Πώς έμαθε ο σταθμάρχης για την τραγωδία - Ήταν ο φόβος των συναδέλφων του

 Από έναν φύλακα ο οποίος επιτηρούσε τις σιδηροδρομικές γραμμές πληροφορήθηκε ο σταθμάρχης Λάρισας, Βασίλης Σαμαράς, το αποτέλεσμα του ολέθριου, όπως αποδείχθηκε, σφάλματός του. Συγκεκριμένα, ο Σαμαράς άκουσε για πρώτη φορά ότι υπήρξε δυστύχημα από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Περίπου 10-15 λεπτά μετά από τη σύγκρουση, υπήρξε ένα πρώτο τηλεφώνημα από την ΠΥ στο σταθμαρχείο Λάρισας, στο οποίο αναφέρθηκε ότι είχε σημειωθεί σύγκρουση στη σιδηροδρομική γραμμή, όπως ειπώθηκε «του Intercity. Μάλλον με νταλίκα». Έως τότε, ο σταθμάρχης δεν είχε ιδέα για το τι είχε συμβεί.

Η πρώτη εντύπωση για το τραγικό περιστατικό ήταν ότι κάποιο φορτηγό αυτοκίνητο είχε περάσει από τον παρακείμενο αυτοκινητόδρομο και έπεσε από τη γέφυρα στις σιδηροδρομικές ράγες. Αλλά ενώ ο σταθμάρχης Λάρισας συνομιλούσε με την Πυροσβεστική, στο γραφείο του εισήλθε, κατά σύμπτωση, ο σταθμάρχης Παλαιοφαρσάλου, Γιώργος Ζήνδρος. Ο οποίος, αντίθετα προς τον Σαμαρά, είναι πολύπειρος, με 30ετη θητεία ως σταθμάρχης -και μάλιστα σε πλήθος σταθμών ανά την Ελλάδα, από τα Κιούρκα ως το Ορμένιο.

Όπως ανέφερε ο ίδιος, σε επικοινωνία με το protothema.gr το βράδυ της Δευτέρας και μετά από την, διάρκειας 2,5 ωρών κατάθεσή του στην αρμόδια ανακρίτρια, ο κ. Ζήνδρος είχε ολοκληρώσει τη βάρδιά του και επέστρεφε στη Λάρισα, στο σπίτι του. Προηγουμένως, προτού πάρει το αυτοκίνητό του και αποχωρήσει από το χώρο του σταθμού, θέλησε να χαιρετίσει τον Σαμαρά στο σταθμαρχείο. Όμως, εισερχόμενος στο γραφείο, ο κ. Ζήνδρος άκουσε το διάλογο του Σαμαρά με την Πυροσβεστική.

Η εκδοχή του φορτηγού θα εξυπηρετούσε τον σταθμάρχη Λάρισας και, εύλογα, θα πρέπει να του δημιούργησε μια αίσθηση ανακούφισης. Διότι, αν το τρένο είχε συγκρουστεί με φορτηγό που έπεσε από τη γέφυρα, ευθύνες για το συμβάν δεν θα μπορούσαν να επιρριφθούν σε εκείνον. Προφανώς, εάν αυτό είχε συμβεί πραγματικά, δεν ετίθετο ζήτημα εσφαλμένου χειρισμού από την πλευρά των σιδηροδρομικών.

Ωστόσο, η ανακούφιση δεν κράτησε πολύ. Εντός ολίγων λεπτών μετά από την πρώτη κλήση ακολούθησε δεύτερο τηλεφώνημα από την ΠΥ. Αυτή τη φορά η εικόνα ήταν ακριβής: Η σύγκρουση είχε γίνει ανάμεσα σε δύο συρμούς, όχι μεταξύ του Intercity και κάποιου φορτηγού αυτοκινήτου.

