Αποτέλεσμα κερδοσκοπίας και κραυγαλέων οικονομικών και πολιτικών σκανδάλων τόσο πριν όσι και κατά τη διάρκεια της "διάσωσης". Αν εξετάσει κανείς τους τρόπους με τους οποίους το χρέος διογκώθηκε σε τόσο εγκληματικό βαθμό, η μονομερής παύση πληρωμών αποδεικνύεται μονόδρομος
Του Λεωνίδα Βατικιώτη*
Καμία, μα καμία συζήτηση για το τι μέλλει και πολύ περισσότερο για το τι δέον γεννέσθαι σχετικά με το δημόσιο χρέος δεν μπορεί να γίνει αν δεν ξεκινήσουμε από το παρελθόν. Αν, με άλλα λόγια, δεν αμφισβητήσουμε το πώς φτάσαμε ως εδώ, επιμένοντας να θυμίζουμε ότι η διαχείριση του δημόσιου χρέους την τελευταία 4ετία, τουλάχιστον, ήταν μία από τις πολλές δυνατές επιλογές. Ήταν μάλιστα όχι μόνο η χειρότερη επιλογή (από άποψη αποτελεσματικότητας) αλλά κι η επιλογή των χειρότερων (όσων ευθύνονταν για την αύξησή του μέχρι το 2009 κι έπρεπε εκ προοιμίου να έχουν αποκλειστεί από την σχετική συζήτηση).
ΤΑ ΕΠΤΑ ΘΑΝΑΣΙΜΑ ΑΜΑΡΤΗΜΑΤΑ
Επιστρέφοντας λοιπόν στο 2009 η άνοδος του δημόσιου χρέους στο επίπεδο του 129% του ΑΕΠ, κατόπιν διαδοχικών αναθεωρήσεων από την ελληνική και την ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία (που αποτελούν θέμα εισαγγελικής έρευνας), ήταν αποτέλεσμα μιας σειράς αιτιών που φέρουν ανάγλυφο το αποτύπωμα της ελληνικής αστικής τάξης και κορυφαίων, στρατηγικών επιλογών της. Είναι τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα του ελληνικού καπιταλισμού.
Εν συντομία: Πρώτο, ο εθισμός της ελληνικής ελίτ στις κρατικές επιχορηγήσεις που είχαν μετατρέψει τα δημόσια ταμεία σε δανειστή έσχατης ανάγκης για το κεφάλαιο. Κορυφαία και πιο πρόσφατα τότε παραδείγματα οι Ολυμπιακοί Αγώνες, επίσημου (και άγνωστου πραγματικού) κόστους 9 δισ. ευρώ και η στήριξη των τραπεζών επί Καραμανλή με 28 δισ. Τα 4,5 δισ. ευρώ που πρέπει να πληρωθούν τον Μάιο είναι μέρος αυτού του χρέους, τα λεγόμενα ομόλογα Αλογοσκούφη.
Δεύτερο, οι υψηλές στρατιωτικές δαπάνες που είχαν καταστήσει την Ελλάδα Μέκκα του στρατιωτικού κεϋνσιανισμού, με την τουρκική απειλή να αποτελεί το τέλειο προπέτασμα καπνού. Μάρτυρας η νεκρανάσταση το 2009 της Ελλάδας «των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών» 90 σχεδόν χρόνια μετά την περίφημη ρήση του Ελ. Βενιζέλου, όπως φαίνεται από το ύψος των στρατιωτικών δαπανών που έφταναν το 3,2% του ΑΕΠ, όταν η Γαλλία, η Αγγλία και η Γερμανία έδιναν αντίστοιχα το 2,9%, 2,7% και 1,4% του ΑΕΠ τους …μόνο!
Η τρίτη αιτία του δημοσιονομικού ναυαγίου σχετιζόταν με την θεσμοθετημένη, επίσημη φορο-αποφυγή του κεφαλαίου. Ποιος ξεχνάει τον Κ. Καραμανλή να ανακοινώνει τον Σεπτέμβρη του 2004 από την ΔΕΘ την μείωση των συντελεστών φορολόγησης των ΑΕ κατά 10 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες, από το 35% στο 25%; Η απλοχεριά συνεχίστηκε και επί ΓΑΠ για να φτάσουμε το 2011 και 2012 όταν είχε πέσει και το φουγάρο του Τιτανικού στα κεφάλια των ναυαγών ο ανώτατος συντελεστής φορολόγησης των ΑΕ στην Ελλάδα να είναι 20% όταν κατά μέσο όταν στην ευρωζώνη των 17 ήταν 25,3% και 25,4% (Taxation Trendsinthe European Union, 2013 edition).
