"PRESS-GR"
Τρεις Κυριακές (5, 12 και 19 Ιουλίου) έχουν μπει σε κύκλο στα ημερολόγια των στελεχών της κυβέρνησης αλλά και των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Αυτές οι ημερομηνίες συζητούνται στα παρασκήνια, σύμφωνα με πληροφορίες της «κυριακάτικης δημοκρατίας», ως οι πιο πιθανές για να στηθούν κάλπες στην περίπτωση που ενεργοποιηθεί το σενάριο των εκλογών.
Με τις διαπραγματεύσεις να βρίσκονται τα τελευταία εικοσιτετράωρα στο πιο κρίσιμο και ενδεχομένως στο... τελικό στάδιό τους, είναι φανερό ότι μπαίνουν σε νέα φάση και οι πολιτικές διεργασίες. Ανάλογα και με το περιεχόμενο της υπό διαμόρφωσης συμφωνίας, αναμένεται να γίνουν και οι επόμενες κινήσεις στην κοινοβουλευτική σκακιέρα που όπως λέγεται ίσως κρύβουν και σοβαρές εκπλήξεις.
Μέχρι πρότινος, ήταν ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρξει προσφυγή σε εκλογές με πρωτοβουλία της κυβέρνησης αν οι συζητήσεις με τους δανειστές κατέληγαν σε αδιέξοδο. Αυτό το χαρτί επέσειε και το κυβερνητικό επιτελείο, εναλλακτικά με το δημοψήφισμα, κατά το προηγούμενο διάστημα στο πλαίσιο της διαπραγματευτικής τακτικής του αλλά και της απορρόφησης των εσωτερικών κραδασμών. Τώρα στο τραπέζι έχει τεθεί και το σχέδιο για ανανέωση της λαϊκής εντολής εν όψει της επόμενης μέρας από την επίτευξη συμφωνίας. Σε γενικές γραμμές το σχέδιο αυτό προβλέπει ψήφιση της συμφωνίας από τη Βουλή σε πρώτη φάση και «επικύρωσή» της από το εκλογικό σώμα στη συνέχεια. Η τρίτη –και πιο στρατηγική- φάση θα αφορά τη διαμόρφωση του μετεκλογικού τοπίου.
Είναι προφανές ότι οι τελικές αποφάσεις θα κριθούν από τους συσχετισμούς στις κοινοβουλευτικές ομάδες των κομμάτων μόλις έρθει η συμφωνία στη Βουλή. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι άλλη τροπή θα πάρουν οι εξελίξεις αν διαπιστωθεί ότι δεν είναι συμπαγής, με ελάχιστες έστω διαρροές, η σημερινή συμπολίτευση των 149 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και των 13 των ΑΝΕΛ. Εφόσον συμβεί αυτό, πολιτικά θα είναι μονόδρομος οι άμεσες εκλογές για τον κ. Τσίπρα που άλλωστε έχει ήδη διαμηνύσει -χωρίς να υπάρχουν εν προκειμένω πολλά περιθώρια για μπλόφες- ότι δεν θα δεχτεί να στηριχτεί σε ψήφους της αντιπολίτευσης για να περάσει τη συμφωνία. Ήδη ο Στ. Θεοδωράκης προανήγγειλε ότι το Ποτάμι θα ψηφίσει «όποια συμφωνία έρθει στη Βουλή από τον Τσίπρα χωρίς παζάρια, γιατί η χώρα χρειάζεται οξυγόνο» αλλά αυτή η δήλωση έχει πολιτική σημασία κυρίως για την επόμενη μέρα των εξελίξεων. Ο κ. Θεοδωράκης προσβλέπει στη συμμετοχή του κόμματός του σε μια μετεκλογική κυβέρνηση ακόμη και υπό τον κ. Τσίπρα αλλά πιο «κεντροαριστερής» κατεύθυνσης , ει δυνατόν και δίχως τον κ. Καμμένο.
Το τοπίο διαφοροποιείται σε σχετικό βαθμό στην περίπτωση που η πλειοψηφία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ εξασφαλίσει μεν τη δεδηλωμένη, αλλά πολύ οριακά, για την επικύρωση της συμφωνίας από τη σημερινή Βουλή. Κάτι τέτοιο όπως λέγεται θα διευκολύνει πάντως τις σκέψεις για προσφυγή στις κάλπες.