- «Τι έγινε; Με ποιον μιλάς;» ρώτησε ο κ. Ζήνδρος τον Βασίλη Σαμαρά. - «Με την Πυροσβεστική. Έχω σύγκρουση» απάντησε ο σταθμάρχης. - «Τι σύγκρουση;» - «Σύγκρουση του Intercity 62 με το εμπορικό. Tο εμπορικό θα πρέπει να εκτροχιάστηκε και έπεσε πάνω του». Η αρχική ερμηνεία του Σαμαρά ήταν, λοιπόν, ότι τα τρένα δεν είχαν συγκρουστεί μετωπικά. Ο σταθμάρχης Λάρισας, 15 περίπου λεπτά μετά από το συμβάν, δεν ήταν ακόμη σε θέση να συνειδητοποιήσει (ή αρνιόταν να παραδεχτεί) ότι εξαιτίας του οι συρμοί βρέθηκαν στην ίδια γραμμή και σε τροχιά αναπόφευκτης σύγκρουσης.

Αλλά το κρίσιμο ήταν το τρίτο τηλεφώνημα, η χαριστική βολή στο όποιο άλλοθι αποπειράθηκε να κατασκευάσει επί τόπου, πανικόβλητος, ο σταθμάρχης Λάρισας. Σε αυτή την κλήση προς το σταθμαρχείο Λάρισας, η Πυροσβεστική διευκρίνισε ότι τα τρένα βρίσκονταν στην ίδια γραμμή. Άρα το δυστύχημα οφειλόταν ξεκάθαρα σε σφάλμα ρύθμισης της κατεύθυνσης του Intercity 62 εκ μέρους του σταθμάρχη και όχι σε εκτροχιασμό της εμπορικής αμαξοστοιχίας.

Ωστόσο, ο κ. Ζήνδρος υποψιάστηκε τι ακριβώς είχε συμβεί στο Intercity 62 και τον αντιθέτως ερχόμενο εμπορευματικό συρμό. Γι' αυτό και κάλεσε τον φύλακα, ο οποίος επιτηρεί τις γραμμές από ένα φυλάκιο που βρίσκεται σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από τον κεντρικό σταθμό της Λάρισας, προς το βόρειο άκρο της πόλης. Ο ρόλος του φύλακα αφορά σε ζητήματα ασφαλείας των γραμμών, όπως παραβιάσεις του χώρου, απόπειρες κλοπής εξοπλισμού κ.λπ.

Ο σταθμάρχης Παλαιοφάρσαλου ρώτησε τον φύλακα: «Από ποια γραμμή πέρασε το Intercity για Θεσσαλονίκη;» Και ο φύλακας επιβεβαίωσε: «Από τη γραμμή καθόδου, προς Αθήνα». Δηλαδή, ανάποδα. Και τότε, όπως λέει χαρακτηριστικά ο κ. Ζήνδρος στο protothema.gr «μου κόπηκαν τα πόδια. Γιατί κατάλαβα τι είχε γίνει».

Ο Γιώργος Ζήνδρος, πάντως, έχει την άποψη ότι, εάν ο μηχανοδηγός του Intercity αντιδρούσε εγκαίρως, θα μπορούσε να αποτρέψει την καταστροφή: «Δεν ξέρω τι να πω, έχω χάσει τον ύπνο μου, ντρέπομαι να πω ότι είμαι σταθμάρχης πια. Πιστεύω όμως ότι, αν ο χειριστής του Intercity αντιλαμβανόταν άμεσα ότι ερχόταν τρένο καταπάνω του στην ίδια γραμμή, θα μπορούσε να φρενάρει και να γυρίσει ανάποδα. Αλλά δεν θα μάθουμε ποτέ τι ακριβώς έγινε. Δυστυχώς, το μυστικό το πήραν μαζί τους οι άτυχοι συνάδελφοι».

«Πάμε γρήγορα, γιατί ο Σαμαράς θα ρίξει πάνω μας κανένα τρένο»

Γενικότερα, η ανεπάρκεια του Βασίλη Σαμαρά ήταν κάτι σαν κοινό μυστικό μεταξύ των συναδέλφων του. Όπως είπε ο Γιώργος Ζήνδρος στο Star, «όλοι τον φοβόντουσαν γιατί ήταν λίγο επιπόλαιος».