Η τέταρτη αιτία της αύξησης του δημόσιου χρέους αφορά το ίδιο το …δημόσιο χρέος. Η Ελλάδα με βάση τον κρατικό προϋπολογισμό του 2014 (όπως αναφέρεται στην Εισηγητική έκθεση) από το 1992 μέχρι και το 2013 έχει πληρώσει σε χρεολύσια, τόκους και παράλληλες δαπάνες 563,31 δισ. ευρώ. Για να διατηρούμε δηλαδή ένα χρέος στα 321 δισ. ευρώ έχουμε καταβάλει σχεδόν δύο φορές αυτά τα χρήματα την τελευταία 20ετία! Επομένως, το χρέος έφτασε στα επίπεδα που βρίσκεται σήμερα λόγω του εξωφρενικά υψηλού κόστους εξυπηρέτησής του, που με το πέρασμα του χρόνου πήρε μορφή χιονοστιβάδας!
Πέμπτο, το χρέος ποτέ δεν θα έφτανε σε αυτά τα επίπεδα αν η Ελλάδα δεν είχε ενταχθεί στην ΕΟΚ το 1981 και την ευρωζώνη το 2002. Το κοινό νόμισμα ειδικά μπορεί να έλυσε βραχυχρόνια προβλήματα χρηματοδότησης του σταθερά ελλειμματικού εμπορικού ισοζυγίου, το κόστος όμως αποδείχθηκε, μεσοπρόθεσμα, καταστροφικό: αύξηση των εισαγωγών και του ελλείμματος που σήμανε πτώση εγχώριας παραγωγής και απασχόλησης και επίσης μειωμένα φορολογικά και δημόσια έσοδα. Αδιάφορες επίσης αποδείχθηκαν και οι επιπτώσεις των χαμηλών επιτοκίων με τα οποία γινόταν για ένα σύντομο χρονικό διάστημα ο δημόσιος δανεισμός στους τόκους. Οι τόκοι που κατέβαλε το ελληνικό δημόσιο αυξάνονταν σταθερά: 2000: 9,5 δισ. ευρώ, 2001: 9,29 δισ., 2002: 8,53 δισ., 2003: 9,21 δισ., 2004: 9,28 δισ., 2005: 9,61 δισ., 2006: 9,44 δισ., 2007: 9,66 δισ., 2008: 11,1 δισ., 2009: 12,1 δισ. κι έπειτα η ιστορία είναι γνωστή…
Η έκτη αιτία σχετίζεται με την παγκόσμια κρίση, όπως ξέσπασε το 2008 στην αγορά υποβαθμισμένων στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ. Ο κίνδυνος που σήμανε για τις τράπεζες, σε Αμερική και Ευρώπη, άνοιξε διάπλατα τα κρατικά θησαυροφυλάκια οδηγώντας σε πρωτοφανή επίπεδα τα δημοσιονομικά ελλείμματα και το δημόσιο χρέος, μέχρι και τώρα. Σε όλες τις προηγμένες οικονομίες (ΗΠΑ, Ευρωζώνη, Ιαπωνία, Αγγλία, Καναδάς) το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από 81,5% του ΑΕΠ το 2008, σε 93% το 2009, 99,3% το 2010, 103,5% το 2011 και 106,5% το 2012 (FiscalMonitor, April 2012, IMF). Η Ελλάδα επομένως δεν αποτελούσε εξαίρεση.
Τέλος, η κρίση του δημόσιου χρέους ήταν επιπλέον και μορφή έκφρασης μιας βαθύτερης, δομικής κρίσης του ελληνικού καπιταλισμού, όπως εκδηλωνόταν με την έλλειψη επενδύσεων, την υψηλή ανεργία, κ.α. και στην αφετηρία της έχει την πτώση του ποσοστού κέρδους.
Το παραπάνω εκρηκτικό μείγμα έσκασε κι επισήμως το 2010 προκαλώντας την πέμπτη χρεοκοπία στην ιστορία του ελληνικού κράτους, από την ίδρυσή του.