Το βασικό επιχείρημα που προβάλουν στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους τα κυβερνητικά στελέχη είναι ότι η εφαρμογή της συμφωνίας θα μπορέσει μέσω εκλογών τον Ιούλιο να ξεκινήσει από καινούργια αφετηρία ενώ ταυτόχρονα θα προκληθούν ριζικές ανακατατάξεις στο πολιτικό σκηνικό.
Η αποκρυπτογράφηση αυτής της επιχειρηματολογίας συνδέεται με τις δυσκολίες που θα έχει η υλοποίηση των μέτρων τα οποία θα συμφωνηθούν. Κατά τρόπο ανάλογο με τις προηγούμενες φορές, θα χρειαστεί τους επόμενους μήνες να περάσουν από τη Βουλή εφαρμοστικοί νόμοι με πολλά αγκάθια και νάρκες. Αν το πολιτικό κλίμα βαραίνει, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία παρουσιάζει παραφωνίες και οι κοινωνικές αντιδράσεις γίνουν έντονες, θεωρείται ορατός ο κίνδυνος η κυβέρνηση να αρχίσει να πιέζεται επικίνδυνα από το φθινόπωρο.
Αντίθετα, το μεγάλο πλεονέκτημά της σήμερα είναι ότι -παρά τα προβλήματα και τις παλινωδίες- διαθέτει διψήφιο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, η προσωπική δημοφιλία του κ. Τσίπρα βρίσκεται τα ύψη και η αντιπολίτευση έχει πέσει στα τάρταρα. Επομένως η συγκυρία θεωρείται ιδανική για να ανανεώσει με τις κατάλληλες δικαιολογίες τον πολιτικό της χρόνο διατηρώντας πλήρως την πρωτοβουλία των κινήσεων. Τα περιθώρια αυτά θα αρχίζουν να περιορίζονται όσο θα υλοποιούνται οι γκρίζες και δυσάρεστες πλευρές της συμφωνίας. Έχοντας εξασφαλίσει άλλωστε νωπή ανανέωση της λαϊκής εντολής, επί τη βάσει της συμφωνίας, δεν θα είναι εύκολο να κατηγορείται για αθέτηση των προεκλογικών της θέσεων και δεσμεύσεων όπως συμβαίνει τώρα με τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου.
Μια νίκη υπ’ αυτές τις συνθήκες μπορεί να καταστήσει τον κ. Τσίπρα, όπως υποστηρίζουν οι υποστηρικτές του εκλογικού σεναρίου, κυρίαρχο των εξελίξεων ενώ ταυτόχρονα το αποτέλεσμα θα λειτουργήσει και ως εγγύηση προς τους δανειστές για την εφαρμογή της συμφωνίας.
Αρκετοί εκτιμούν επίσης ότι παρά τη δυσφορία που έχει αναπτυχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ίσως ενισχύσει και το ποσοστό του, προσελκύοντας νέες κατηγορίες ψηφοφόρων. Αυτό θα σημαίνει και απόκτηση κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας. Οι πληροφορίες πάντως αναφέρουν ότι στις προθέσεις του κ. Τσίπρα είναι να μη διαταράξει σε καμία περίπτωση τις σχέσεις του με τον κ. Καμμένο που έως τώρα τον στηρίζει απόλυτα. Θεωρείται μάλιστα λογικό να επικρατεί προβληματισμός στους ΑΝΕΛ για το ενδεχόμενο εκλογών. Γι αυτό και όπως λέγεται υπάρχει έτοιμη διαβεβαίωση από το Μέγαρο Μαξίμου ότι η κυβερνητική συνεργασία των δύο κομμάτων θα συνεχιστεί ύστερα και από πιθανές κάλπες, ανεξάρτητα από το αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει αυτοδυναμία στη νέα Βουλή. Κάτι τέτοιο εκτιμάται ότι μπορεί να ενισχύσει τους ΑΝΕΛ ως ανερχόμενη δύναμη στο χώρο της κεντροδεξιάς και να τους βοηθήσει να διεμβολίσουν τη ΝΔ η οποία θα κινδυνεύσει, ύστερα από μια νέα μεγαλύτερη εκλογική ήττα, να βυθιστεί σε εντονότερη εσωστρέφεια αν όχι να οδηγηθεί σε διάσπαση. Αυτός είναι στην πραγματικότητα και ο λόγος που η ηγεσία της ΝΔ προσπαθεί με διαρκείς παρεμβάσεις να «κάψει» το σενάριο των εκλογών και να εξουδετερώσει τον πιθανό αιφνιδιασμό. Ανάλογη αγωνία αντικατοπτρίζει και η παρέμβαση Σημίτη που μπροστά στο φάσμα της εκλογικής συντριβής πρότεινε σύμπραξη ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού!
