Του Γ. ΔΕΛΑΣΤΙΚ*
Λίγα είναι τα ψωμιά της κυβέρνησης συνεργασίας Δεξιάς και Ακροδεξιάς στην Πορτογαλία, όπως όλα δείχνουν. Μετά την παραίτηση του υπουργού Οικονομικών τη Δευτέρα και του υπουργού Εξωτερικών την Τρίτη, ο οποίος όμως είναι και αρχηγός του μικρού ακροδεξιού Λαϊκού Κόμματος, που συμμετέχει στην κυβέρνηση, θεωρείται πιθανή η αποχώρηση των ακροδεξιών, η οποία αν όντως λάβει χώρα θα σηματοδοτήσει την κατάρρευση της κυβέρνησης και τη διενέργεια πρόωρων εκλογών. Διαγράφεται άμεσα η προοπτική δηλαδή να πέσει και η πορτογαλική Δεξιά θύμα του Μνημονίου, όπως ακριβώς έπεσαν θύμα της μνημονιακής πολιτικής και οι σοσιαλιστές πριν από δύο χρόνια, καθώς οι Πορτογάλοι δικαίως τους τιμώρησαν διώχνοντάς τους «κλωτσηδόν» από την εξουσία ως υπεύθυνους για την υπαγωγή της χώρας τους σε καθεστώς υποτέλειας μέσω του Μνημονίου. Γίνεται ήδη λόγος για επικείμενες παραιτήσεις και άλλων υπουργών, αλλά αυτό προφανώς εντάσσεται στην κομματική διελκυστίνδα ανελέητων αλληλοεκβιασμών. Στερείται επομένως ουσιαστικής σημασίας μέχρις ότου γίνουν πράξη ή όχι οι παραιτήσεις, αποχωρήσεις κ.λπ. Αν πάντως όντως γίνουν πρόωρες εκλογές, είναι απολύτως βέβαιη η ήττα και η απομάκρυνση από την κυβέρνηση της πορτογαλικής σκληρής Δεξιάς, το κύριο κόμμα της οποίας φέρει την ψευδεπίγραφη ονομασία… Σοσιαλδημοκρατικό (!) Κόμμα, ενώ όταν ξεκίνησε την πορεία του συμπεριλάμβανε στους κόλπους του πληθώρα οπαδών και νοσταλγών των δικτατόρων Σαλαζάρ και Καετάνο! Τα ίδια άλλωστε έπαθε και το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Το 2009 είχε κερδίσει τις εκλογές με ποσοστό 36,6% έναντι 29,6% του κόμματος της Δεξιάς (PSD) και 10,4% του Λαϊκού Κόμματος.
Οι σοσιαλιστές έβαλαν την Πορτογαλία σε καθεστώς Μνημονίου την άνοιξη του 2011 και αμέσως προκήρυξαν εκλογές, πριν φανούν τα αποτελέσματα της μνημονιακής πολιτικής, ελπίζοντας ότι έτσι θα τη γλιτώσουν. Οι εκλογές έγιναν στις 5 Ιουνίου 2011. Οι ελπίδες των σοσιαλιστών διαψεύστηκαν. Τα αποτελέσματα αντιστράφηκαν. Το PSD της Δεξιάς βγήκε πρώτο με 38,6% και οι σοσιαλιστές έπεσαν στο 28%, με το ακροδεξιό Λαϊκό Κόμμα να αυξάνει οριακά το ποσοστό του παίρνοντας 11,74%. Η Δεξιά ήταν πλέον πολιτικά κυρίαρχη, με το 50% της λαϊκής ψήφου έναντι 28% των σοσιαλιστών και 13% της Αριστεράς. Επειδή όμως το πορτογαλικό εκλογικό σύστημα είναι αναλογικό, η Δεξιά πήρε 105 από τους 226 βουλευτές του κοινοβουλίου και η Ακροδεξιά 24, οπότε συνασπίστηκαν και σχημάτισαν μια κυβέρνηση με άνετη πλειοψηφία 129 από τους 226 βουλευτές, ενώ αρκούσαν 114. Αν όμως αποσύρουν τη στήριξή τους οι 24 ακροδεξιοί βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος, το PSD του πρωθυπουργού Κοέλιο με τους 105 βουλευτές απέχει πολύ από τον μαγικό αριθμό 114 της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για να μπορέσει να εξαγοράσει τόσους ακροδεξιούς βουλευτές για να παραμείνει στην εξουσία. Αυτές όμως είναι λεπτομέρειες που αφορούν αποκλειστικά στην αριθμητική της κοινοβουλευτικής δεξιάς πλειοψηφίας. Η πολιτική ουσία είναι πως η δεξιά πορτογαλική κυβέρνηση άρχισε να διαλύεται εξαιτίας του μίσους των Πορτογάλων εναντίον της λόγω της μνημονιακής πολιτικής που ασκεί και η οποία καταστρέφει τις ζωές εκατομμυρίων πολιτών. Ο υπουργός Οικονομικών Βίτουρ Γκασπάρ αναγνώρισε στην επιστολή παραίτησής του ότι φεύγει επειδή ήταν σαφής η εχθρότητα του πορτογαλικού λαού απέναντι στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά και επειδή απέτυχε παταγωδώς στις προσωπικές εκτιμήσεις του για τα αποτελέσματα της ασκούμενης πολιτικής. Η πτώση της εσωτερικής ζήτησης ήταν πολύ οξύτερη και τα φορολογικά έσοδα πολύ λιγότερα από όσα είχε εκτιμήσει ο ίδιος.
Επιπροσθέτως, πρέπει να επισημανθεί ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της δημοκρατικής Πορτογαλίας μετά την «επανάσταση των γαριφάλων» στις 25 Απριλίου 1974, εδώ και σαράντα χρόνια, η ανεργία ξεπέρασε το 18%. Παράλληλα, το 2012 το ΑΕΠ της Πορτογαλίας μειώθηκε κατά 3,2% και αναμένεται να μειωθεί και φέτος κατά τουλάχιστον 2,3%. Ανέφικτος θεωρείται πλέον και ο στόχος της μείωσης του ελλείμματος για το 2013, που αρχικά είχε τοποθετηθεί στην επίτευξη ελλείμματος 4% αλλά στη συνέχεια αναθεωρήθηκε στο 5,5% του ΑΕΠ, που τώρα εκτιμάται ότι ούτε αυτό είναι εφικτό. Φάνηκε ήδη στην πράξη αυτό επειδή κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013 το έλλειμμα ανήλθε στο 10,6% (!) του ΑΕΠ. Ο δεξιός πρωθυπουργός Κοέλιο όμως είναι αποφασισμένος να μην παραιτηθεί και να συνεχίσει την ίδια πολιτική που υπαγορεύουν οι Γερμανοί, πράγμα που δεν άντεξε ούτε η Ακροδεξιά της Πορτογαλίας που θέλει πλέον να αποστασιοποιηθεί. Δεν είναι χωρίς συμβολική πολιτική αξία το γεγονός ότι η κατάρρευση της δεξιάς πορτογαλικής κυβέρνησης άρχισε αμέσως μετά τη μαζικότερης συμμετοχής τέταρτη γενική απεργία που έγινε την περασμένη εβδομάδα στην Πορτογαλία. Αναμένονται εξελίξεις.
*Δημοσιεύθηκε στο “ΕΘΝΟΣ” την πΈΜΠΤΗ 4 Ιουλίου 2013
