Οδοστρωτήρας θεσμικών αλλαγών στο Δημόσιο με οδηγό τις συμφωνίες κυβέρνησης - τρόικας. Νομιμοποιούνται πλέον οι απολύσεις μόνιμων υπαλλήλων του δημόσιου τομέα και, για πρώτη φορά από το 1911 που κατοχυρώθηκε συνταγματικά η μονιμότητα, βλέπουν την έξοδο εργαζόμενοι του στενού του πυρήνα. Η αρχή γίνεται με τους εκπαιδευτικούς δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η διαθεσιμότητα των οποίων έληξε στις 22 Μαρτίου - πάνω από 200 οδηγούνται στην έξοδο εκ των 670 που δεν έχουν μπει σε τελικούς πίνακες. Και έπονται άλλοι σε υπουργεία και υπηρεσίες που απειλούνται με απόλυση από τον ερχόμενο Μάιο, οπότε λήγει το δικό τους οκτάμηνο.
Ολοι μπαίνουν στη μέγγενη του... εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης. Νέο δόγμα είναι «ό,τι ισχύει στον ιδιωτικό τομέα θα ισχύει και για τους εργαζομένους στον δημόσιο» ενώ όσοι αντιτίθενται λένε χαρακτηριστικά πως προωθούνται παντού η κακοπληρωμένη δουλειά και η ανακύκλωση της ανεργίας. Και με την «αξιοκρατία» να κλίνεται σε όλες τις πτώσεις, αγκαζέ με δημιουργία νέων κατηγοριών εργαζομένων στο Δημόσιο, όπως ενοικιαζόμενοι υπάλληλοι με περιορισμένα δικαιώματα που έρχονται με το πολυνομοσχέδιο αλλά και με διατάξεις για θέματα αρμοδιότητας του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης.
Θεσμικό πλαίσιο
Στη θεσμική «αρχιτεκτονική» του νέου τοπίου πρωτοστατεί ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης κ. Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε συμφωνία με τον πρωθυπουργό κ. Αντώνη Σαμαρά, τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης κ. Ευάγγελο Βενιζέλο και την τρόικα διαμορφώνει το θεσμικό πλαίσιο για το σήμερα και το αύριο του δημόσιου τομέα και της λογικής του λιγότερου κράτους. Οι διατάξεις για την αποζημίωση απόλυσης δημοσίων υπαλλήλων λόγω κατάργησης θέσης - με πλαφόν τις 15.000 ευρώ - και επίδομα ανεργίας αποτελούν την «ντε γιούρε», αλλά και συμβολικά, νομιμοποίηση των απολύσεων στο Δημόσιο. Καλύφθηκε έτσι το νομοθετικό κενό, μια και δεν νοούνταν απολύσεις μόνιμων υπαλλήλων.
Παράλληλα, αναμένεται με ενδιαφέρον η κρίση του ΣτΕ μετά τις προσφυγές εργαζομένων κατά της διαθεσιμότητάς τους, ορίζοντας τα όρια της θεμιτής συνταγματικής κατάργησης θέσεων, ενδεχομένως, βάσει εκτιμήσεων νομικών, με πρόταξη ως προαπαιτούμενου της αξιολόγησης δομών και εργαζομένων. Ηδη είχε μπει ζήτημα συνταγματικότητας για τον Ν. 4093/2012 (το λεγόμενο «μεσοπρόθεσμο»), με τον οποίο θεσπίστηκε το νέο πλαίσιο κινητικότητας του προσωπικού του δημόσιου τομέα, αλλά και για τον νόμο 4172/2013 που προέβλεπε κατάργηση θέσεων.
Στη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Μεταρρύθμισης την περασμένη Πέμπτη «κλείδωσε» ο σχεδιασμός για την ολοκλήρωση των 25.000 διαθεσιμοτήτων που έχει συμφωνηθεί βάσει των μνημονιακών δεσμεύσεων. Η εκκρεμότητα για 4.000 «διαθεσίμους» που αναζητούνται ώστε να συμπληρωθεί ο αριθμός υπαλλήλων που θα ενταχθούν σε διαθεσιμότητα θα προκύψει από τους ΟΤΑ (3.000), τα ασφαλιστικά ταμεία (500) και τον χώρο της Υγείας (500 μετακινήσεις υγειονομικού προσωπικού).
Διαθεσιμότητες
Το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης επιδιώκει τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού κινητικότητας στο Δημόσιο και επιχειρεί να καταστείλει τις αντιδράσεις προβάλλοντας ότι αυτός δεν θα συνδέεται με απολύσεις. Ηδη αναζητείται ένα πρώτο δείγμα γραφής και είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο να περιληφθούν στον κατάλογο της διαθεσιμότητας υπάλληλοι που μετακινήθηκαν στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης υπηρεσιών χωρίς μείωση αποδοχών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη βγαίνουν πληροφορίες - χαρακτηριστικές οι αναφορές στην
aftodioikisi.gr - που θέλουν την τρόικα να έχει κάνει αποδεκτό το αίτημα του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης να περιληφθούν στον κατάλογο οι περίπου 3.000 υπάλληλοι του υπουργείου Οικονομικών που μετακινήθηκαν στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, χωρίς όμως να μπουν στο καθεστώς της μείωσης κατά 25% των αποδοχών τους.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η αριθμολογία γύρω από τον κατάλογο των «διαθεσιμοτήτων» σχετίζεται και με την προσπάθεια να δεχτούν υπάλληλοι στους ΟΤΑ να μετέχουν στη λεγόμενη «εθελοντική ενδοαυτοδιοικητική κινητικότητα». Η κυβέρνηση θέλει να αρθεί η ανασφάλεια που κυριαρχεί στον χώρο της αυτοδιοίκησης ώστε 3.000 δημοτικοί υπάλληλοι να δεχτούν να μετακινηθούν σε άλλες θέσεις. Επιδιώκει να πειστούν να κάνουν αιτήσεις, έχοντας δώσει σαν ασπίδα τη νομοθετική πρόβλεψη ότι όσοι μετέχουν στην ενδοδημοτική κινητικότητα δεν θα τεθούν εκ νέου σε διαθεσιμότητα.
