Γράφει ο Πάρις Κουρτζίδης
Σε «οδηγία – σοκ» φέρεται να προχωράει η Ρωσία βάζοντας πλέον ευθέως στόχο την ίδια την ευρωζώνη, ως απάντηση-”βόμβα” στην επιμονή του Eurogroup και του ΔΝΤ να «ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου», φορολογώντας τις τραπεζικές καταθέσεις στην Κύπρο, ενώ επίκειται κάτι ανάλογο να γίνει (και) στην Ισπανία, όσο κι αν η κυβέρνηση Ραχόι δεν το συνδέει με τις εξελίξεις στην Μεγαλόνησο.
Σύμφωνα λοιπόν με πληροφορίες, μετά από εντολή του πρωθυπουργού Μεντβιέντεφ το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών απέστειλε χθες στις πρεσβείες της Ρωσίας σε όλο τον κόσμο και ειδικά στις χώρες της ευρωζώνης ειδική «οδηγία» με την οποία συμβουλεύει του Ρώσους πολίτες των χωρών αυτών, αλλά και τις ρωσικές εταιρίες να αποσύρουν «άμεσα» τις επενδύσεις τους από τις δυτικές τράπεζες και τους δυτικούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
Αν πράγματι αληθεύει η πληροφορία, είναι ηλίου φαεινότερο ότι έχουν ενταθεί οι φόβοι του Κρεμλίνου για «τη μεγαλύτερη επικείμενη κλοπή πλούτου στη σύγχρονη ιστορία από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες». Η προειδοποίηση αυτή κατ’ ουσία προέρχεται από τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν και τον Πρωθυπουργό Μεντβιέντεφ, ο οποίος, μάλιστα, νωρίτερα, την ίδια μέρα, είχε προειδοποιήσει για τους χειρισμούς των Δυτικών τραπεζών κατά της Κύπρου.
Αξίζει να επισημανθεί ότι η εν λόγω εξέλιξη έρχεται ως συνέχεια της προχθεσινής απειλής του προέδρου Πούτιν προς τον πρόεδρο της ΕΕ Μπαρόζο ότι «αν επιμείνουν στο κούρεμα των ρώσικων καταθέσεων στην Κύπρο οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το ΔΝΤ, η Μόσχα θα γκρεμίσει την ευρωζώνη»!
Με «ηφαίστειο έτοιμο να εκραγεί» μοιάζει η Ρωσία του πρόεδρου Πούτιν εξαιτίας των αποφάσεων του Eurogroup, αναφορικά με την κρίση χρέους στην Κύπρο. Μόσχα, Βρυξέλλες και Βερολίνο προβαίνουν σε ένα άνευ προηγουμένου «μπρα ντε φερ» με έπαθλο τη «χρεοκοπημένη» οικονομία της Μεγαλονήσου, της οποίας όμως το υπέδαφος κρύβει τους πολύτιμους υδρογονάνθρακες, ενώ η γεωγραφική της θέση αποτελεί «μήλον της έριδος» για όλες τις μεγάλες δυνάμεις.
Παρά το γεγονός ότι ο Ρώσος πρόεδρος αντέδρασε με ιδιαίτερα οξύ τρόπο στο «κούρεμα» καταθέσεων των κυπριακών τραπεζών μετά την απόφαση του Eurogroup, το οποίο σαφώς στοχεύει στις υπέρογκες ρωσικές καταθέσεις, η Μόσχα δείχνει να προσανατολίζεται σε έναν συντηρητικό αρχικά επαναπροσδιορισμό των σχέσεών της τόσο με τη Λευκωσία, όσο και με τις Βρυξέλλες.