Βεβαίως, η επόμενη μέρα των εκλογών θα περιλαμβάνει οπωσδήποτε και ανασχηματισμό η μορφή του οποίου θα εξαρτηθεί από τη σύνθεση του κυβερνητικού συνασπισμού και τις ισορροπίες στο εσωτερικό του. Η δυνατότητα του κ. Τσίπρα να καταρτίσει από μηδενική βάση το υπουργικό συμβούλιο, όχι μόνο σε επίπεδο προσώπων αλλά και πολιτικού προσανατολισμού, θα είναι πάντως μεγαλύτερη ενώ στην περίπτωση που γίνει ανασχηματισμός τις προσεχείς εβδομάδες χωρίς να μεσολαβήσουν εκλογές θα διατηρήσει, όπως λέγεται, τις βασικές συντεταγμένες του σημερινού κυβερνητικού σχήματος.
Το σενάριο των εκλογών έχει και μια ισχυρή εσωκομματική παράμετρο. Εκτός από τις ευρύτερες πολιτικές ανακατατάξεις, ένα θετικό αποτέλεσμα μπορεί να οδηγήσει και σε ριζική εκκαθάριση του εσωτερικού τοπίου στον ΣΥΡΙΖΑ. Ήδη η λίστα που θα ισχύσει για την κατάρτιση των ψηφοδελτίων, λόγω του συνταγματικού 18μηνου από τις προηγούμενες εκλογές, αποτελεί ένα πολύ ισχυρό όπλο στα χέρια του κ. Τσίπρα που απευθύνεται προς πολλές εσωκομματικές κατευθύνσεις. Κατ’ αρχάς το λαμβάνει σοβαρά υπόψη της η Αριστερή Πλατφόρμα του Π. Λαφαζάνη που παρά τις διαφωνίες της και την ισχυρή παρουσία της στην Κεντρική Επιτροπή (που υπολογιζομένων και των αποχών κατά την πρόσφατη κρίσιμη ψηφοφορία ξεπερνά το 40%) δεν θέλει να διακινδυνεύσει μια ρήξη με τον κ. Τσίπρα. Οι 30-40 βουλευτές που πρόσκεινται στην τάση αυτή δεν δείχνουν έτοιμοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι, να μείνουν εκτός ψηφοδελτίων σε περίπτωση που διαφοροποιηθούν κατά την ψηφοφορία στη Βουλή από την επερχόμενη συμφωνία. Από την άλλη πλευρά όμως, εφόσον ψηφίσουν «ναι» είναι σαφές ότι δεσμεύονται να πειθαρχήσουν στην πλειοψηφία και να μην δημιουργήσουν προβλήματα ούτε στη συνέχεια. Οι ίδιοι πιστεύουν πάντως ότι πρόκειται για έναν αναγκαστικό τακτικό ελιγμό που τους επιτρέπει να διατηρήσουν την ισχύ τους στο κόμμα και στην επόμενη φάση -εφόσον αποτύχει η ασκούμενη πολιτική- να αλλάξουν πλήρως τους συσχετισμούς και να αποκτήσουν τον έλεγχο.
Προς το παρόν, το βασικότερο στοιχείο που προσμετράται από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι ο «αιφνιδιασμός» με προσφυγή στις κάλπες δεν θα αφήνει χρόνο στους διαφωνούντες, από όποια πτέρυγα κι αν προέρχονται, να οργανωθούν και να κατέβουν αυτόνομα στις εκλογές με αξιώσεις εισόδου στη Βουλή. Οι διεργασίες και οι συσκέψεις είναι ωστόσο σε πλήρη εξέλιξη. Ορισμένοι από τους διαφωνούντες σκέπτονται, προκειμένου να μην το τραβήξουν στα άκρα, να παραιτηθούν από τις βουλευτικές έδρες τους. Οι βουλευτές από τις συνιστώσες, μερικοί από την Πλατφόρμα -που δεν συμφωνούν με τον συμβιβασμό- και ο Γιάννης Μιχελογιαννάκης που έχει καταστήσει σαφείς τις προθέσεις του, γέρνουν προς την αποχή ή το όχι. Ακόμη κι αν βρεθούν εκτός κοινοβουλευτικής ομάδας, εκτιμούν ότι υπό τις νέες συνθήκες δημιουργείται χώρος ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ για να συγκροτηθεί, σε συνεργασία και με άλλες κινήσεις και εξωκοινοβουλευτικά σχήματα, ένα καινούριο κόμμα που θα επιμένει, σε γενικές γραμμές, στην προεκλογική συνθηματολογία της Κουμουνδούρου.