Έκτοτε οι βίαιες λύσεις που δόθηκαν, μέσω των αλλεπάλληλων Μνημονίων, μπορεί να μην αντιμετώπισαν το πρόβλημα του δημοσίου χρέους όπως αποδεικνύει περίτρανα το γεγονός ότι από 299 δισ. ευρώ το 2009 (και 129% του ΑΕΠ) έφτασε τα 321 δισ. στις 31 Δεκέμβρη του 2013 (176% του ΑΕΠ), δημιούργησαν ωστόσο τους όρους για να ξεπερασθεί η κρίση σε βάρος των εργαζομένων και της μεγάλης κοινωνικής πλειοψηφίας. Τα αδιέξοδα που συσσωρεύτηκαν εν τω μεταξύ, μετατρέποντας σε γόρδιο δεσμό την διαχείριση του δημόσιου χρέους το επόμενο διάστημα, επ’ ουδενί δεν σηματοδοτούν αποτυχία.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΜΠΛΟΦΑ ΓΑΛΛΙΑΣ, ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ, ΟΛΛΑΝΔΙΑΣ
Κορυφαία στιγμή σε αυτή την διαδικασία ήταν η αναδιάρθρωση του χρέους τον Μάρτιο του 2012, όταν πλέον οι ευρωπαϊκές τράπεζες που ήταν εκτεθειμένες στα ελληνικά ομόλογα τα έχουν «αδειάσει» στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις ελληνικές (διαδικασία που την απέκλειαν ρητά και κατηγορηματικά οι αντιπρόσωποι Γαλλίας, Γερμανίας και Ολλανδίας κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του ΔΝΤ τον Μάιο του 2010, όπως πρόσφατα μάθαμε με την διαρροή διαβαθμισμένου πρακτικού των συζητήσεων) και μπόρεσε έτσι, επιτέλους, να ξεκινήσει το κάθε άλλο παρά εθελοντικό κούρεμα τους.
Σε επίρρωση του …βαριά καταναγκαστικού χαρακτήρα του κουρέματος τα 2,2 δισ. ευρώ που ήταν η ονομαστική αξία των ομολόγων 15.000 φυσικών προσώπων, κατ’ εξοχήν συντηρητικών επενδυτών, που τα έχασαν σχεδόν όλα, όπως και περισσότεροι από 3.000 πρώην υπάλληλοι της Ολυμπιακής που είχαν αποζημιωθεί με ομόλογα. Επίσης, τα 14 δισ. ευρώ που έχασαν τα ασφαλιστικά ταμεία και πολλά ακόμη δισ. τα οποία αποχαιρέτησαν, με ευθύνη του Βενιζέλου, νοσοκομεία, πανεπιστήμια, ΤΕΙ και κάθε είδους ΝΠΔΔ που τηρούσαν αναγκαστικά λογαριασμούς στην Τράπεζα Ελλάδας, όπως το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων.
Για να μην μείνει καμιά εντύπωση πως τα μέτρα μείωσης του χρέους είχαν μόνο χαμένους, πως …όλοι μαζί τα χάσαμε, αξίζει να θυμίσουμε την περίπτωση του κερδοσκοπικού κεφαλαίου Third Point το οποίο σε 6 μήνες έβγαλε από τα ελληνικά ομόλογα μισό δισ.! Το κατάφερε όταν αγόρασε μαζικά το καλοκαίρι του 2012 ελληνικά ομόλογα, την εποχή που η τιμή τους εν μέσω φημών για έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, είχε φτάσει στα 17 λεπτά ανά ευρώ, και τα πούλησε τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου όταν το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης συμφώνησε, ως ένα μέτρο ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, στην επαναγορά ομολόγων από την δευτερογενή αγορά, στο ύψος των 34 λεπτών.
Η χαρά των αρπακτικών! Έτσι, κερδοσκόποι όπως το Third Point έβγαλαν 500 εκ. ευρώ, πίνοντας στην υγεία της μείωσης του ελληνικού δημόσιου χρέους που μπορεί αυτό να παραμένει στο ύψος του τέσσερα χρόνια μετά, η μείωσή του ωστόσο αποδείχθηκε μια από τις πιο συναρπαστικές μπίζνες· προφανώς για πολύ λίγους.
Μεταξύ αυτών κι οι έλληνες τραπεζίτες που αποζημιώθηκαν στο ακέραιο όχι μόνο για τις ζημιές που υπέστησαν από το κούρεμα ύψους 55% στα ομόλογα αξίας 56 δισ. ευρώ που κατείχαν, αλλά και για τις ζημιές που υπέστησαν λόγω ύφεσης.
