Διαβάζοντας σήμερα μία δήλωση του υφυπουργού παιδείας κ. Κουκοδήμου οτι “στο νηπιαγωγείο τα παδιά δεν μαθαίνουν” μου δημιουργηθήκε η εξής απορία: τα ονόματα άραγε των Piaget, Vygotsky, Bruner, Gardner , Montessori και άλλων μεγάλων ψυχολόγων και παιδαγωγών , τα ξέρει ο υφυπουργός ή άραγε του διαφεύγουν καθώς είναι πρώην αθλητής και όχι παιδαγωγός. Όλοι οι παραπάνω αναφέρουν τη σπουδαιότητα και σημαντικότητα των έξι πρώτων χρόνων ζωής των παιδιών, καθώς όπως λαϊκά μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τα παιδιά είναι “σφουγγάρια” γιατί εξερευνούν κάθε χιλιοστό του κόσμου γύρω τους. Έχουν χίλιες ερωτήσεις και εμείς ως παιδαγωγοί τους ,έχουμε χίλιες απαντήσεις να δώσουμε ,και όχι σε ένα αλλά σε 20 και 25 παιδιά ανά τμήμα.
“Η περίοδος των πρώτων έξι χρόνων του παιδιού είναι η πιο σημαντική και κρύβονται σε αυτά τα περισσότερα μυστικά και η δύναμη της ανθρώπινης ανάπτυξης σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη φάση ανάπτυξης. Τότε καθορίζονται οι συνήθειες στις κινήσεις του σώματος και οι συνήθειες στον τρόπο σκέψης... Το κριτήριο για μία αποτελεσματική εκπαίδευση και αγωγή είναι η δυνατότητα που δίνεται στα παιδιά να κατανοούν αυτά που διδάσκονται. Η ποιοτική προσχολική αγωγή και εκπαίδευση είναι πρωταρχικό θέμα όλων μας”( Κουτσουβάνου, 2006).
Στο βιβλίο “Οδηγός Νηπιαγωγού - Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης” ( 2003) αναφέρει το “πως μαθαίνουν τα μικρά παιδιά :
- καθώς βλέπουν , αγγίζουν, μυρίζουν, γεύονται και κινούνται στο χώρο
- καθώς πειραματίζονται με μία ευρεία ποικιλία υλικών
- καθώς μιλούν, ακούν τους άλλους, παρακολουθούν, ρωτούν και απαντούν
- καθώς προσπαθούν να επιλύουν προβλήματα και να δίνουν απαντήσεις στα ερωτήματα τους, ακόμη και αν κάνουν λάθη
- καθώς δοκιμάζουν σε διάφορες καταστάσεις τις λύσεις που δίνουν και αξιολογούν τα αποτελέσματα των πράξεων τους
- καθώς συνδέουν πράγματα όμοια και ανόμοια και ανακαλύπτουν τις σχέσεις και την αλληλεπίδρασή τους
- καθώς συνεργάζονται με τους άλλους, ενηλίκους και συνομιλήκους, και ενεργούν από κοινού
- καθώς μιμούνται και αντιγράφουν τις πράξεις, τις στάσεις και τη γλώσσα των άλλων
- καθώς προσποιούνται και δοκιμάζουν ρόλους.
Τα παιδιά προβαίνουν σε όλες τις παραπάνω ενέργειες όταν παίζουν. Το παιχνίδι τους είναι αυθόρμητο, ευχάριστο και δημιουργίκό. Όταν παίζουν , τα παιδιά δε χάνουν χρόνο ούτε απλώς γεμίζουν το χρόνο τους. Μέσω του παιχνιδιού τα παιδιά μπορούν να διερευνήσουν τον περιβάλλοντα χώρο, να πειραματιστούν, να αντιμετωπίσουν προβλήματα και να προσπαθήσουν να τα επιλύσουν, να συνεργαστούν αλληλεπιδρώντας με άλλα μικρότερα ή μεγαλύτερα παιδιά ή με ενηλίκους”.