Ο κ. Πούτιν, πάρα το αρχικό μούδιασμα που ένιωσε, το οποίο διαδέχθηκε η οργή εξαιτίας της συγκατάθεσης του Κύπριου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη στην απόφαση του Eurogroup, αλλά και του γεγονότος ότι δεν ενημέρωσε επίσημα ή ανεπίσημα τη Μόσχα, πλέον αισθάνεται ότι η χώρα του μάλλον πρόκειται να βγει αναβαθμισμένη τόσο στην Κύπρο, όσο και στην ευρύτερη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Επί μακρόν, εξάλλου, η Ρωσία αποτελεί έναν βασικό πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό εταίρο της Κύπρου, όπως και τον μεγαλύτερο διπλωματικό της στυλοβάτη στο ζήτημα της διχοτόμησης του νησιού από τα στρατεύματα του τουρκικού «Αττίλα». Κατόπιν, όμως, των συγκεκριμένων άστοχων χειρισμών εκ μέρους της κυβέρνησης Αναστασιάδη, η θέση της κυπριακής κυβέρνησης βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος. Η Ρωσία φαίνεται ιδιαίτερα εξοργισμένη τόσο με την «αγνωμοσύνη» της Κύπρου, όσο και με την ΕΕ.
Αποκλειστικές πληροφορίες του «Π» θέλουν τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην προχθεσινή συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο της ΕΕ, Μανουέλ Μπαρόζο, τον οποίο δέχτηκε στην προεδρική του κατοικία, πίσω από τα χαμόγελα και τις φιλοφρονήσεις που είχαν μπροστά στις κάμερες και τους φωτογραφικούς φακούς, να τον απειλεί ευθέως ότι αν οι Βρυξέλλες και δη το Βερολίνο συνεχίσουν να «ηχούν τα τύμπανα του πολέμου», ο ίδιος θα «γκρεμίσει την ευρωζώνη»! Μάλιστα, φέρεται ότι σκέφτεται να προβεί μέχρι και σε μείωση έως και διακοπή της ροής φυσικού αερίου προς την ΕΕ και κυρίως τη Γερμανία.
Παρά ταύτα, το Κρεμλίνο δείχνει να έχει «παγωμένη» έως και αρνητική διάθεση επίλυσης του προβλήματος μέσω Μόσχας, αν η Λευκωσία δεν τα βρει με την τρόικα και το Eurogroup. Στον αντίποδα αυτής της τακτικής, ο σύμβουλος του Ρώσου προέδρου, Σεργκέι Γκλάζιεφ, απεύθυνε ένα εξόχως περίεργο κάλεσμα στη Λευκωσία, προκειμένου η Κύπρος να εγκαταλείψει την ευρωζώνη και να ενταχθεί στην Ευρασιατική Ένωση με όλα τα γεωστρατηγικά ευεργετήματα μιας τέτοιας λύσης.
«Η Κύπρος πρέπει να γίνει μέλος της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης, εάν προσβλέπει σε ουσιαστική οικονομική στήριξη από τη Ρωσία» τόνισε χαρακτηριστικά, για να υπογραμμίσει με νόημα τη δυσκολία και την περιπλοκότητα του θέματος, καθώς «οι Κύπριοι ζητάνε να παρέχει η Μόσχα βοήθεια σε μια χώρα, η οποία βρίσκεται εκτός της δικαιοδοσίας της». Εντούτοις, η διφορούμενη στάση του Κρεμλίνου μπορεί να εξηγηθεί, καθώς η Ρωσία θα θελήσει σε κάθε περίπτωση να αποκομίσει τα μέγιστα από τη διαπραγμάτευσή της τόσο με την Κύπρο, όσο και με την «παγωμένη» από τις εξελίξεις ΕΕ. Ήδη, έχουν διαρρεύσει πληροφορίες πως η Μόσχα βαδίζει στο μονοπάτι των μαξιμαλιστικών αξιώσεων με αντάλλαγμα την παροχή της απαραίτητης βοήθειας, στην ήδη απομονωμένη και πιεζόμενη από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους Κυπριακή Δημοκρατία. Μάλιστα, τα δημοσιεύματα πληθαίνουν περί επιστροφής στη λίρα, ενώ φτάνουν μέχρι του σημείου να συζητούν για αποχώρηση της Κύπρου από την ΕΕ.
