Στον αέρα οι συντάξεις τα επόμενα χρόνια, παρά το νέο Ασφαλιστικό (πίνακες)

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΝΕΩΝ ΑΝΑΤΡΟΠΩΝ ΣΤΟ ΑΜΕΣΟ ΜΕΛΛΟΝ

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΓΑΤΟΥ

Στην...κόψη του ξυραφιού θα είναι όλα τα επόμενα χρόνια το Ασφαλιστικό και οι συντάξεις παρά τις περικοπές των 2,3 δισ. ευρώ έως το 2019 και τις ακόμη μεγαλύτερες (έως 10,3 δισ. ευρώ το 2060) που προβλέπεται να γίνουν με βάση το νομοσχέδιο Κατρούγκαλου το οποίο ψηφίζεται εσπευσμένως την Κυριακή (πριν από το Eurogroup της Δευτέρας) ύστερα από απόφαση του Μεγάρου Μαξίμου...

Τις περικοπές...διαρκείας στις συντάξεις και τον κίνδυνο νέων ανατροπών, «φωτογραφίζουν» τόσο οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου όσο και η οικονομική μελέτη και οι 4 αναλογιστικές μελέτες (πλην των Ταμείων των επιστημόνων και των εργαζομένων στα ΜΜΕ) που κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Σύμφωνα με αυτές:

1. Η συνταξιοδοτική δαπάνη για τις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις, μετά τις παρεμβάσεις, θα παρουσιάσει μείωση το 2019 της τάξης των 1,3 δισ. ευρώ ευρώ (ή 0,66% του ΑΕΠ) πέφτοντας στα 30,754 δισ. ευρώ από τα 32,062 δισ. ευρώ στα οποία θα ήταν χωρίς τις περικοπές. Η δαπάνη για τις πληρωμές συντάξεων, ωστόσο, θα είναι στο 15,63% του ΑΕΠ, ελαφρώς κάτω από το 16% που είναι το "όριο συναγερμού".

2. Οι αυξήσεις στις εισφορές (εφόσον αυξηθεί η εισπραξιμότητα) και η μετάθεση του χρόνου καταβολής νέων συντάξεων (μετά το ?μπλόκο? στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις) θα μειώσουν προσωρινά το έλλειμμα των φορέων κύριας ασφάλισης το 2019 κατά 1 δισ. ευρώ (στα 16,726 δισ. ευρώ από 17,762 δισ. ευρώ που θα ήταν χωρίς τα νέα μέτρα) ή κατά 0,53% του ΑΕΠ. Ως αποτέλεσμα θα μειωθεί η πρόσθετη κρατική χρηματοδότηση η οποία, παρά τις μειώσεις που έχουν γίνει στο πλαίσιο των Μνημονίων και της δημοσιονομικής προσαρμογής, έφτασε την περίοδο 2010 ? 2015 στα 154,4 δισ. ευρώ και κάθε χρόνο το 9% του ΑΕΠ, απορροφώντας έως το 40% των εσόδων του κράτους από φόρους.

3. Τα ελλείμματα στα Ταμεία κύριας ασφάλισης, παρά τη μείωση από τις περικοπές παροχών που θα φτάσουν τα 10,318 δισ. ευρώ το 2060 (65,318 δισ. ευρώ αντί των 75,677 δισ. ευρώ που θα ήταν χωρίς τη «μεταρρύθμιση») θα βαίνουν αυξανόμενα. Για τα 4 μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ και Δημόσιο) προβλέπεται μείωση του ελλείμματος από τα 13,548 το 2015 (7,21% του ΑΕΠ εφόσον αυτό...αυξηθεί) στα 12,069 δισ. ευρώ το 2019 (στο 6,07% του ΑΕΠ) και στα 11,436 δισ. ευρώ το 2025 (4,97% του ΑΕΠ), αλλά, νέα μεγάλη αύξηση στα 16,360 δισ. ευρώ το 2040 (4,20% του ΑΕΠ) και στα 26,851 δισ. ευρώ (3,79% του ΑΕΠ) το 2060.

4. Η σχέση συνταξιούχων και ασφαλισμένων, λόγω της δύσκολα αναστρέψιμης κατάστασης στην αγορά εργασίας, δεν αναμένεται να βελτιωθεί ιδιαίτερα και θα παραμείνει μη βιώσιμη και το 2019, σε 0,60 (4.218.544 ασφαλισμένοι και 2.548.030 συνταξιούχοι) αλλά και το 2060 (0,73).

ΣΕ ΚΡΙΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Την κρίση διαρκείας που περνά το Ασφαλιστικό αποτυπώνουν τα στοιχεία για την απασχόληση, τις αμοιβές και τις εισφορές. Εκτός από τις απώλειες των 11,8 δισ. ευρώ που είχαν στα αποθεματικά τους τα Ταμεία στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους, την περίοδο 2009-2014:

• Οι εισπραχθείσες εισφορές μειώθηκαν κατά 23%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε απώλειες άνω των 2,6 δισ. ευρώ. Σε απόλυτα μεγέθη οι εισφορές που συλλέγονται ακολουθούν πτωτική πορεία, ενώ ως % του ΑΕΠ, κυμαίνονται από το 4,86% (το έτος 2009) στο 4,94% (το έτος 2019).
• Η απασχόληση μειώνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,1%. Δηλαδή κάθε χρόνο προ κρίσης δημιουργούνταν 58.900 νέες θέσεις απασχόλησης, ενώ στη διάρκεια της κρίσης χάνονταν ετησίως 170.500 θέσεις απασχόλησης και το ποσοστό απασχόλησης από 50% το 2008 έπεσε στο 40% το 2015. Ειδικά στην ηλικιακή ομάδα των 30-44 ετών, οι επιπτώσεις της κρίσης είναι δραματικές, καθώς οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά περίπου 385.000 ή 19,3%. Σε απόλυτους αριθμούς, οι απασχολούμενοι με πλήρη απασχόληση μειώθηκαν κατά 1.050.000 άτομα ενώ οι απασχολούμενοι με μερική απασχόληση (δηλαδή με μειωμένους μισθούς και αντίστοιχα μειωμένες εισφορές) αυξήθηκαν.
• Οι μισθοί, το δεύτερο τρίμηνο του 2015, βρίσκονται μετά τις μειώσεις περίπου 25% χαμηλότερα σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2008 και περίπου 4% χαμηλότερα σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014.
• Ο αριθμός των συνταξιούχων μέσα σε 30 χρόνια σχεδόν διπλασιάστηκε, και συγκεκριμένα από 1,1 εκατ. που ήταν το 1980 ανήλθε σε 2,3 εκατ. το 2009, ενώ το 2015 ο αριθμός των συνταξιούχων ανέρχεται στα 2,65 εκατ.

ΠΟΙΟΙ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΘΑ ΧΑΣΟΥΝ
Οι «φανερές» και οι «κρυφές» μειώσεις στις συντάξεις

Φανερές αλλά και κρυφές μειώσεις στις συντάξεις έρχονται αμέσως μετά τη ψήφιση του νέου Ασφαλιστικού. Το νομοσχέδιο «κρύβει» περικοπές στις ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις μετά το 2018 εφόσον «ξεφύγει» η συνταξιοδοτική δαπάνη. Εως τότε θα έχουν επανυπολογιστεί με τα νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης και την προσθήκη της εθνικής σύνταξης. Αμεσα, ωστόσο, θα μειωθούν:

• Οι καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις που μαζί με την κύρια σύνταξη ξεπερνούν τα 1.300 ευρώ μεικτά ή 1.170 ευρώ κατά μέσο όρο «καθαρά» τον μήνα. Η μέση μείωση θα είναι της τάξης του 20% - 25% και θα γίνει μέσω του επανυπολογισμού με ποσοστό αναπλήρωσης 0,45% για κάθε χρόνο, δηλαδή 13,5% για 30 έτη, 15,75% για 35 έτη αντί του 20% έως 45%.
• Οι «υψηλές» κύριες συντάξεις που ξεπερνούν τα 2.000 ευρώ μεικτά και τα 1.800 ευρώ «καθαρά» το μήνα και οι πολλαπλές άνω των 3.000 ευρώ.
• Τα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων θα μειωθούν αναδρομικά από 1/1/2015 έως 35%.
• Τα εφάπαξ που δεν έχουν πληρωθεί θα αρχίσουν να καταβάλλονται μειωμένα από 12% έως 15%, κατά μέσο όρο.
• Χωρίς ΕΚΑΣ θα μείνουν, από φέτος, 120.000 συνταξιούχοι.
• Ολοι όσοι συνταξιοδοτηθούν μετά τη ψήφιση του νέου νόμου θα λαμβάνουν μειωμένες τουλάχιστον 15%, κατά μέσο όρο, κύριες συντάξεις (την εθνική σύνταξη 384 ευρώ εφόσον έχουν πάνω από 20 χρόνια + αναλογική με βάση τις αποδοχές από το 2002 και μετά αντίο της καλύτερης 5ετίας) όπως και επικουρικές (θα λαμβάνουν ένα τμήμα σύνταξης με χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης για το χρόνο ασφάλισης έως τις 31/12/2014 και δεύτερο τμήμα χωρίς ποσοστό αναπλήρωσης για το χρόνο ασφάλισης από 1/1/2015 και μετά). Μειώσεις προβλέπονται, επιπλέον, για όσους θα βγαίνουν με 15ετία, τις συντάξεις χηρείας και τις νέες αναπηρικές (συνδέεται το ύψος της εθνικής σύνταξης με το ποσοστό αναπηρίας).

Οι αυξήσεις στις εισφορές

Αμεσα θα αυξηθούν οι εισφορές των αγροτών κατά +42,8 και των ασφαλισμένων και των εργοδοτών κατά 1 ποσοστιαία μονάδα για την επικουρική ασφάλιση (στο 7% από 6%). Αυξημένες θα είναι, από την 1/1/2017, οι εισφορές για τους επαγγελματίες και επιστήμονες με εισοδήματα πάνω από 30.000 ευρώ ενώ εκπτώσεις θα έχουν για μια 5ετία οι νέοι επαγγελματίες εφόσον έχουν πτυχίο ΑΕΙ, ΤΕΙ και για 4 έτη οι επιστήμονες. Σταδιακή αύξηση των εισφορών από την 1/1/2017 έως το 2022 προβλέπεται και για τους αγρότες.