Δυστυχώς οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι συμπεριφέρονται όπως ο ήρωας του Μπρεχτ, ο οποίος αδιαφορούσε για τα εγκλήματα γύρω του, έως ότου έφτασε η σειρά του – κάτι που μάλλον θα συμβεί, όταν διευρυνθούν τα κρεματόρια της Τρόικα στον υπόλοιπο νότο/
«Όταν οι Ναζί έπαιρναν τους κομμουνιστές σιώπησα, δεν ήμουν δα κομμουνιστής. Όταν φυλάκιζαν τους σοσιαλδημοκράτες σιώπησα, δεν ήμουν δα σοσιαλδημοκράτης. Όταν έπαιρναν τους συνδικαλιστές σιώπησα, δεν ήμουν δα συνδικαλιστής. Όταν έπαιρναν εμένα, δεν είχε μείνει κανένας για να διαμαρτυρηθεί» (M. Niemöller)…..
…….
Άρθρο
Χωρίς καμία αμφιβολία, οι δικές μας ευθύνες για τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία της χώρας μας είναι τεράστιες.Εν πρώτοις των προηγουμένων κυβερνήσεων, οι οποίες δεν υιοθέτησαν τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις στην οικονομία – αρκούμενες στις παράλογες μειώσεις των μισθών και εισοδημάτων, έχοντας υποταχθεί άνευ όρων στα εγκληματικά μνημόνια (ανάλυση), καθώς επίσης διατηρώντας ανέπαφο το πελατειακό κράτος, τη διαφθορά και τη διαπλοκή.
Οι ευθύνες της νέας κυβέρνησης δεν είναι μικρότερες, ξεκινώντας από τις ουτοπικές προεκλογικές της δεσμεύσεις και συνεχίζοντας με τη λάθος διαχείριση της κρίσης – ενώ δεν έκανε τίποτα άλλο, από το να διαπραγματεύεται ατελείωτα με την Τρόικα έναν νέο «καταναλωτικό» δανεισμό, αναιρώντας την απαίτησηδιαγραφής του χρέους και χωρίς να ασχοληθεί με το θεμελιώδες πρόβλημα της Ελλάδας: με το θεσμικό (άρθρο), το οποίο όφειλε να επιλύσει μόνη της και άμεσα.
Εξίσου μεγάλες είναι οι ευθύνες της οικονομικής εξουσίας της χώρας, ειδικά των δύο βασικώνεξαγωγικών πυλώνων της – των εφοπλιστών, οι οποίοι δεν πληρώνουν καθόλου φόρους, ενώ δεν απασχολούν Έλληνες ναυτικούς, αδιαφορώντας εντελώς για την πατρίδα τους, καθώς επίσης των ιδιοκτητών ξενοδοχείων πολυτελείας (στα φορολογικά και λοιπά τεχνάσματα των δύο κλάδων, θα αναφερθούμε σε επόμενο άρθρο).
Όσον αφορά όλους εμάς τους Πολίτες, οι οποίοι συντηρούμε ουσιαστικά τόσο το πελατειακό κράτος, όσο και τη διαφθορά, παρά το ότι είναι εις βάρος μας, δεν δικαιολογούμαστε καθόλου για τις εκλογικές μας επιλογές – ψηφίζοντας επανειλημμένα με κριτήριο τις έωλες, ατεκμηρίωτες υποσχέσεις όλων αυτών που υπεξαιρούν κάθε φορά την εξουσία.
Προφανώς γνωρίζαμε πως δεν υπήρχαν τα χρήματα που υποσχόταν η κυβέρνηση του 2009, ούτε οι λύσεις που διακήρυσσε η επόμενη – συνειδητοποιούσαμε δε ασφαλώς πως οι προεκλογικές δεσμεύσεις της παρούσας, όσον αφορά τις δαπάνες ύψους 12 δις €, ήταν εκτός τόπου και χρόνου για μία υπερχρεωμένη χώρα, με 1.500.000 ανέργους και με καταστραμμένο παραγωγικό ιστό.
Εύλογα επομένως θα πληρώσουμε όλοι για τα λάθη μας, πολύ πιο ακριβά από όσο σήμερα φανταζόμαστε – ενώ φαίνεται πως η χώρα μας θα αλλάξει ριζικά, ως οφείλει, μόνο εάν προηγηθεί μία επώδυνη χρεοκοπία, όπως συνέβη στη Γαλλία, ακολουθούμενη από τη γαλλική επανάσταση.
Εν τούτοις, δεν είμαστε μόνο εμείς υπεύθυνοι για την οδυνηρή μας σημερινή θέση, μετά το 2010 – αφού είναι το αποτέλεσμα αφενός μεν των ευρωπαϊκών ασυμμετριών, με ένοχο ως συνήθως τη Γερμανία (ανάλυση), αφετέρου της ενδεχομένως σκόπιμα εσφαλμένης διάγνωσηςτου ΔΝΤ, την οποία ακολούθησε μία καταστροφική θεραπεία.