Σύμφωνα με τον Piaget “τα παιδιά μαθαίνουν επενεργώντας στο περιβάλλον τους.” Στο σχεδιασμό του ημερήσιου προγράμματος ο/η νηπιαγωγός λαμβάνει υπόψη τα ενδιαφέροντα των παιδιών και τις προηγούμενες μαθησιακές και κοινωνικές τους εμπειρίες και τις αξιοποιεί θετικά ως αφορμές για περαιτέρω επεξεργασία. Η μάθηση θεωρείται κοινωνική δραστηριότητα, είναι δηλαδή μία διαδικασία που αναπτύσσεται κατά τη συναναστροφή του ατόμου με άλλους και σε αλληλεπίδρασή με το περιβάλλον του. Κατα συνέπεια ευνοείται και ενθαρρύνεται η ανάπτυξη αλληλεπιδράσεων τόσο ανάμεσα στους ενηλίκους και τα παιδιά, όσο και των παιδιών μεταξύ τους, με τα υλικά και το χώρο. “Οδηγός Νηπιαγωγού - Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης” ( 2003).
Σύμφωνα με τα παραπάνω ακόμα και με την πλαστελίνη ( ένα ευρέως διαδεδομένο υλικό στο νηπιαγωγείο) όταν παίζουν τα παιδιά πάλι μαθαίνουν. Κατ' αρχήν εξασκούν τη λεπτή τους κινητικότητα. Κατά δεύτερον τη συμβολική τους σκέψη ( για παράδειγμα ένα κομμάτι πλαστελίνη πολλές φορές γίνεται τούρτα, πίτσα κ.α. ) και κατά τρίτον προωθείται η συνεργασία και η αλληλεπίδραση των παιδιών όταν παίζουν σε ζευγάρια ή ομάδες.
Κανένα υλικό στο νηπιαγωγείο δεν έχει μόνο μία χρήση. Ο μαρκαδόρος δεν είναι ποτέ μόνο μαρκαδόρος. Θα γίνει και κουτάλι, θα γίνει και ξίφος, θα γίνει ο τρόπος έκφρασης του παιδιού να σου πει σ΄αγαπώ , ζωγραφίζοντας όπως μπορεί μία καρδιά.
Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο έρχονται για πρώτη φορά , συνήθως, αντιμέτωπα με τον αποχωρισμό από την οικογένεια τους. Αυτό τους δημιουργεί άγχος αρχικά , αλλά σταδιακά και με τις αλληλεπιδράσεις που αναφέραμε παραπάνω αυτό ξεπερνιέται. Γίνονται μέλος μιας ομάδας, μαθαίνουν κανόνες συμπεριφοράς, αρχές και αξίες. Ενισχύεται η αυτοπεποίθηση τους και η φαντασία τους. Τελειώνοντας το νηπιαγωγείο είναι κατάλληλα προετοιμασμένα για το δημοτικό σχολείο από άποψη μαθησιακή ( ξέρουν να πιάνουν μολύβι, τα γράμματα τουλάχιστον του ονόματος τους, αριθμούς μέχρι το 10 ) καθώς και κοινωνική ( έχουν αναπτύξει φιλίες, μπορούν να επιχειρηματολογήσουν για ό,τι τα ενδιαφέρει, να επιλύσουν προβλήματα).
Απ όλα τα παραπάνω δε νομίζω οτι ισχύει τελικά η άποψη του υφυπουργού..είμαι αναπληρώτρια 5 χρόνια και έχω δει πόσα πράγματα κατορθώνουν οι μικροί μου μαθητές καθημερινά και πόσο περήφανα νιώθουν και οι ίδιοι και εγώ γι' αυτά.
Αλήθεια μήπως θα θέλε ο κ. Υφυπουργός να έρθει σε μία τάξη νηπιαγωγείου να δει πόσα θα μάθει και ο ίδιος μαζί με τα παιδιά μας;
(Απάντηση του Συλλόγου Αναπληρωτών Νηπιαγωγών στις δηλώσεις του κ. Κουκοδήμου)
