Γράφει ο Α. Παπανδρόπουλος.
Όχι, δεν είναι όλα μαύρα στη χώρα. Την καταστροφολογία και τη μαυρίλα τη διαχέουν στον κοινωνικό ιστό οι φαιοκόκκινες δυνάμεις του ζόφου, οι οποίες μόνον έτσι μπορούν και επιβιώνουν.
Στο πολιτικό μάρκετινγκ, οι πωλητές οραμάτων, σωτηρίας, ευτυχίας και πλούτου έχουν πάντα το πάνω χέρι -γιατί, μοιράζοντας ελπίδες, απαλλάσσουν τον λαό από τη σκέψη.
Η σκέψη και ο τρόπος που αυτή μπορεί να ασκηθεί είναι πολύ κακό πράγμα, διότι αποτελεί ……….
προϋπόθεση αυτονομίας και η τελευταία είναι αντίθετη με την έννοια του κοπαδιού. Συμβαίνει, όμως, οι φαιοκόκκινες δυνάμεις να θέλουν κοπάδια, τα οποία βαφτίζουν «λαό» και στο όνομά του μπορούν να διαπράττουν απάτες, εγκλήματα και άλλα ανομήματα.
Στην άλλη όχθη, οι φιλελεύθερες δυνάμεις θέλουν ελεύθερους, υπεύθυνους και σκεπτόμενους πολίτες, ικανούς να αναλαμβάνουν οι ίδιοι τις τύχες τους στα χέρια τους, στο πλαίσιο, όμως, μίας κοινωνίας όπου ισχύουν και εφαρμόζονται κανόνες δικαίου. Υπό αυτή την έννοια, ο φιλελευθερισμός δεν είναι μία απλή πολιτική έννοια. Είναι επίσης μία φιλοσοφική προσέγγιση,που απελευθερώνει το άτομο μέσω της προσωπικής ευθύνης.
Από την πλευρά του, ο πολιτισμός εδράζεται στη γνώση. Υπάρχουν όμως δύο μορφές γνώσης. Ηεπιστημονική, αφενός, η οποία επιτρέπει να κατανοούμε πώς κινείται ο κόσμος και με ποιον τρόπο οικοδομούνται θεσμοί και καταστάσεις και, αφετέρου, η ελεύθερη, που προωθεί την κριτική σκέψη και την ατομική δημιουργία.
Γίνεται ταυτοχρόνως αυτονόητο ότι η επιστήμη και η ανάπτυξή της προϋποθέτουν την ανθρώπινη ελευθερία. Χωρίς την τελευταία, ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος, ο Νεύτων, ο Δαρβίνος, δεν θα είχαν ποτέ υπάρξει και οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι δεν θα είχαν ποτέ θεμελιώσει τον ορθό λόγο βάζοντας τον μύθο στο περιθώριο. Περιττόν ίσως να προσθέσουμε ότι, χωρίς την ελευθερία του λόγου και του σκέπτεσθαι, το Facebook, για παράδειγμα, θα ήταν επίσης ανύπαρκτο. Υποθέτουμε δε ότι στις ολοκληρωτικές κοινωνίες της λογοκρισίας και της ιδεολογικής απάτης, θα ήταν αδιανόητη η δημιουργία και ανάπτυξη της κινητής τηλεφωνίας και των «κοινωνικών μέσων» (social media).
Σίγουρα ο αναγνώστης μας θα αναρωτιέται τι σχέση έχουν όλες αυτές οι θεωρητικές θέσεις και απόψεις με την Ελλάδα, που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλων των κορυφαίων φιλελεύθερων θεσμών του δυτικού κόσμου. Η συμμετοχή της χώρας μας στους δυτικούς θεσμούς είναι παραπλανητική καισυμφεροντολογική. Μεγάλο μέρος του λαού και των πολιτικών που τον εκπροσωπούν είναι ξεκάθαρα αντιδυτικού προσανατολισμού και βαθύτατα αντιφιλελεύθερο. Απλώς, η Δύση είναι καλή για να δανείζει και να επιδοτεί την Ελλάδα. Ενίοτε δε και για να την προστατεύει από υπαρκτούς και ανύπαρκτους εχθρούς. Κατά τα άλλα, για μέρος του εγχώριου αντιφιλελεύθερου πολιτικού χώρου η Δύση είναι καλή για ύβρεις και ξόρκια -που είναι τα σίγουρα μέσα προσέλκυσης ψηφοφόρων.