Ειδικό κεφάλαιο αποτελεί η περίπτωση της Ζωής Κωνσταντοπούλου. Κάνουν λάθος όσοι ερμηνεύουν τη συμπεριφορά της μόνο με βάση τον χαρακτήρα της. Η (39χρονη) πρόεδρος της Βουλής, αφού ξεπέρασε την αρχική πικρία για τον εξοστρακισμό της, ακολουθεί συγκεκριμένη στρατηγική που όλα δείχνουν ότι αποσκοπεί στο να αποκτήσει γρήγορα πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις.
Μέχρι στιγμής εμφανίζεται να υπηρετεί την προσήλωση στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, να συγκρούεται εντός των κομματικών οργάνων, να τηρεί προσεκτική στάση στις δημόσιες παρεμβάσεις της και να προσπαθεί να εγγράψει υποθήκες. Ακόμη και το συμβάν με τον αξιωματικό της ΕΛΑΣ έξω από τη Βουλή ή και η επίθεση στα media την επομένη, παρά τις αντιδράσεις και τους εκνευρισμούς, βοήθησαν το προφίλ της τουλάχιστον ατο ακροατήριο που απευθύνεται. Σε αυτή τη φάση προσπαθεί δηλαδή να ηγηθεί της -υπό διαμόρφωση- εσωκομματικής αντιπολίτευσης στον ΣΥΡΙΖΑ έχοντας ανοικτά στο πλευρό της την επιστήθια φίλη της Ραχήλ Μακρή και προσβλέποντας στις παρενέργειες από την υπογραφή της συμφωνίας. Στην προσπάθεια αυτή εκμεταλλεύεται την υποχωρητικότητα του Π. Λαφαζάνη και της Αριστερής Πλατφόρμας στελέχη της οποίας δεν κρύβουν την ενόχλησή τους επειδή «η Ζωή πάει να μας καλύψει το χώρο».
Ο σχετικός ανταγωνισμός αρχικά μπορεί να ευνοούσε τον κ. Τσίπρα, τώρα όμως η κ. Κωνσταντοπούλου έχει μετατραπεί σε πραγματικό πρόβλημα που δεν διστάζει να συγκρουστεί και να κάνει επίδειξη ισχύος ακόμη και στο δεξί χέρι του πρωθυπουργού, τον υπουργό Επικρατείας Ν. Παππά.
Βεβαίως και η ίδια δεν θα μπορέσει να συνεχίσει ανέξοδα τον ανταρτοπόλεμο. Όταν φθάσει η ώρα της συμφωνίας, θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στο «ναι» και το «όχι» με ο,τι αυτό συνεπάγεται. Ακόμη και στην περίπτωση που κινηθεί νομοταγώς και διαψεύσει όσους στοιχηματίζουν ότι θα κάνει τη μεγάλη έκπληξη, το μέτωπο δεν πρόκειται να κλείσει. Ήδη στο Μαξίμου υπάρχουν εισηγήσεις για την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το «θέμα Ζωή Κωνσταντοπούλου» ενώ αν γίνουν εκλογές τον Ιούλιο κανείς δεν είναι σίγουρος ότι θα προταθεί εκ νέου για την προεδρία της Βουλής. Όμως και η ίδια, στο διαπληκτισμό της με τον Αλέξη Μητρόπουλο κατά την πολύωρη ακρόαση της νέας διοίκησης της ΕΡΤ, εκτόξευσε ένα υπονοούμενο με ενδιαφέρον. «Για όσο καιρό θα είμαι και εγώ πρόεδρος της Βουλής...» του είπε, κάνοντας αρκετούς να σκεφτούν ότι ίσως ετοιμάζεται να ανοίξει τη δική της πολιτική περπατησιά παραιτούμενη η ίδια από το σημερινό της αξίωμα...
