων ψυχικής υγείας (το 28% των Ελλήνων και το 27% των Ευρωπαίων).
- Η αποστιγματοποίηση των ψυχικά πασχόντων και η εξάλειψη των διακρίσεων εις βάρος τους για το 21% του πληθυσμού της Ευρώπης συνολικά και
- Η ανάπτυξη προγραμμάτων ευαισθητοποίησης για θέματα ψυχικής υγείας σε ποσοστό 19% των Ελλήνων και 20% των λοιπών Ευρωπαίων.
Παράγοντες ψυχικής υγείας
Σύμφωνα με την έρευνα, το 60% των Ευρωπαίων πιστεύει πως οι σημαντικότεροι παράγοντες για την επίτευξη καλής ψυχικής υγείας είναι πρώτα οι συνθήκες διαβίωσης, με δεύτερη την οικονομική ασφάλεια (για το 53%).
Περίπου το ένα τρίτο των Ευρωπαίων (35%) θεωρεί ότι η επαφή με τη φύση και τους χώρους πρασίνου, οι καλές συνήθειες ύπνου (35%), η σωματική άσκηση (34%) και οι κοινωνικές επαφές (33%) συμβάλλουν καθοριστικά στην καλή ψυχική υγεία.
Στον αντίποδα βρίσκονται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καθώς η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, πιστεύει ότι η χρήση τους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία των νέων.
Παράγοντες βελτίωσης
Όσο για τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να συμβάλει περισσότερο στη βελτίωση της ψυχικής υγείας των Ευρωπαίων πολιτών, οι περισσότεροι απάντησαν «βελτιώνοντας τη συνολική ποιότητα ζωής» (45%), «βελτιώνοντας τη στήριξη των ασθενών με ψυχικές νόσους και την πρόσβασή τους στη διάγνωση, τη θεραπεία και τη φροντίδα» (37%) και «στηρίζοντας την ψυχική υγεία των πλέον ευάλωτων» (35%).
Η Κομισιόν
«Δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία. Είναι πραγματικά ανησυχητικό το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί Ευρωπαίοι έχουν βιώσει δυσκολίες όσον αφορά την ψυχική τους υγεία και ότι περισσότεροι από τους μισούς αυτούς πολίτες δεν έχουν λάβει καμία επαγγελματική βοήθεια. Πρέπει να θέσουμε στο επίκεντρο την ευημερία των πολιτών μας, εστιάζοντας στην πρόληψη και την πρόσβαση σε ποιοτική περίθαλψη και θεραπεία. Εμείς —οι κυβερνήσεις, οι αρχές δημόσιας υγείας, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, οι ενδιαφερόμενοι παράγοντες και οι πολίτες— πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας σε μια συλλογική προσπάθεια, για να δώσουμε προτεραιότητα στην καλή ψυχική υγεία και να βοηθήσουμε όσους χρειάζονται στήριξη. Αυτός ακριβώς είναι ο στόχος μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας», δήλωσε η επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδου.
Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ψυχικής υγείας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οργανώνει στις 10 Οκτωβρίου διάσκεψη υψηλού επιπέδου για την ψυχική υγεία, με βάση την «Ολοκληρωμένη προσέγγιση της ψυχικής υγείας» που παρουσίασε η Επιτροπή τον Ιούνιο του 2023.
Στην εκδήλωση θα παραστεί η Βασίλισσα του Βελγίου, εκπρόσωποι θεσμικών οργάνων της ΕΕ, εθνικών κυβερνήσεων, ευρωπαϊκών οργανώσεων και άλλων εμπλεκομένων εταίρων.
Στην εκδήλωση, που θα πραγματοποιηθεί υπό την προεδρία της επιτρόπου κ. Κυριακίδου, ομιλίες θα απευθύνουν η Βασίλισσα του Βελγίου, ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μαρκ Άνγκελ, ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ Ευρώπης Δρ Χανς Χένρι Π. Κλούγκε, ο Ισπανός υπουργός Υγείας Χοσέ Μινιόνες, ο εκπρόσωπος της UNICEF στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα Μπερτράν Μπενβέλ, ο Ούγγρος υπουργός Υγείας Δρ. Πέτερ Τάκατς και ο Βέλγος υπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων Φρανκ Βάντενμπρουκ.