Το «άκρον άωτον» δε της θεραπείας, η θανατηφόρα εγχείρηση, είναι το τρίτο μνημόνιο που προσπαθεί να μας επιβάλλει η Γερμανία, με αντάλλαγμα τη μη χρεοκοπία μας – παρά το ότι η κυβέρνηση παρέδωσε μόνη της ένα ηπιότερο, αλλά εξίσου καταστροφικό δικό της σχέδιο (άρθρο), χωρίς να ρωτήσει κανέναν.
Η μη αποδοχή του μνημονίου της κυβέρνησης εκ μέρους των δανειστών, πόσο μάλλον το νέο της Τρόικας, σημαίνει πως τίθεται μπροστά από το δίλημμα «Υποταγή ή θάνατος» – όπου ο θάνατος θα ήταν η άτακτη χρεοκοπία της Ελλάδας, καθώς επίσης ο καταναγκασμός της στην έξοδο από την Ευρωζώνη (εάν δεν προηγηθεί η ανατροπή του πρωθυπουργού από τους Έλληνες λόγω της ακαριαίας πτώχευσης των τραπεζών, η οποία δεν θα ήταν ίσως αδικαιολόγητη). Περαιτέρω τα εξής:
.
Η τραπεζική περιπέτεια
Μετά το μεταμεσονύκτιο διάγγελμα του πρωθυπουργού (άρθρο), οι επιθέσεις στα ΑΤΜ έχουν αυξηθεί κατακόρυφα – οπότε βάλλεται βίαια η Αχίλλειος πτέρνα της κυβέρνησης. Εν τούτοις, η διαδικασία αυτή έχει ξεκινήσει ήδη από το Δεκέμβρη, όπου φάνηκε πως θα ανατρεπόταν η τότε κυβέρνηση – από μία αντιπολίτευση που πίστευε ότι, μπορούσε να διοικήσει καλύτερα την Ελλάδα.
Όπως διαπιστώνεται από το γράφημα που ακολουθεί, οι αναλήψεις από τις τράπεζες επικεντρώθηκαν στους εγχώριους καταθέτες (μπλε στήλες), καθώς επίσης στα ξένα διατραπεζικά χρήματα (κόκκινες). Για να διατηρήσει την ισορροπία, η κεντρική τράπεζα της Ελλάδας αύξησε τα ποσά του ELA μέσω της ΕΚΤ (πράσινες στήλες), τα οποία έχουν πλέον υπερβεί τα 85 δις € – διαφορετικά θα χρεοκοπούσαν οι τράπεζες.
.
.
εραιτέρω, οι τράπεζες δεν μείωσαν σημαντικά το ενεργητικό τους, επειδή τα δάνεια τους ήταν κυρίως μακροπρόθεσμα – σε ποσοστό της τάξης του 77% με λήξεις άνω του ενός έτους. Με δεδομένο τώρα το ότι, τα λοιπά στοιχεία του ενεργητικού τους ήταν πρακτικά μη ρευστοποιήσιμα, ενώ δεν μπορούσαν να πουληθούν άμεσα, προσπάθησαν εναγωνίως να δημιουργήσουν ρεζέρβες ρευστότητας – σταματώντας τη χορήγηση νέων δανείων, μειώνοντας τα πιστωτικά όρια των πελατών τους, καθώς επίσης μη ανανεώνοντας τις ληξιπρόθεσμες χορηγήσεις.
Με τον τρόπο αυτό η χώρα βυθίστηκε σε μία παγίδα ρευστότητας η οποία, σε συνδυασμό με την αύξηση των φόρων, με τη μείωση των εισοδημάτων, καθώς επίσης με την κατάρρευση των τιμών των παγίων περιουσιακών στοιχείων (ακίνητα, μετοχές κλπ.), προκάλεσε την κατακόρυφη αύξηση των μη εξυπηρετούμενων τραπεζικών δανείων (επισφάλειες), τα οποία κυμαίνονται σήμερα μεταξύ του 40% και 60% των συνολικών – ενώ όλες ανεξαιρέτως οι χορηγήσεις μειώθηκαν δραματικά (γράφημα).
.
.
Συνεχίζοντας, εάν επιβληθούν έλεγχοι στην ελεύθερη διακίνηση των κεφαλαίων, καθώς επίσης εάν μηδενισθούν οι νέες χορηγήσεις, τότε θα «προσβληθεί» ο πυρήνας της ελληνικής οικονομίας – οι μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν αντιμετώπισαν μέχρι σήμερα προβλήματα δανεισμού τους. Υπήρξε φυσικά μία μείωση, η οποία όμως δεν ήταν δραματική, όπως για όλες τις υπόλοιπες – κάτι που θα αλλάξει εάν δεν υπάρξει συμφωνία με τους πιστωτές, με αποτέλεσμα η κόκκινη καμπύλη του διαγράμματος να καταρρεύσει.
