Μαύρισμα, όλοι γινόμαστε μάρτυρες του φαινομένου αυτού κάθε καλοκαίρι. Γιατί όμως μαυρίζουμε; Ποιός ο βιολογικός μηχανισμός στον οποίο οφείλεται το μαύρισμα;
Μαυρίζουμε, γιατί ο οργανισμός μας αντιδρά στις υπεριώδης ακτίνες του ηλίου. Έκθεση σε UV ακτινοβολία οδηγεί σε οξειδωτικό στρες. Το οξειδωτικό στρες είναι αποτέλεσμα των ελευθέρων ριζών οξυγόνου. Οι ελεύθερες ρίζες είναι εξαιρετικά αντιδραστικές και ενοχοποιούνται για την δημιουργία βλαβών στο γενετικό υλικό. Όταν οι υπεριώδης ακτίνες του ηλίου εισχωρούν στο δέρμα τότε καταστρέφουν τα δερματικά κύτταρα γεγονός που κινητοποιεί αμέσως τις άμυνες του. Εξαιτίας τους μάλιστα επιταχύνεται η γήρανση! Ο οργανισμός μας παράγει ένζυμα τα οποία καταστέλλουν τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, ή που επιδιορθώνουν τις βλάβες που προκαλούν.
Έτσι το μαύρισμα , δεν είναι τίποτα άλλο από μία άμυνα του οργανισμού, κατά των επιβλαβών ακτίνων του ηλίου για να μην καταστρέψουν υγιή δερματικά κύτταρα. Την ίδια στιγμή το μαύρισμα μπλοκάρει τις επικίνδυνες ακτίνες του ηλίου για να μην φτάσουν στις «ευαίσθητες» περιοχές του δέρματος. Ο οργανισμός στην προσπάθειά του να προστατέψει ακόμη περισσότερο τα κύτταρα παράγει τα μελανοκύτταρα, τα οποία και αυτά με την σειρά τους μπλοκάρουν την υπεριώδη επικίνδυνη ακτινοβολία! Το οξειδωτικό στρες που προκαλείται από την UV ακτινοβολία οδηγεί σε οξείδωση της υπάρχουσας μελανίνης στο δέρμα με αποτέλεσμα το σκούρο χρώμα, ενώ ακόμα ενεργοποιεί την παραγωγή νέας μελανίνης από τα μελανοκύτταρα στην βασική μεμβράνη του δέρματος. Η μελανίνη προστατεύει από την UV ακτινοβολία. Το φαινόμενο αυτό, της παραγωγής νέας μελανίνης γνωστό και ως μελανογένεση, είναι αποτέλεσμα της ίδιας ζημίας του DNA που προκαλεί τα ηλιακά εγκαύματα! (ναι, το μαύρισμα δεν είναι αθώο).
Η μελανογένεση οδηγεί σε καθυστερημένο μαύρισμα αφού χρειάζεται περίπου 72ώρες μετά την αρχική έκθεση στον ήλιο, ενώ διαρκεί περισσότερο από το μαύρισμα λόγω της οξείδωσης της προϋπάρχουσας μελανίνης στο δέρμα.
Επομένως όσα περισσότερα μελανοκύτταρα παράγει ο οργανισμός, ώστε να καλυφθεί ακόμα καλύτερα, τόσο περισσότερο μαυρίζουμε. Το χειμώνα όμως ο οργανισμός χάνει αυτή την ιδιότητα του και επαναφέρει το δέρμα στο φυσιολογικό του χρώμα. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι έχουν ήδη αρκετά μελανοκύτταρα κι άλλοι λιγότερα.
Έτσι, για παράδειγμα οι μελαχρινοί, έχουν ήδη μία προεγκατεστημένη άμυνα και επομένως μαυρίζουν περισσότερο όταν εκτεθούν στον ήλιο. Τέλος, το μαύρισμα που έχει κάνει το δέρμα μας, δεν είναι επιφανειακό… Βρίσκεται βαθιά μέσα στο δέρμα, απλά όπως γνωρίζουμε, το δέρμα μας είναι διάφανο και γι’ αυτό είναι ορατό από έξω από εμάς. Στην έλλειψη μελανίνης οφείλεται η ασθένεια αλμπινισμός. Ακόμα η νικοτίνη οδηγεί σε αύξηση της μελανίνης των ιστών.
Έτσι, για παράδειγμα οι μελαχρινοί, έχουν ήδη μία προεγκατεστημένη άμυνα και επομένως μαυρίζουν περισσότερο όταν εκτεθούν στον ήλιο. Τέλος, το μαύρισμα που έχει κάνει το δέρμα μας, δεν είναι επιφανειακό… Βρίσκεται βαθιά μέσα στο δέρμα, απλά όπως γνωρίζουμε, το δέρμα μας είναι διάφανο και γι’ αυτό είναι ορατό από έξω από εμάς. Στην έλλειψη μελανίνης οφείλεται η ασθένεια αλμπινισμός. Ακόμα η νικοτίνη οδηγεί σε αύξηση της μελανίνης των ιστών.
Συμπερασματικά αποφεύγεται την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία διότι το μαύρισμα δεν είναι ένδειξη υγείας αλλά η άμυνα του οργανισμού απέναντι στην UV ακτινοβολία! Είναι σημαντικό να προσέχουμε το καλοκαίρι ειδικά όταν ο ήλιος βρίσκεται στο μέγιστο διότι οι περιπτώσεις καρκίνων του δέρματος αυξάνονται συνεχώς, ενώ από την UV μπορεί να προκληθεί ακόμα και έμφραγμα! (ναι, διαβάζετε σωστά).
Όπως εξηγεί ο κ. Αλέξανδρος Ι. Στρατηγός, καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, η υπερέκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου αποτελεί τον ενοχοποιητικό παράγοντα στο 70-80% των περιπτώσεων κακοήθους μελανώματος - της πιο επικίνδυνης μορφής καρκίνου του δέρματος που προέρχεται από τα μελανοκύτταρα (τα κύτταρα που παράγουν την χρωστική ουσία του δέρματος, την μελανίνη).
Όπως εξηγεί ο κ. Αλέξανδρος Ι. Στρατηγός, καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, η υπερέκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου αποτελεί τον ενοχοποιητικό παράγοντα στο 70-80% των περιπτώσεων κακοήθους μελανώματος - της πιο επικίνδυνης μορφής καρκίνου του δέρματος που προέρχεται από τα μελανοκύτταρα (τα κύτταρα που παράγουν την χρωστική ουσία του δέρματος, την μελανίνη).
«Η συχνότητα του μελανώματος παρουσιάζει αυξητική τάση σε παγκόσμιο επίπεδο, ιδιαίτερα σε πληθυσμούς με ανοικτόχρωμο δέρμα, και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση», λέει. «Η αύξηση αποδίδεται στην αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία για ψυχαγωγικούς κυρίως λόγους, ενώ το πιο ανησυχητικό είναι πως βλέπουμε ανοδική τάση στα κρούσματα στις νεώτερες ηλικίες, δηλαδή σε άτομα ηλικίας κάτω των 40 ετών».
Πηγή: healthtimes.gr