Με τις διαπραγματεύσεις να βρίσκονται τα τελευταία εικοσιτετράωρα στο πιο κρίσιμο και ενδεχομένως στο... τελικό στάδιό τους, είναι φανερό ότι μπαίνουν σε νέα φάση και οι πολιτικές διεργασίες. Ανάλογα και με το περιεχόμενο της υπό διαμόρφωσης συμφωνίας, αναμένεται να γίνουν και οι επόμενες κινήσεις στην κοινοβουλευτική σκακιέρα που όπως λέγεται ίσως κρύβουν και σοβαρές εκπλήξεις.
Μέχρι πρότινος, ήταν ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρξει προσφυγή σε εκλογές με πρωτοβουλία της κυβέρνησης αν οι συζητήσεις με τους δανειστές κατέληγαν σε αδιέξοδο. Αυτό το χαρτί επέσειε και το κυβερνητικό επιτελείο, εναλλακτικά με το δημοψήφισμα, κατά το προηγούμενο διάστημα στο πλαίσιο της διαπραγματευτικής τακτικής του αλλά και της απορρόφησης των εσωτερικών κραδασμών. Τώρα στο τραπέζι έχει τεθεί και το σχέδιο για ανανέωση της λαϊκής εντολής εν όψει της επόμενης μέρας από την επίτευξη συμφωνίας. Σε γενικές γραμμές το σχέδιο αυτό προβλέπει ψήφιση της συμφωνίας από τη Βουλή σε πρώτη φάση και «επικύρωσή» της από το εκλογικό σώμα στη συνέχεια. Η τρίτη –και πιο στρατηγική- φάση θα αφορά τη διαμόρφωση του μετεκλογικού τοπίου.
Είναι προφανές ότι οι τελικές αποφάσεις θα κριθούν από τους συσχετισμούς στις κοινοβουλευτικές ομάδες των κομμάτων μόλις έρθει η συμφωνία στη Βουλή. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι άλλη τροπή θα πάρουν οι εξελίξεις αν διαπιστωθεί ότι δεν είναι συμπαγής, με ελάχιστες έστω διαρροές, η σημερινή συμπολίτευση των 149 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και των 13 των ΑΝΕΛ. Εφόσον συμβεί αυτό, πολιτικά θα είναι μονόδρομος οι άμεσες εκλογές για τον κ. Τσίπρα που άλλωστε έχει ήδη διαμηνύσει -χωρίς να υπάρχουν εν προκειμένω πολλά περιθώρια για μπλόφες- ότι δεν θα δεχτεί να στηριχτεί σε ψήφους της αντιπολίτευσης για να περάσει τη συμφωνία. Ήδη ο Στ. Θεοδωράκης προανήγγειλε ότι το Ποτάμι θα ψηφίσει «όποια συμφωνία έρθει στη Βουλή από τον Τσίπρα χωρίς παζάρια, γιατί η χώρα χρειάζεται οξυγόνο» αλλά αυτή η δήλωση έχει πολιτική σημασία κυρίως για την επόμενη μέρα των εξελίξεων. Ο κ. Θεοδωράκης προσβλέπει στη συμμετοχή του κόμματός του σε μια μετεκλογική κυβέρνηση ακόμη και υπό τον κ. Τσίπρα αλλά πιο «κεντροαριστερής» κατεύθυνσης , ει δυνατόν και δίχως τον κ. Καμμένο.
Το τοπίο διαφοροποιείται σε σχετικό βαθμό στην περίπτωση που η πλειοψηφία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ εξασφαλίσει μεν τη δεδηλωμένη, αλλά πολύ οριακά, για την επικύρωση της συμφωνίας από τη σημερινή Βουλή. Κάτι τέτοιο όπως λέγεται θα διευκολύνει πάντως τις σκέψεις για προσφυγή στις κάλπες.
Το βασικό επιχείρημα που προβάλουν στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους τα κυβερνητικά στελέχη είναι ότι η εφαρμογή της συμφωνίας θα μπορέσει μέσω εκλογών τον Ιούλιο να ξεκινήσει από καινούργια αφετηρία ενώ ταυτόχρονα θα προκληθούν ριζικές ανακατατάξεις στο πολιτικό σκηνικό.