Τι ζητά η Μόσχα
Η Μόσχα, λοιπόν, γνωρίζοντας τη δεινή διπλωματική θέση στην οποία έχει περιέλθει η Λευκωσία έναντι των Ευρωπαίων, συμπεριφέρεται ως άμεσα προσβεβλημένη από τη στάση της κυπριακής κυβέρνησης, αξιώνοντας –προκειμένου να χορηγηθεί η απαιτούμενη βοήθεια– ανταλλάγματα, τα οποία στο παρελθόν θα θεωρούνταν αδιανόητα και δεν θα ήταν δυνατόν να ικανοποιηθούν από κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, οι Ρώσοι ζητούν ναυτική εγκατάσταση υπό τον πλήρη έλεγχό τους, κατά τα πρότυπα των βρετανικών βάσεων, για τον νέο στόλο που ετοιμάζονται να ρίξουν στη Μεσόγειο. Σήμερα, η μόνη βάση που διατηρούν αυτήν τη στιγμή στη Μεσόγειο βρίσκεται στην Ταρτούς της εμφυλιοπολεμικής Συρίας και σε περίπτωση νίκης των αντικαθεστωτικών ανταρτών η βάση αυτή θεωρείται βέβαιο πως θα χαθεί διά παντός για τη Ρωσία.
Μάλιστα, η αγγλόγλωσση έκδοση της τουρκικής εφημερίδας «Ηurriyet Daily News» υποστηρίζει σε άρθρο-ρεπορτάζ ότι ο κ. Πούτιν επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Αναστασιάδη, το βράδυ της 17ης Μαρτίου, προσφέροντάς του βοήθεια για τη διάσωση της κυπριακής οικονομίας και ζητώντας ως αντάλλαγμα τη δημιουργία και τον αποκλειστικό έλεγχο μιας ναυτικής εγκατάστασης.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η Ρωσία εδώ και αρκετό καιρό προέβαλλε απαιτήσεις έναντι της Κύπρου. Αρχικά, λέει, ενδιαφέρθηκε για τον έλεγχο των μετοχών της Λαϊκής Τράπεζας, αλλά και της Τράπεζας Κύπρου. Στη συνέχεια, ζήτησε τον εξ ημισείας με την ισραηλινή εταιρεία Delek έλεγχο της πλατφόρμας υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG) που πρόκειται να κατασκευαστεί, προοπτική η οποία θα μπορούσε, κατά την εφημερίδα, να αξιολογηθεί σοβαρά από κυπριακής πλευράς. Ωστόσο, η τρίτη προϋπόθεση που θέτει η Ρωσία για την παροχή βοήθειας στην Κύπρο, δηλαδή η δημιουργία και ο έλεγχος ναυτικής εγκατάστασης για τη φύλαξη του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου φαίνεται ότι δημιουργεί πολιτικά προβλήματα και διπλωματικούς κλυδωνισμούς, όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και για την ΕΕ, την Τουρκία και τις ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος της ρωσικής κυβέρνησης, η Μόσχα δεν επιθυμεί αυτήν τη στιγμή να συγκρουστεί διπλωματικά με την ΕΕ, καθώς η Ρωσία εξάγει αυτήν τη στιγμή το 40% της τοπικής βιομηχανίας της στην ΕΕ και μία σκλήρυνση των σχέσεών της με την ΕΕ, για τα θέματα της Κύπρου, δεν αποτελεί την πρώτη της επιλογή.
Σε συμφωνία
Έτσι, η ρωσική πλευρά παζαρεύοντας σκληρά, επιδιώκει να επανέλθει το θέμα συμμετοχής της στον δανεισμό της Κύπρου, σε μία από κοινού συμφωνία με την ΕΕ για το πακέτο διάσωσης, το οποίο έπρεπε να είχε δεχθεί η Κύπρος όταν της το είχε υποδείξει με αυτήν τη μορφή. Επιπλέον, ζητούν να έχουν λόγο στη δημιουργία και στη διαχείριση του τερματικού σταθμού για το φυσικό αέριο, προσφέροντας το ποσό των 10 δισ. ευρώ.