Στο απόγειο δε της πρόκλησης, 8,5 δισ. ευρώ που περίσσεψαν από τα 50 δισ. έμειναν «κάβα» και τους περιμένουν, μέχρι να αποσαφηνιστούν οι ανάγκες μιας νέας ανακεφαλαιοποίησης…
ΠΡΟΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΟ ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΔΑΝΕΙΟ
Οι πολλοί, αντίθετα, αλέθονται από τον οδοστρωτήρα των Μνημονίων: σαρωτικές και αδιαφανείς ιδιωτικοποιήσεις που θα οδηγήσουν στα ύψη τα τιμολόγια (ΔΕΠΑ, ΟΠΑΠ, δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικού, αεροδρόμια, Ελληνικό, ακίνητα, εργοστάσια απορριμμάτων, εταιρείες ύδρευσης, λιμάνια, κλπ), κατάργηση συλλογικών συμβάσεων εργασίας, οριζόντια μείωση μισθών κατά 22%, και πολλά άλλα.
Όροι τόσο δυσβάστακτοι που κρίνονται απαράδεκτοι ακόμη και αν συνόδευαν την διαγραφή του δημόσιου χρέους. Η ελληνική πολιτική και οικονομική ελίτ όμως τους δέχτηκε αδιαμαρτύρητα, ευλογία τους χαρακτήρισε στο αποκορύφωμα της υποτέλειάς της, παρότι αύξαναν το χρέος και επέβαλαν ένα καθεστώς χρεοκρατίας στο διηνεκές: το 2057 θα αποπληρωθεί η τελευταία δόση, ύψους 1,1 δισ. ευρώ, από τα δάνεια του Μηχανισμού Στήριξης.
Και στο ενδιάμεσο, το χειρότερο σενάριο που πάντα ανακαλύπτεται μπροστά στο γκισέ, εκ των υστέρων, όταν πια είναι αργά.
Φέτος πρέπει να πληρωθούν 24,9 δισ. ευρώ στον μηχανισμό υπό την μορφή χρεολυσίων, ποσό που ισούται με το σύνολο των εσόδων του ελληνικού δημοσίου από την έμμεση φορολογία, πέραν των 15 δισ. που είναι ο βραχυχρόνιος δανεισμός του ελληνικού δημοσίου (και το 2015 άλλα 16,1 δισ. ευρώ)!
Για να φανεί το παράλογο του πράγματος να αναφέρουμε τα ποσά που πρέπει να καταβληθούν τα επόμενα χρόνια.
Το 2016: 7,1 δισ. ευρώ, το 2017: 7,5 δισ., το 2018: 4,2 δισ., το 2019: 8,2 δισ., το 2020 4,4 δισ. κοκ.
Καμία, μα καμία άλλη χρόνια μέχρι το 2057 δεν έχει το ελληνικό δημόσιο να πληρώσει στον μηχανισμό τέτοιο υπέρογκο ποσό, που να υπερβαίνει έστω τα 20 δισ. ευρώ, όπως φέτος που (οποία σύμπτωση!) λήγουν τυπικά τα Μνημόνια και τέσσερα χρόνια μετά τερματίζεται επίσημα το πρόγραμμα προσαρμογής.
Η κατανομή των βαρών, φαίνεται έτσι, δεν έγινε καθόλου τυχαία. Δεν πρόκειται για μια ακόμη αποτυχία της Τρόικας, αλλά για ένα νέο επίτευγμα που καθιστά μονόδρομο για την ελληνική ολιγαρχία ένα νέο, τρίτο δάνειο, που θα συνοδεύεται από όρους εξαθλίωσης της πλειοψηφίας και εκμηδένισης των κυριαρχικών δικαιωμάτων, το οποίο ήδη συζητιέται στα αρμόδια γραφεία του υπουργείου Οικονομικών της Γερμανίας με την ελληνική πολιτική ελίτ να παρακολουθεί άβουλη τα σενάρια που διαδέχονται και συχνά αναιρούν το ένα το άλλο.
Στην πιο πρόσφατη εκδοχή τους, η λύση θα ανακοινωθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2014. Μετά δηλαδή τις ευρωεκλογές. Το σίγουρο είναι πως θα περιλαμβάνει επιμήκυνση της εξόφλησης, μείωση του επιτοκίου με το οποίο επιβαρύνεται η αποπληρωμή του πρώτου δανείου κι ένα νέο δάνειο ύψους γύρω στα 20 δισ. ευρώ που θα επιτρέψει την αποπληρωμή των χρεολυσίων του 2014 και 2015.