Η αποκρυπτογράφηση αυτής της επιχειρηματολογίας συνδέεται με τις δυσκολίες που θα έχει η υλοποίηση των μέτρων τα οποία θα συμφωνηθούν. Κατά τρόπο ανάλογο με τις προηγούμενες φορές, θα χρειαστεί τους επόμενους μήνες να περάσουν από τη Βουλή εφαρμοστικοί νόμοι με πολλά αγκάθια και νάρκες. Αν το πολιτικό κλίμα βαραίνει, η κοινοβουλευτική πλειοψηφία παρουσιάζει παραφωνίες και οι κοινωνικές αντιδράσεις γίνουν έντονες, θεωρείται ορατός ο κίνδυνος η κυβέρνηση να αρχίσει να πιέζεται επικίνδυνα από το φθινόπωρο.
Αντίθετα, το μεγάλο πλεονέκτημά της σήμερα είναι ότι -παρά τα προβλήματα και τις παλινωδίες- διαθέτει διψήφιο προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, η προσωπική δημοφιλία του κ. Τσίπρα βρίσκεται τα ύψη και η αντιπολίτευση έχει πέσει στα τάρταρα. Επομένως η συγκυρία θεωρείται ιδανική για να ανανεώσει με τις κατάλληλες δικαιολογίες τον πολιτικό της χρόνο διατηρώντας πλήρως την πρωτοβουλία των κινήσεων. Τα περιθώρια αυτά θα αρχίζουν να περιορίζονται όσο θα υλοποιούνται οι γκρίζες και δυσάρεστες πλευρές της συμφωνίας. Έχοντας εξασφαλίσει άλλωστε νωπή ανανέωση της λαϊκής εντολής, επί τη βάσει της συμφωνίας, δεν θα είναι εύκολο να κατηγορείται για αθέτηση των προεκλογικών της θέσεων και δεσμεύσεων όπως συμβαίνει τώρα με τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου.
Μια νίκη υπ’ αυτές τις συνθήκες μπορεί να καταστήσει τον κ. Τσίπρα, όπως υποστηρίζουν οι υποστηρικτές του εκλογικού σεναρίου, κυρίαρχο των εξελίξεων ενώ ταυτόχρονα το αποτέλεσμα θα λειτουργήσει και ως εγγύηση προς τους δανειστές για την εφαρμογή της συμφωνίας.
Αρκετοί εκτιμούν επίσης ότι παρά τη δυσφορία που έχει αναπτυχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ίσως ενισχύσει και το ποσοστό του, προσελκύοντας νέες κατηγορίες ψηφοφόρων. Αυτό θα σημαίνει και απόκτηση κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας. Οι πληροφορίες πάντως αναφέρουν ότι στις προθέσεις του κ. Τσίπρα είναι να μη διαταράξει σε καμία περίπτωση τις σχέσεις του με τον κ. Καμμένο που έως τώρα τον στηρίζει απόλυτα. Θεωρείται μάλιστα λογικό να επικρατεί προβληματισμός στους ΑΝΕΛ για το ενδεχόμενο εκλογών. Γι αυτό και όπως λέγεται υπάρχει έτοιμη διαβεβαίωση από το Μέγαρο Μαξίμου ότι η κυβερνητική συνεργασία των δύο κομμάτων θα συνεχιστεί ύστερα και από πιθανές κάλπες, ανεξάρτητα από το αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει αυτοδυναμία στη νέα Βουλή. Κάτι τέτοιο εκτιμάται ότι μπορεί να ενισχύσει τους ΑΝΕΛ ως ανερχόμενη δύναμη στο χώρο της κεντροδεξιάς και να τους βοηθήσει να διεμβολίσουν τη ΝΔ η οποία θα κινδυνεύσει, ύστερα από μια νέα μεγαλύτερη εκλογική ήττα, να βυθιστεί σε εντονότερη εσωστρέφεια αν όχι να οδηγηθεί σε διάσπαση. Αυτός είναι στην πραγματικότητα και ο λόγος που η ηγεσία της ΝΔ προσπαθεί με διαρκείς παρεμβάσεις να «κάψει» το σενάριο των εκλογών και να εξουδετερώσει τον πιθανό αιφνιδιασμό. Ανάλογη αγωνία αντικατοπτρίζει και η παρέμβαση Σημίτη που μπροστά στο φάσμα της εκλογικής συντριβής πρότεινε σύμπραξη ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και Ποταμιού!
