Όμως από την ηλικία των 2-3 ετών, όταν ο εγκέφαλος του παιδιού αρχίζει να αναπτύσσεται και να προσπαθεί να διερευνήσει και να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του, ο φόβος αντανακλά την ανησυχία που δημιουργεί το άγνωστο, το δυσνόητο και το ανεξέλεγκτο και προειδοποιεί για τον κίνδυνο που μπορεί να υποκρύπτεται.
Ο φόβος αναπτύσσεται μόλις ο εγκέφαλος λάβει ένα σήμα, πως κάτι κακό, δυσάρεστο και απειλητικό βρίσκεται μπροστά μας και μας προετοιμάζει για να το αντιμετωπίσουμε.
Για να βοηθήσουμε το παιδί να ξεπεράσει το φόβο του σκοταδιού, όπως και τους άλλους φόβους, πρέπει να το στηρίζουμε για να τον εκφράσει, να τον εκλογικεύσει και να τον αντιμετωπίσει. Δεν ωφελεί να τον αγνοούμε, ούτε βέβαια να ειρωνευόμαστε και να απαξιώνουμε το παιδί που φοβάται.
Πέντε τρόποι αντιμετώπισης των φόβων ενός παιδιού
Νο 1 : Άκου
Ενθάρρυνε το παιδί να σου μιλήσει για τις φοβίες του. Πολλές φορές αποφεύγουμε να ανοίξουμε συζήτηση για τις φοβίες με το παιδί μας, γιατί ίσως πιστεύουμε ότι θα τις κάνουμε χειρότερες αν μιλάμε γι' αυτές. Όμως, όταν ένα παιδί μιλήσει για τις φοβίες του σε κάποιον, τότε μπορεί να τις κατανοήσει και ίσως να τις ξεπεράσει. Ακόμα και να μην τις ξεπεράσει με την συζήτηση, μαθαίνει ένα πολύ σημαντικό μάθημα στην ζωή του, ότι πρέπει να μιλάμε για αυτά που μας ανησυχούν και μας φοβίζουν,ώστε να καταφέρουμε να τα αντιμετωπίσουμε όταν θα είμαστε έτοιμοι.
Η φοβία του παιδιού σου ίσως δεν φύγει με την συζήτηση, αλλά η διάθεση και η όρεξή σου να το ακούσεις, του δίνει να καταλάβει ότι η φοβία του δεν είναι τόσο τρομακτική τελικά και μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Νο 2 : Αναγνώρισε τις φοβίες του-Μίλα με το παιδί σου.
Είναι δύσκολο να βρεις τί να πεις, χωρίς να αισθανθεί ότι το κοροϊδεύεις ή το ειρωνεύεσαι. Θέλει προσοχή γιατί, έχοντας ξεχάσει πώς είναι να είσαι παιδί και να έχεις απεριόριστη φαντασία, μπορεί η φοβία του παιδιού σου να σου φανεί γελοία ή αστεία και να θέλεις να γελάσεις, γιατί ΕΣΥ ξέρεις ότι δεν έχει τίποτα να φοβάται.
ΤΟ ΠΑΙΔΙ όμως δεν το γνωρίζει και πρέπει να του δώσεις να το καταλάβει. Μπορείς να πάρεις από το χεράκι το παιδί σου και να κάνετε μια μικρή βόλτα στο δωμάτιο, να κοιτάξετε μαζί κάτω από το κρεβάτι,να ανοίξετε μαζί την ντουλάπα ή το μπαούλο με τα παιχνίδια και όταν βεβαιωθείς ότι αισθάνεται ασφάλεια, να το ηρεμήσεις διαβάζοντάς του ένα παραμύθι για να χαλαρώσει και να κοιμηθεί γαλήνια και ήσυχα. Σε αυτή την ηλικία,το παιδί είναι στην διαδικασία που δημιουργεί την δική του άποψη για τον κόσμο που το περιβάλλει, οπότε είναι επιτακτική ανάγκη να πιστέψει ότι η γνώμη και η σκέψη του είναι σεβαστές.