Μηχανοδηγός που συνεργάστηκε με το σταθμάρχη εκμυστηρεύεται στο protothema.gr ότι «όπως έγινε και στον τοπικό συρμό για τον οποίον ο Σαμαράς άλλαξε το κλειδί και μετά ξέχασε να το επαναφέρει, λέγαμε μεταξύ μας 'να πάμε γρήγορα, να τελειώνουμε, γιατί είναι βάρδια ο Σαμαράς. Μη μας ρίξει κανένα εμπορικό πάνω μας, έτσι όπως πάμε ανάποδα στη γραμμή'».

Η Υπηρεσία ΡΕ και η υπερφόρτωση-προμήνυμα του κακού

Το αυξημένο ηλεκτρικό φορτίο θα μπορούσε να λειτουργήσει σαν συναγερμός και, ενδεχομένως, το δυστύχημα να έχει αποτραπεί. Κι αυτό θα μπορούσε να γίνει παρά την απειρία και την ανικανότητα του σταθμάρχη Λάρισας να ασκήσει τα καθήκοντά του, παρά την έλλειψη αυτοματισμών και ψηφιακών μέσων ελέγχου της κυκλοφορίας στο τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής όπου συνέβη η πολύνεκρη τραγωδία.

Στις εγκαταστάσεις του ΟΣΕ στη Θεσσαλονίκη, όπως και στην Αθήνα, υπάρχει ειδικό τμήμα επιθεώρησης του ηλεκτρικού φορτίου στο δίκτυο, το λεγόμενο «Γραφείο ΡΕ». Πρόκειται για το Κέντρο Ρύθμισης Ηλεκτρικής Έλξης. Οι υπάλληλοί του είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση των γραμμών επαφής της ζώνης ευθύνης τους, όπως και με τον χειρισμό των διαθέσιμων οργάνων διακοπής. Το βράδυ της Τρίτης, ο υπεύθυνος βάρδιας στο ΡΕ παρατήρησε ανωμαλία στα φορτία της γραμμής Θεσσαλονίκης-Αθήνας, κάτι αναντίστοιχο με τους συρμούς που κινούνταν εκείνη τη στιγμή στις ράγες.

Σύμφωνα με αναλυτικό ρεπορτάζ του Alpha, προκύπτει ότι στις 23:22 της Τρίτης 28 Φεβρουαρίου διαπιστώνεται βραχυκύκλωμα στη γραμμή. Στις 23:24 ο ελεγκτής τηλεφωνεί στη σταθμάρχη Νέων Πόρων Νέων Πόρων (στα παράλια της Πιερίας, κοντά στον Πλαταμώνα). Ρωτά «έχεις κάποια ένδειξη;» εννοώντας κάτι ανησυχητικό ή ασυνήθιστο - «Όχι, έχω μόνο μία εμπορική αμαξοστοιχία στην κάθοδο» είναι η απάντηση από τους Νέους Πόρους. Στις 23:26 ο ΡΕ τηλεφωνεί στο σταθμάρχη Λάρισας. - «Έχεις κάποια ένδειξη;» - «Τίποτα» απαντά ο Βασίλης Σαμαράς. Όμως, 17 λεπτά αργότερα, στις 23:43 και ενώ είχε προηγηθεί η επικοινωνία με την Πυροσβεστική, τηλεφωνώντας εκείνος στο ΡΕ αυτή τη φορά, ο Σαμαράς ενημερώνει ότι «έχω εκτροχιασμό στην άνοδο». Δηλαδή, είτε έλεγε ψέματα στη ΡΕ προσπαθώντας απεγνωσμένα να συγκαλύψει την τραγωδία, είτε εξακολουθούσε να μη γνωρίζει τι είχε προκαλέσει με το σφάλμα του. Και ούτε καν σε ποια γραμμή.