Βεβαίως, η επόμενη μέρα των εκλογών θα περιλαμβάνει οπωσδήποτε και ανασχηματισμό η μορφή του οποίου θα εξαρτηθεί από τη σύνθεση του κυβερνητικού συνασπισμού και τις ισορροπίες στο εσωτερικό του. Η δυνατότητα του κ. Τσίπρα να καταρτίσει από μηδενική βάση το υπουργικό συμβούλιο, όχι μόνο σε επίπεδο προσώπων αλλά και πολιτικού προσανατολισμού, θα είναι πάντως μεγαλύτερη ενώ στην περίπτωση που γίνει ανασχηματισμός τις προσεχείς εβδομάδες χωρίς να μεσολαβήσουν εκλογές θα διατηρήσει, όπως λέγεται, τις βασικές συντεταγμένες του σημερινού κυβερνητικού σχήματος.
Το σενάριο των εκλογών έχει και μια ισχυρή εσωκομματική παράμετρο. Εκτός από τις ευρύτερες πολιτικές ανακατατάξεις, ένα θετικό αποτέλεσμα μπορεί να οδηγήσει και σε ριζική εκκαθάριση του εσωτερικού τοπίου στον ΣΥΡΙΖΑ. Ήδη η λίστα που θα ισχύσει για την κατάρτιση των ψηφοδελτίων, λόγω του συνταγματικού 18μηνου από τις προηγούμενες εκλογές, αποτελεί ένα πολύ ισχυρό όπλο στα χέρια του κ. Τσίπρα που απευθύνεται προς πολλές εσωκομματικές κατευθύνσεις. Κατ’ αρχάς το λαμβάνει σοβαρά υπόψη της η Αριστερή Πλατφόρμα του Π. Λαφαζάνη που παρά τις διαφωνίες της και την ισχυρή παρουσία της στην Κεντρική Επιτροπή (που υπολογιζομένων και των αποχών κατά την πρόσφατη κρίσιμη ψηφοφορία ξεπερνά το 40%) δεν θέλει να διακινδυνεύσει μια ρήξη με τον κ. Τσίπρα. Οι 30-40 βουλευτές που πρόσκεινται στην τάση αυτή δεν δείχνουν έτοιμοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι, να μείνουν εκτός ψηφοδελτίων σε περίπτωση που διαφοροποιηθούν κατά την ψηφοφορία στη Βουλή από την επερχόμενη συμφωνία. Από την άλλη πλευρά όμως, εφόσον ψηφίσουν «ναι» είναι σαφές ότι δεσμεύονται να πειθαρχήσουν στην πλειοψηφία και να μην δημιουργήσουν προβλήματα ούτε στη συνέχεια. Οι ίδιοι πιστεύουν πάντως ότι πρόκειται για έναν αναγκαστικό τακτικό ελιγμό που τους επιτρέπει να διατηρήσουν την ισχύ τους στο κόμμα και στην επόμενη φάση -εφόσον αποτύχει η ασκούμενη πολιτική- να αλλάξουν πλήρως τους συσχετισμούς και να αποκτήσουν τον έλεγχο.
Προς το παρόν, το βασικότερο στοιχείο που προσμετράται από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι ο «αιφνιδιασμός» με προσφυγή στις κάλπες δεν θα αφήνει χρόνο στους διαφωνούντες, από όποια πτέρυγα κι αν προέρχονται, να οργανωθούν και να κατέβουν αυτόνομα στις εκλογές με αξιώσεις εισόδου στη Βουλή. Οι διεργασίες και οι συσκέψεις είναι ωστόσο σε πλήρη εξέλιξη. Ορισμένοι από τους διαφωνούντες σκέπτονται, προκειμένου να μην το τραβήξουν στα άκρα, να παραιτηθούν από τις βουλευτικές έδρες τους. Οι βουλευτές από τις συνιστώσες, μερικοί από την Πλατφόρμα -που δεν συμφωνούν με τον συμβιβασμό- και ο Γιάννης Μιχελογιαννάκης που έχει καταστήσει σαφείς τις προθέσεις του, γέρνουν προς την αποχή ή το όχι. Ακόμη κι αν βρεθούν εκτός κοινοβουλευτικής ομάδας, εκτιμούν ότι υπό τις νέες συνθήκες δημιουργείται χώρος ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ για να συγκροτηθεί, σε συνεργασία και με άλλες κινήσεις και εξωκοινοβουλευτικά σχήματα, ένα καινούριο κόμμα που θα επιμένει, σε γενικές γραμμές, στην προεκλογική συνθηματολογία της Κουμουνδούρου.