Ανοιχτό παραμένει αν θα περιλαμβάνει και κούρεμα μέρους του χρέους που διατηρεί ο λεγόμενος επίσημος τομέας, δηλαδή Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και εθνικές κεντρικές τράπεζες (πρόκειται για το λεγόμενο ευρωσύστημα που με βάση ανακοίνωση της 20ης Φεβρουαρίου στις 31/12/2013 κατείχε ελληνικά ομόλογα ύψους 25,4 δισ. ευρώ), Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας κι επιπλέον το ΔΝΤ. Με βάση μια πρώτη διάκριση του δημόσιου χρέους, όπως είχε διαμορφωθεί στις 31 Δεκεμβρίου 2013 (321,478 δισ. ευρώ), το χρέος στον Μηχανισμό Στήριξης ανέρχεται σε 213.152 δισ. (66,3%), γενικά το επίσημο ή διακρατικό χρέος σε 230.210 δισ. (71,6%) και το ομολογιακό μαζί με τους βραχυχρόνιους τίτλους σε 91.267 δισ. (28,4%).
ΚΑΜΙΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΣΑΪΛΟΚ
Στη βάση των παραπάνω, καθόλου ασήμαντων γεγονότων είναι προφανές πως το δημόσιο χρέος, αρχής γενομένης από τα δάνεια του Μηχανισμού Στήριξης δεν πρέπει να πληρωθούν! Ούτε ευρώ! «Μα ποτέ και κανένας στο παρελθόν δεν έχει αθετήσει υποχρεώσεις απέναντι στο ΔΝΤ», αντιτείνουν οι γραικύλοι.
Η Ελλάδα λοιπόν, που λόγω των πολιτικών της Τρόικας υπέστη την μεγαλύτερη ύφεση σε καιρό ειρήνης, θα είναι η πρώτη που δεν θα πληρώσει. Ρήτρες του διεθνούς δικαίου υπάρχουν, όπως και η δυνατότητα του λογιστικού ελέγχου που θα αποδείξει ότι το χρέος μπορεί να μην πληρωθεί.
Αν επιμένουν, τότε η Ελλάδα να στείλει τον λογαριασμό στην Γερμανία, την Γαλλία και την Ολλανδία, οι αντιπρόσωποι των οποίων στο ΔΝΤ – κορυφαίοι απατεώνες! – διαβεβαίωναν ότι δεν θα αξιοποιήσουν τα χρήματα του πρώτου δανείου για να ξεφορτωθούν οι τράπεζες τους τα ελληνικά ομόλογα.
Αποδείχθηκε ότι λειτουργούσαν σαν βαποράκια των τραπεζών, σαν έμμισθα όργανά τους.
Μαζί φυσικά κι η ΕΚΤ που σαν κλεπταποδόχος παραλάμβανε τα προϊόντα της απάτης, όταν Ντόιτσε Μπανκ και λοιπά …ευαγή ιδρύματα ξεφόρτωναν στα τερματικά της τα ελληνικά ομόλογα, ολοκληρώνοντας έτσι την απάτη.
Οι διάλογοι κι οι σχετικές διαβεβαιώσεις των αντιπροσώπων Γαλλίας, Γερμανίας και Ολλανδίας είναι πλέον καταγεγραμμένες και έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Δεν μπορούμε να σφυρίζουμε αδιάφοροι σαν να είναι ένα θέμα αδιάφορο για το σήμερα, που αφορά την ιστορία.
Η πρώτη ενέργεια που θα πρέπει να γίνει από μια κυβέρνηση, που δεν θα είναι τυφλό και αδίστακτο όργανο των πιστωτών όπως η κυβέρνηση Σαμαρά και Βενιζέλου, είναι η μονομερής παύση πληρωμών. Κανένας διάλογος για το χρέος με αυτούς που το οδήγησαν στο 176% του ΑΕΠ, με αυτούς που ευθύνονται για την εκτίναξη της ανεργίας στο 29%, την μείωση των μισθών κατά 35%, το ρεκόρ αυτοκτονιών και την κατάργηση εργατικών κατακτήσεων ενός ολόκληρου αιώνα! Κάθε άλλο σχέδιο, αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει σε υποταγή στους πιστωτές.