Νο 3 : Να παρέχεις υποστήριξη
Στην ηλικία που αρχίζουν οι φοβίες,υπάρχει ταυτόχρονα ένα κλίμα χαράς και ενθουσιασμού και από την πλευρά των γονέων,αλλά και από την πλευρά των παιδιών ,γιατί πλέον τα παιδιά αρχίζουν να ανεξαρτοποιούνται και να αναγνωρίζουν τον κόσμο σαν μικρά ανθρωπάκια. Εδώ λοιπόν είναι που πρέπει η συνεχής στήριξη των γονέων να είναι παρούσα σε στιγμές που οι φοβίες κάνουν την εμφάνισή τους. Μπορεί να χρειαστεί να επισκέπτεσαι συχνά το δωμάτιο που κοιμάται το παιδί για να τσεκάρεις ότι αισθάνεται ασφάλεια, να το αγκαλιάζεις συχνά και να του δείχνεις κάθε στιγμή ότι είσαι εκεί και θα είσαι συνοδοιπόρος του, και στις φοβίες και στις ήρεμες στιγμές και να του υπενθυμίζεις συνεχώς ότι το αγαπάς.
Νο 4 : Επέτρεψε στο παιδί να "παθιαστεί" με τον φόβο του.
Όλως περιέργως, πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν τις φοβίες τους με το να συζητάνε συνέχεια γι' αυτές. Μπορεί να χρειαστεί να ακούσεις την ίδια ερώτηση ξανά και ξανά ή να σου ζητάει να διηγηθείς μια τρομακτική ιστορία συνέχεια. Στην ουσία,αυτή η "τακτική" που υιοθετούν τα παιδιά είναι χαλιναγώγηση του φόβου τους. Παθιάζονται τόσο πολύ με αυτόν,ώσπου στο τέλος,αρχίζουν να τον ξεπερνάνε ή ακόμα και να τον βαριούνται μιας και δεν έχει πλέον ενδιαφέρον μετά από τόση συζήτηση! Τώρα,αν διαπιστώσετε ότι η εμμονή του παιδιού σας με τον φόβο, ξεπεράσει το χρονικό όριο κάποιων μηνών και τραβήξει παραπάνω,ίσως είναι καλό να επισκεφτείτε έναν ειδικό για να μιλήσει είτε με το παιδί σας απευθείας,είτε με εσάς και να σας υποδείξει κάποιες στρατηγικές για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε την φοβία του παιδιού.
Νο 5 : Βοήθησε το παιδί να αναπτύξει επιδεξιότητες
Όσο σημαντικό και αν είναι να ξεπεράσει ένα παιδί τους φόβους του, η εμπειρία αυτή προσφέρει την ευκαιρία να το βοηθήσεις να αναπτύξει επιδεξιότητες που θα του χρησιμεύσουν στην ζωή του. Μπορείς να μάθεις στο παιδί πώς να διαχειρίζεται τον φόβο του, να τον αναγνωρίζει, να τον ερευνά σε βάθος και να εφευρίσκει στρατηγικές για να δημιουργεί το αίσθημα της ασφάλειας στον εαυτό του. Η έρευνα σχετίζεται με την διασταύρωση πληροφοριών που θα μαζεύει από το περιβάλλον του ή την εξερεύνηση του χώρου που του προκαλεί φόβο, μόνο του.
Η αντιμετώπιση του σκοταδιού μπορεί να γίνει αρχικά με ένα είδος παιχνιδιού όπως το "Μπου-Τα"!με το παιδί να κρύβεται κάτω από την κουβέρτα και να την ανοιγοκλείνει όποτε θέλει αυτό, ώστε να συνηθίσει την αλλαγή από σκοτάδι σε φως και ανάποδα,αλλά υπό τον έλεγχο του ίδιου.
Η στρατηγική του να αισθανθεί ασφαλής από μόνο του, περιλαμβάνει την χρήση φακού ή μικρής λάμπας το βράδυ στο δωμάτιο ώστε να νιώθει ότι μπορεί να ελέγξει γύρω,εφόσον βλέπει.Το βασικό είναι να οδηγήσετε το παιδί στο να σκέφτεται ιδέες για να αντιμετωπίσει τον φόβο του. Οι ιδέες σε κάνουν δυνατό σε αντίθεση με τον φόβο που σε αφήνει ευάλωτο.