Σήμερα, αυτή η αντιδυτική και αντιφιλελεύθερη Ελλάδα είναι καταδικασμένη στην αφάνεια και την παρακμή. Ακόμα χειρότερα, είναι και ανίκανη να κάνει οποιαδήποτε προσπάθεια προσαρμογής στον ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο της ψηφιακής εποχής και των μεγάλων μετασχηματισμών. Ιδεολογικά, η ελληνική κοινωνία έχει καταρρεύσει υπό το βάρος του πτωχευμένου κρατισμού και της διαφθοράς του.
Αυτός είναι και ο λόγος που η χώρα έχει σήμερα την κυβέρνηση που της αξίζει. Κυβερνάται έτσι από μία δράκα γερασμένων πνευματικά και ιδεολογικά ανθρώπων, που νομίζουν ότι μπορούν να διατηρήσουν εν ζωή ένα σύστημα αρπαγής και ανοησίας το οποίο κρατιόταν ζωντανό ελέω εξωτερικών επιδοτήσεων και δανείων.
Τα 35 τελευταία χρόνια το σύστημα αυτό απορρόφησε πάνω από 1.000 δισεκατομμύρια ευρώ επιδοτήσεις και δάνεια και το μόνο που κατάφερε ήταν να… πτωχεύσει! Πρόκειται για μοναδική περίπτωση ανικανότητας και φαυλοκρατίας, αλλά και της άρνησης μιας κοινωνίας και ενός πολιτικού συστήματος να συγκλίνουν προς την πραγματικότητα. Όταν το 1981 η Ελλάδα εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα αντιπροσώπευε το 50% του μέσου εισοδήματός της. Το ίδιο ποσοστό αντιπροσωπεύει και σήμερα.
Αντιθέτως, η Ιρλανδία, όταν εντάχθηκε στην ΕΟΚ αντιπροσώπευε το 48% του ΑΕΠ της, αλλά σήμεραξεπερνά το 106%. Την ίδια περίοδο, η μικρή αυτή χώρα από κτηνοτροφική έγινε τεχνολογική και σήμερα είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς υψηλής τεχνολογίας στην Ευρώπη.
Σε παρόμοιο δρόμο βρίσκονται και οι τρεις μικρές χώρες της Βαλτικής, ενώ η Φινλανδία, για να ξεπεράσει την κρίση που γνώρισε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενώσεως, μετατράπηκε σε κοινωνία γνώσης και υψηλής παιδείας. Σήμερα διαθέτει το καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο, παράλληλα δε είναι και μεγάλος εξαγωγέας προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Μία άλλη σοβαρή διάσταση στις κοινωνίες αυτές είναι η καλλιέργεια της έννοιας του επιχειρείν ως μέσου αυτοολοκλήρωσης, δημιουργίας και παραγωγής εισοδήματος. Είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε σε σχολείο του Ελσίνκι πώς, από την πρώτη τάξη του δημοτικού, τα παιδιά διδάσκονται να δημιουργούν επιχειρήσεις μέσω της ομαδικής προσπάθειας και μαθαίνουν να επιλύουν προβλήματα χωρίς να περιμένουν κάποιους κρατικούς παντογνώστες να τους τα λύσουν. Μας έκανε εντύπωση επίσης πώς τα παιδιά μαθαίνουν τι είναι οι κοινωνίες της ελευθερίας και ο σεβασμός των δικαιωμάτων των άλλων.
«Ο 21ος αιώνας», μας είπε μία συμπαθέστατη Φινλανδή δασκάλα, «θα είναι αυτός της αυτοεπιχειρηματικότητας. Τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν από πολύ μικρά να αναλαμβάνουν ευθύνες και να έχουν την αίσθηση της αυτοδημιουργίας μέσα από συλλογικές προσπάθειες».
Όλα αυτά, στην καθ’ ημάς πραγματικότητα είναι «άγνωστη γη». Γι’ αυτό και ο κοινωνικός ιστός καταρρέει, με τους δυναμικότερους νέους ανθρώπους να φεύγουν ρίχνοντας μαύρη πέτρα πίσω τους.
Αν αυτό το βαρύ κλίμα της παρακμής και της μιζέριας δεν ανατραπεί, θα έλθει εποχή που κανένα μνημόνιο και καμία δανειακή ένεση δεν θα μπορούν να σώσουν τη χώρα μας.
Μοναδική ελπίδα σωτηρίας είναι η ανάδυση μιας «επιχειρούσας κοινωνίας», που θα μπορέσει να ανοίξει και άλλους ορίζοντες σε μία εποχή που απαιτεί τόλμη, ταλέντο, δημιουργικότητα και ελεύθερη σκέψη.