Πράξεις απολύσεων
Η έξοδος κατά κύματα και τα δικαστικά εμπόδια
Κατά κύματα θα έρθουν οι απολύσεις, όπως κατά κύματα - με διαφορετικές ημερομηνίες - ήρθαν οι εντάξεις υπαλλήλων σε καθεστώς διαθεσιμότητας και το νέο καθεστώς αξιολόγησης στο Δημόσιο. Πρώτοι στη σειρά είναι οι 1.044 σχολικοί φύλακες που δεν περιελήφθησαν στους τελικούς πίνακες για μετακίνησή τους σε νέες θέσεις, όπως και ένα τμήμα εκ των 670 εκπαιδευτικών που επίσης έμειναν εκτός οριστικών πινάκων διάθεσης. Το οκτάμηνο της διαθεσιμότητάς τους ήδη έχει λήξει.
Ορισμένοι από τους σχολικούς φύλακες όμως έχουν δικαιωθεί στα δικαστήρια με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων ή με κύριες αγωγές και παραμένουν στην εργασία τους. Ωστόσο είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο δήμαρχοι να ασκήσουν ένδικα μέσα κατά αποφάσεων (ανάλογα με το δικαστήριο, οι εφέσεις γίνονται μέσα σε 60 ημέρες ή σε 30 ημέρες από την επίδοση της απόφασης). Και αυτό προβάλλοντας ότι σε αντίθετη περίπτωση θα έχουν ποινικές ευθύνες για παράβαση καθήκοντος. Πάντως, δεν λείπουν οι νομικές απόψεις που υποστηρίζουν ότι είναι στη διακριτική ευχέρεια των δημοτικών Αρχών να μην προσφύγουν, επειδή καλύπτονται από τη συνταγματική πρόβλεψη περί διοικητικής αυτοτέλειας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Παράλληλα, εκπαιδευτικοί που δεν μπήκαν σε τελικούς πίνακες για διάθεση σε νέες θέσεις διερευνούν τη δυνατότητα να προσφύγουν στα δικαστήρια προσβάλλοντας τη διαδικασία που ακολουθήθηκε κατά τη σύνταξη των πινάκων. Και αυτό διότι, όπως εξηγεί στο «Βήμα» ο δρ Συνταγματικού Δικαίου, δικηγόρος κ. Απόστολος Παπακωνσταντίνου, μετά την ανακοίνωση για την κάλυψη θέσεων από «διαθέσιμους» εκπαιδευτικούς μεταβλήθηκε το νομικό καθεστώς και δόθηκε η δυνατότητα ενστάσεων ενώπιον του ΑΣΕΠ εντός πέντε ημερών μετά την έκδοση των προσωρινών πινάκων. Ομως με τη «φαστ τρακ» έκδοση των οριστικών πινάκων, πριν από περίπου δέκα ημέρες, δεν κατέστη δυνατό να προλάβουν να κάνουν ενστάσεις οι εκπαιδευτικοί.
Πάντως η προετοιμασία για την έκδοση πράξεων λύσης εργασιακής σχέσης δημοσίων υπαλλήλων, στη βάση εγκυκλίου που εκδόθηκε από το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, «βλέπει» μακρύτερα. Ετσι και αλλιώς υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι, μόνιμοι και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου προσωπικό, για τους οποίους λήγει η διαθεσιμότητα μετά τον Μάιο - όπως 595 καθαρίστριες, δημοτικοί αστυνομικοί, μόνιμο προσωπικό σε υπουργεία, ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης, ΟΑΕΔ και 1.266 στα ΑΕΙ.
Ετσι, δεν είναι τυχαίο ότι στο πολυνομοσχέδιο το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης έθεσε πρόσθετη ρύθμιση για το ποιος θα εκδώσει τις πράξεις λύσης της εργασιακής σχέσης. Σε υπαλλήλους ΟΤΑ Α' και Β' Βαθμού, σε περίπτωση που δεν εκδοθεί από το αρμόδιο όργανο διοίκησης εντός πέντε ημερών από τη λήξη της διαθεσιμότητας, εκδίδεται από τον γενικό γραμματέα της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης. Το ίδιο και για υπαλλήλους ΑΕΙ - ΤΕΙ, η πράξη απόλυσης μπορεί να εκδοθεί από τον υπουργό Παιδείας.