Ο φόβος αναπτύσσεται μόλις ο εγκέφαλος λάβει ένα σήμα, πως κάτι κακό, δυσάρεστο και απειλητικό βρίσκεται μπροστά μας και μας προετοιμάζει για να το αντιμετωπίσουμε.
Για να βοηθήσουμε το παιδί να ξεπεράσει το φόβο του σκοταδιού, όπως και τους άλλους φόβους, πρέπει να το στηρίζουμε για να τον εκφράσει, να τον εκλογικεύσει και να τον αντιμετωπίσει. Δεν ωφελεί να τον αγνοούμε, ούτε βέβαια να ειρωνευόμαστε και να απαξιώνουμε το παιδί που φοβάται.
Πέντε τρόποι αντιμετώπισης των φόβων ενός παιδιού
Νο 1 : Άκου
Ενθάρρυνε το παιδί να σου μιλήσει για τις φοβίες του. Πολλές φορές αποφεύγουμε να ανοίξουμε συζήτηση για τις φοβίες με το παιδί μας, γιατί ίσως πιστεύουμε ότι θα τις κάνουμε χειρότερες αν μιλάμε γι' αυτές. Όμως, όταν ένα παιδί μιλήσει για τις φοβίες του σε κάποιον, τότε μπορεί να τις κατανοήσει και ίσως να τις ξεπεράσει. Ακόμα και να μην τις ξεπεράσει με την συζήτηση, μαθαίνει ένα πολύ σημαντικό μάθημα στην ζωή του, ότι πρέπει να μιλάμε για αυτά που μας ανησυχούν και μας φοβίζουν,ώστε να καταφέρουμε να τα αντιμετωπίσουμε όταν θα είμαστε έτοιμοι.
Η φοβία του παιδιού σου ίσως δεν φύγει με την συζήτηση, αλλά η διάθεση και η όρεξή σου να το ακούσεις, του δίνει να καταλάβει ότι η φοβία του δεν είναι τόσο τρομακτική τελικά και μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Νο 2 : Αναγνώρισε τις φοβίες του-Μίλα με το παιδί σου.
Είναι δύσκολο να βρεις τί να πεις, χωρίς να αισθανθεί ότι το κοροϊδεύεις ή το ειρωνεύεσαι. Θέλει προσοχή γιατί, έχοντας ξεχάσει πώς είναι να είσαι παιδί και να έχεις απεριόριστη φαντασία, μπορεί η φοβία του παιδιού σου να σου φανεί γελοία ή αστεία και να θέλεις να γελάσεις, γιατί ΕΣΥ ξέρεις ότι δεν έχει τίποτα να φοβάται.
ΤΟ ΠΑΙΔΙ όμως δεν το γνωρίζει και πρέπει να του δώσεις να το καταλάβει. Μπορείς να πάρεις από το χεράκι το παιδί σου και να κάνετε μια μικρή βόλτα στο δωμάτιο, να κοιτάξετε μαζί κάτω από το κρεβάτι,να ανοίξετε μαζί την ντουλάπα ή το μπαούλο με τα παιχνίδια και όταν βεβαιωθείς ότι αισθάνεται ασφάλεια, να το ηρεμήσεις διαβάζοντάς του ένα παραμύθι για να χαλαρώσει και να κοιμηθεί γαλήνια και ήσυχα. Σε αυτή την ηλικία,το παιδί είναι στην διαδικασία που δημιουργεί την δική του άποψη για τον κόσμο που το περιβάλλει, οπότε είναι επιτακτική ανάγκη να πιστέψει ότι η γνώμη και η σκέψη του είναι σεβαστές.