*Ο Λεωνίδας Βατικιώτης γεννήθηκε στον Πειραιά τον Μάη του 1968.
Σπούδασε στο Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά και είναι διδάκτορας (Μάρτιος 2008) του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Η διδακτορική του διατριβή (που αξιολογήθηκε ομοφώνως με άριστα) αφορούσε την παγκόσμια οικονομία κι ειδικότερα τις αιτίες της οικονομικής κρίσης του 1970. Άπταιστα γνωρίζει δύο γλώσσες: Αγγλικά και Ισπανικά.
Ασχολείται επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία από το 1991, με εξειδίκευση σε θέματα διεθνών και οικονομίας. Γράφει στην εφημερίδα Πριν και στα περιοδικά Επίκαιρα, Unfollow και Nexus. Έχει πραγματοποιήσει δημοσιογραφικές αποστολές σε περισσότερες από 20 χώρες της Ευρώπης, των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής και της Λατινικής Αμερικής. Στο παρελθόν έχει εργαστεί στις εφημερίδες Ημερησία (υπεύθυνος ύλης του εβδομαδιαίου ενθέτου Τετράδια της Οικονομίας), Το Παρόν καθώς και σε άλλα έντυπα. Το 2009 είχε την ευθύνη της εκπομπής Στάσου τοπικά δες παγκόσμια στον τηλεοπτικό σταθμό της Δυτικής Ελλάδας, Super B. Επίσης είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του επιστημονικού περιοδικού Ουτοπία.
Έχει μεταφράσει τα εξής βιβλία από τα Αγγλικά: Ian Gough, The political Economy of the Welfare state, Macmillan Publishers (στα ελληνικά εκδόθηκε ως: Η πολιτική οικονομία του κοινωνικού κράτους, Εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2008). John Martinussen, Society, State and Market, A Guide to Competing Theories ofDevelopment, Zed Books (στα ελληνικά εκδόθηκε ως: Κοινωνία, κράτος, αγορά – θεωρίες της ανάπτυξης, Εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2007) και The Routledge Dictionary of Twentieth Century Political Thinkers, ed. by Robert Benewick and Philip Green, Routledge (Λεξικό στοχαστών του 20ου αιώνα, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2012).
Το 2011, συμμετέχοντας στην ομάδα Infowar επιμελήθηκε επιστημονικά το ανεξάρτητο ντοκιμαντέρDebtocracy - Χρεοκρατία των Άρη Χατζηστεφάνου και Κατερίνα Κιτίδη, που αναφέρεται στην οικονομική κρίση της Ελλάδας. Το 2012 είχε την επιστημονική επιμέλεια στο δεύτερο ντοκιμαντέρ της ίδιας ομάδας με τίτλο Catastroika που ως θέμα είχε τις ιδιωτικοποιήσεις. Τo 2013 είχε την επιστημονική ευθύνη στην ταινία του Σπύρου Τέσκου Χαραγμένες Ζωές.
Συνεισφορές του περιλαμβάνονται στα ακόλουθα βιβλία: Ο χάρτης της κρίσης, το τέλος της αυταπάτης (2010, εκδ. Τόπος), Debtocracy – Χρεοκρατία, (2011, εκδ. A.A. Λιβάνη), Ρήξη; Διέξοδος από την κρίση της ευρωζώνης (2012, εκδ. Α.Α. Λιβάνη), Ευρώ ή δραχμή, Σχέδιο Β’ (2013, Εκδ. Κοροντζή) και Κυβέρνηση της Αριστεράς: Δρόμος για το μέλλον ή παρένθεση; (2013, εκδ. Τόπος). Συνεισφορές του περιλαμβάνονται επίσης στα ακόλουθα βιβλία που έχουν εκδοθεί στα αγγλικά: Crisis in the eurozone (2012, Verso) και Immiseration capitalism and education: Austerity, resistance and revolt (2013, Institute for education policy studies).
Τον Δεκέμβριο του 2011 ολοκλήρωσε με επιτυχία κύκλο μαθημάτων (e-learning) στο πλαίσιο του ΟΗΕ (UNITAR) σχετικά με τον λογιστικό έλεγχο του δημόσιου χρέους.
Ηλεκτρονική διεύθυνση επικοινωνίας: leonidas.vatikiotis@gmail.com
Πηγή Unfollow, Μάρτιος 2014