Ειδικό κεφάλαιο αποτελεί η περίπτωση της Ζωής Κωνσταντοπούλου. Κάνουν λάθος όσοι ερμηνεύουν τη συμπεριφορά της μόνο με βάση τον χαρακτήρα της. Η (39χρονη) πρόεδρος της Βουλής, αφού ξεπέρασε την αρχική πικρία για τον εξοστρακισμό της, ακολουθεί συγκεκριμένη στρατηγική που όλα δείχνουν ότι αποσκοπεί στο να αποκτήσει γρήγορα πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις.
Μέχρι στιγμής εμφανίζεται να υπηρετεί την προσήλωση στο προεκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, να συγκρούεται εντός των κομματικών οργάνων, να τηρεί προσεκτική στάση στις δημόσιες παρεμβάσεις της και να προσπαθεί να εγγράψει υποθήκες. Ακόμη και το συμβάν με τον αξιωματικό της ΕΛΑΣ έξω από τη Βουλή ή και η επίθεση στα media την επομένη, παρά τις αντιδράσεις και τους εκνευρισμούς, βοήθησαν το προφίλ της τουλάχιστον ατο ακροατήριο που απευθύνεται. Σε αυτή τη φάση προσπαθεί δηλαδή να ηγηθεί της -υπό διαμόρφωση- εσωκομματικής αντιπολίτευσης στον ΣΥΡΙΖΑ έχοντας ανοικτά στο πλευρό της την επιστήθια φίλη της Ραχήλ Μακρή και προσβλέποντας στις παρενέργειες από την υπογραφή της συμφωνίας. Στην προσπάθεια αυτή εκμεταλλεύεται την υποχωρητικότητα του Π. Λαφαζάνη και της Αριστερής Πλατφόρμας στελέχη της οποίας δεν κρύβουν την ενόχλησή τους επειδή «η Ζωή πάει να μας καλύψει το χώρο».
Ο σχετικός ανταγωνισμός αρχικά μπορεί να ευνοούσε τον κ. Τσίπρα, τώρα όμως η κ. Κωνσταντοπούλου έχει μετατραπεί σε πραγματικό πρόβλημα που δεν διστάζει να συγκρουστεί και να κάνει επίδειξη ισχύος ακόμη και στο δεξί χέρι του πρωθυπουργού, τον υπουργό Επικρατείας Ν. Παππά.
Βεβαίως και η ίδια δεν θα μπορέσει να συνεχίσει ανέξοδα τον ανταρτοπόλεμο. Όταν φθάσει η ώρα της συμφωνίας, θα πρέπει να επιλέξει ανάμεσα στο «ναι» και το «όχι» με ο,τι αυτό συνεπάγεται. Ακόμη και στην περίπτωση που κινηθεί νομοταγώς και διαψεύσει όσους στοιχηματίζουν ότι θα κάνει τη μεγάλη έκπληξη, το μέτωπο δεν πρόκειται να κλείσει. Ήδη στο Μαξίμου υπάρχουν εισηγήσεις για την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το «θέμα Ζωή Κωνσταντοπούλου» ενώ αν γίνουν εκλογές τον Ιούλιο κανείς δεν είναι σίγουρος ότι θα προταθεί εκ νέου για την προεδρία της Βουλής. Όμως και η ίδια, στο διαπληκτισμό της με τον Αλέξη Μητρόπουλο κατά την πολύωρη ακρόαση της νέας διοίκησης της ΕΡΤ, εκτόξευσε ένα υπονοούμενο με ενδιαφέρον. «Για όσο καιρό θα είμαι και εγώ πρόεδρος της Βουλής...» του είπε, κάνοντας αρκετούς να σκεφτούν ότι ίσως ετοιμάζεται να ανοίξει τη δική της πολιτική περπατησιά παραιτούμενη η ίδια από το σημερινό της αξίωμα...
Ανδρέας Καψαμπέλης