Νο 3 : Να παρέχεις υποστήριξη
Στην ηλικία που αρχίζουν οι φοβίες,υπάρχει ταυτόχρονα ένα κλίμα χαράς και ενθουσιασμού και από την πλευρά των γονέων,αλλά και από την πλευρά των παιδιών ,γιατί πλέον τα παιδιά αρχίζουν να ανεξαρτοποιούνται και να αναγνωρίζουν τον κόσμο σαν μικρά ανθρωπάκια. Εδώ λοιπόν είναι που πρέπει η συνεχής στήριξη των γονέων να είναι παρούσα σε στιγμές που οι φοβίες κάνουν την εμφάνισή τους. Μπορεί να χρειαστεί να επισκέπτεσαι συχνά το δωμάτιο που κοιμάται το παιδί για να τσεκάρεις ότι αισθάνεται ασφάλεια, να το αγκαλιάζεις συχνά και να του δείχνεις κάθε στιγμή ότι είσαι εκεί και θα είσαι συνοδοιπόρος του, και στις φοβίες και στις ήρεμες στιγμές και να του υπενθυμίζεις συνεχώς ότι το αγαπάς.
Νο 4 : Επέτρεψε στο παιδί να "παθιαστεί" με τον φόβο του.
Όλως περιέργως, πολλά παιδιά αντιμετωπίζουν τις φοβίες τους με το να συζητάνε συνέχεια γι' αυτές. Μπορεί να χρειαστεί να ακούσεις την ίδια ερώτηση ξανά και ξανά ή να σου ζητάει να διηγηθείς μια τρομακτική ιστορία συνέχεια. Στην ουσία,αυτή η "τακτική" που υιοθετούν τα παιδιά είναι χαλιναγώγηση του φόβου τους. Παθιάζονται τόσο πολύ με αυτόν,ώσπου στο τέλος,αρχίζουν να τον ξεπερνάνε ή ακόμα και να τον βαριούνται μιας και δεν έχει πλέον ενδιαφέρον μετά από τόση συζήτηση! Τώρα,αν διαπιστώσετε ότι η εμμονή του παιδιού σας με τον φόβο, ξεπεράσει το χρονικό όριο κάποιων μηνών και τραβήξει παραπάνω,ίσως είναι καλό να επισκεφτείτε έναν ειδικό για να μιλήσει είτε με το παιδί σας απευθείας,είτε με εσάς και να σας υποδείξει κάποιες στρατηγικές για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε την φοβία του παιδιού.
Νο 5 : Βοήθησε το παιδί να αναπτύξει επιδεξιότητες
Όσο σημαντικό και αν είναι να ξεπεράσει ένα παιδί τους φόβους του, η εμπειρία αυτή προσφέρει την ευκαιρία να το βοηθήσεις να αναπτύξει επιδεξιότητες που θα του χρησιμεύσουν στην ζωή του. Μπορείς να μάθεις στο παιδί πώς να διαχειρίζεται τον φόβο του, να τον αναγνωρίζει, να τον ερευνά σε βάθος και να εφευρίσκει στρατηγικές για να δημιουργεί το αίσθημα της ασφάλειας στον εαυτό του. Η έρευνα σχετίζεται με την διασταύρωση πληροφοριών που θα μαζεύει από το περιβάλλον του ή την εξερεύνηση του χώρου που του προκαλεί φόβο, μόνο του.
Η αντιμετώπιση του σκοταδιού μπορεί να γίνει αρχικά με ένα είδος παιχνιδιού όπως το "Μπου-Τα"!με το παιδί να κρύβεται κάτω από την κουβέρτα και να την ανοιγοκλείνει όποτε θέλει αυτό, ώστε να συνηθίσει την αλλαγή από σκοτάδι σε φως και ανάποδα,αλλά υπό τον έλεγχο του ίδιου.
Η στρατηγική του να αισθανθεί ασφαλής από μόνο του, περιλαμβάνει την χρήση φακού ή μικρής λάμπας το βράδυ στο δωμάτιο ώστε να νιώθει ότι μπορεί να ελέγξει γύρω,εφόσον βλέπει.Το βασικό είναι να οδηγήσετε το παιδί στο να σκέφτεται ιδέες για να αντιμετωπίσει τον φόβο του. Οι ιδέες σε κάνουν δυνατό σε αντίθεση με τον φόβο που σε αφήνει ευάλωτο.