Σε ένα εναλλακτικό, πάντως, σενάριο που προβάλλεται, σύμφωνα με τον καθηγητή Οικονομικών του πανεπιστημίου του δυτικού Σίδνεϊ, Στιβ Κιν, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο CNBC, η Ρωσία δυνητικά μπορεί να προβεί σε αντίποινα κατά της ΕΕ, τα οποία ειδικότερα θα στοχεύουν τη Γερμανία, σε περίπτωση που το «κούρεμα» των καταθέσεων προχωρήσει, κάτι το οποίο θα επηρεάσει τις υπέρογκες ρωσικές καταθέσεις στις κυπριακές τράπεζες. Ο Στιβ Κιν, μεταξύ άλλων, υποστήριξε ότι «η στοχοποίηση των καταθέσεων Ρώσων πολιτών μπορεί να αυξήσει τη δημοτικότητα του Βλάντιμιρ Πούτιν, ο οποίος δρώντας για ακόμα μια φορά ως ο ‘‘ισχυρός ανήρ’’ της Ρωσίας, επιβαλλόμενος σε εχθρούς και φίλους, ενδέχεται να περιορίσει ή και προσωρινά να κόψει εντελώς τις ροές φυσικού αερίου προς τη Γερμανία, μέχρι να βρεθεί μια κάποια λύση για τα ρωσικά “βρώμικα κεφάλαια” που βρίσκονται στην Κύπρο».
Πρόσωπο-κλειδί ο μεγιστάνας Ριμπολόβλεφ
Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές αποκλειστικά του «Π», εφόσον υπάρξει θετική κατάληξη στο Κυπριακό, το πρόσωπο που πρόκειται να παίξει ρόλο στην αναδιάρθρωση του τραπεζικού συστήματος στη Μεγαλόνησο ακούει στο όνομα Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ. Αυτός είναι ο Ρώσος μεγιστάνας που θα βγει μπροστά, παίρνοντας σε πρώτη φάση τον έλεγχο μιας από τις κυπριακές τράπεζες μαζί με τα υποκαταστήματά της στην Ελλάδα. Ήδη, ο Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ ελέγχει το 9,7% των μετοχών της Τράπεζας Κύπρου, με το οποίο έχει την ιδιότητα και του κυριότερου μετόχου της, ως ο μόνος με ποσοστό που ξεπερνά το 5%, με την εταιρεία Odella Resources Ltd, δικαιούχοι της οποίας είναι ο ίδιος ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος και οι δύο κόρες του. Γενικότερα, ο κ. Ριμπολόβλεφ έχει τη θέση 79 στη λίστα δισεκατομμυριούχων του «Forbes». Ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος διατηρεί σχέσεις με την τράπεζα από χρόνια. Η επένδυσή του «ντύθηκε» με αισιόδοξες προβλέψεις για πρόσθετες τοποθετήσεις κεφαλαίων στην Κύπρο, μέσω της πρώην κρατικής βιομηχανίας λιπασμάτων Uralkali, την οποία οδήγησε μέχρι το Χρηματιστήριο του Λονδίνου, αντλώντας 1 δισ. δολ., πριν πουλήσει το μεγαλύτερο μέρος της συμμετοχής του σε άλλους Ρώσους, έναντι ποσού που παραμένει άγνωστο.
Η αυτοκρατορία
Ποιος είναι, όμως, ο Ντιμίτρι Ριμπολόβλεφ; Ο Ριμπολόβλεφ γεννήθηκε το 1966, σπούδασε Ιατρική και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 εργαζόταν με τον πατέρα του σε οικογενειακή επιχείρηση. Βλέποντας τη μεγάλη ευκαιρία που έδινε η κατάρρευση του κομμουνιστικού συστήματος, γρήγορα ολοκλήρωσε οικονομικές σπουδές, ίδρυσε επενδυτική εταιρεία και άρχισε να μαζεύει, όπως και τόσοι άλλοι, τεράστια «πακέτα» μετοχών πρώην κρατικών επιχειρήσεων, που είχαν ιδιωτικοποιηθεί πάμφθηνα από τον Γέλτσιν, στο πρώτο, σαρωτικό πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων της σύγχρονης Ρωσίας, μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ.
«Διαμάντι του στέμματος» της αυτοκρατορίας που δημιούργησε ο Ριμπολόβλεφ ήταν η κρατική βιομηχανία λιπασμάτων Uralkali, κορυφαία στη Ρωσία, την οποία οδήγησε πριν από λίγα χρόνια στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου. Κάποιοι λένε ότι την πούλησε εσπευσμένα, μετά την αίτηση διαζυγίου που υπέβαλε η σύζυγός του σε ελβετικό δικαστήριο, ζητώντας περισσότερα από 5 δισ. ευρώ, σε ένα διαζύγιο που θα περάσει στην ιστορία ως το ακριβότερο όλων των εποχών. Άλλοι λένε ότι η φυγή του Ριμπολόβλεφ συνδέεται με άλλη μια ανακατανομή σφαιρών οικονομικής επιρροής στους κόλπους της ρωσικής ελίτ και υπενθυμίζουν ότι δύο φορές τα τελευταία χρόνια η Uralkali είχε βρεθεί στο στόχαστρο ελέγχων από κυβερνητικές υπηρεσίες για σοβαρά ατυχήματα σε εγκαταστάσεις της. Ζει στην Ελβετία, κυκλοφορεί πάντα με «στρατό» σωματοφυλάκων, αποφεύγει τις κάμερες και κάνει σπάνια δημόσιες εμφανίσεις…
O Μίλερ «έφαγε πόρτα» σε Λευκωσία και Αθήνα
Όπως αποκάλυψε ο ανεξάρτητος βουλευτής της Αμμοχώστου Ζαχαρίας Κουλίας, ο «Νο2» του ενεργειακού κολοσσού Αλεξέι Μίλερ επισκέφθηκε τη Λευκωσία και θέλησε να δει τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχοντας συγκεκριμένες προτάσεις και σχέδιο για τη διάσωση της Κύπρου. Σύμφωνα με τον κ. Κουλία, όμως, ο πρόεδρος Αναστασιάδης αρνήθηκε να συναντηθεί μαζί του και έστειλε στη θέση του τον υπουργό Οικονομικών Μιχάλη Σαρρή, εκνευρίζοντας τους Ρώσους, οι όποιοι, σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Π», ενημέρωσαν την ίδια κιόλας ώρα τον πρόεδρο Πούτιν.
Παρ’ όλα αυτά, η συνάντηση έγινε, αλλά σ’ αυτήν υπήρξε μία ακόμη δυσάρεστη έκπληξη, καθώς παρευρέθηκε και εκπρόσωπος της τρόικας, γεγονός που δεν άρεσε στον κ. Μίλερ και τους αντιπροσώπους της Gazprom που τον συνόδευαν, αναγκάζοντάς τους να φύγουν από τη συνάντηση.
Έτσι, ένας ακόμη λόγος της ψυχρής στάσης στη Μόσχα είναι και αυτός, αφού δεν δέχονται ως αξιόπιστο συνομιλητή τον κ. Σαρρή, θεωρώντας ότι τέτοιου είδους σημαντικές συμφωνίες πρέπει να συζητά ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στη συνέχεια, ο Αλεξέι Μίλερ ήρθε για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες ημέρες και στην Αθήνα, όπου είχε θερμό τετ α τετ με τον υπουργό Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη, αν και ζήτησε να δει ξανά τον πρωθυπουργό. Με το κλίμα όμως να είναι ιδιαίτερα βαρύ από τις εξελίξεις στη Μεγαλόνησο, ο κ. Σαμαράς κι αυτός με τη σειρά του τον παρέπεμψε στον κ. Χατζηδάκη, τον οποίο και είδε. Κύκλοι του υπουργείου διευκρίνιζαν ότι στη συνάντηση δεν τέθηκε το θέμα ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ, ούτε όμως και της Κύπρου, αλλά ότι μίλησαν γενικά για θέματα επενδύσεων στην Ελλάδα.