Κάτι τέτοιο θα σήμαινε μία κατακόρυφη αύξηση των χρεοκοπιών και της ανεργίας, με αποτέλεσμα να κλιμακωθούν οι δημόσιες δαπάνες, να μειωθούν τα έσοδα του κράτους, να υπάρξουν μεγάλες ελλείψεις σε προϊόντα και υπηρεσίες, να δημιουργηθούν τεράστια προβλήματα στο σύστημα Υγείας, να μην είναι σε θέση το δημόσιο να πληρώσει τους υπαλλήλους, καθώς επίσης τους συνταξιούχους του κοκ.
Ολοκληρώνοντας, προφανώς η σημερινή κατάσταση είναι πολύ χειρότερη συγκριτικά με το 2010, όπου οι τράπεζες ήταν υγιέστατες, ενώ τα ταμεία του κράτους γεμάτα – ή σε σχέση με το 2011, το 2012 και το 2014, όπου υπήρχαν ακόμη κάποιες αμυδρές ελπίδες, όπως και στις αρχές του 2015.
Αυτό δεν σημαίνει φυσικά πως θα πρέπει να πανικοβληθούμε, επιδεινώνοντας την ήδη καταστροφική μας θέση –αλλά πως οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστές, αντικρίζοντας κατάματα την πραγματικότητα. Πόσο μάλλον όταν ακόμη και οι πραγματικοί τόκοι των τραπεζών (αποπληθωρισμός + επιτόκιο) είναι υπερβολικά υψηλοί, για μία χώρα βυθισμένη στην ύφεση – εκμηδενίζοντας όλες τις προοπτικές της για επενδύσεις, οπότε για ανάπτυξη.
.
Οι ατελείωτες διαπραγματεύσεις
Κάτω από το παραπάνω απελπιστικά σκοτεινό νομισματικό υπόβαθρο, η διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ακόμη και αν τελικά καταλήξουν θετικά, ήταν εγκληματική – με ευθύνη τόσο της κυβέρνησης, όσο και των δανειστών της. Σχετικά δε με τις ζητούμενες μεταρρυθμίσεις της ελληνικής οικονομίας, παρά το ότι είναι ορθολογικές, δεν είναι δυνατόν να δρομολογηθούν πλέον κάτω από τέτοιες συνθήκες – γεγονός που επιδεινώνει ακόμη περισσότερο τις προοπτικές της οικονομίας μας.
Συνεχίζοντας, ήδη το μνημόνιο που παρέδωσε η κυβέρνηση στην Τρόικα εγγυόταν την απόλυτη καταστροφή – πόσο μάλλον αυτό των δανειστών, το οποίο παρουσιάσθηκε την ύστατη στιγμή, τελεσιγραφικά, εκβιαστικά, λίγο πριν τελειώσει το πρόγραμμα και χρεοκοπήσουν οι ελληνικές τράπεζες.
Κανένας δεν γνωρίζει βέβαια τι θα συμβεί στις υπόλοιπες χώρες του νότου, τα επιτόκια δανεισμού των οποίων είναι ήπια ανοδικά μέχρι στιγμής (γράφημα), αφού δεν ήταν αναμενόμενη η απότομη αλλαγή στάσης της Τρόικας – ούτε οι επόμενες δραματικές εξελίξεις μετά το διάγγελμα του Έλληνα πρωθυπουργού.
.
.
Είναι επίσης άγνωστες οι συνέπειες για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και για το ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας – χωρίς να ισχυριζόμαστε πως δεν είναι διαχειρίσιμες, όπως δυστυχώς οι αντίστοιχες για την Ελλάδα.
Σε κάθε περίπτωση όμως, πρόκειται για ένα αποτρόπαιο έγκλημα των δανειστών, με θύμα μία αδύναμη χώρα, η οποία έχει τοποθετηθεί σκόπιμα στη δίνη του κυκλώνα για σχεδόν έξι χρόνια – για μία δολοφονική ενέργεια της Γερμανίας, η οποία αναβιώνει το σκοτεινό παρελθόν της, απειλώντας για μία ακόμη φορά την ειρήνη στην ήπειρο μας.
Η ελληνική κυβέρνηση ευρίσκεται αναμφίβολα με την πλάτη στον τοίχο, ως αποτέλεσμα των τεραστίων λαθών, καθώς επίσης των εγκληματικών παραλείψεων εκ μέρους της – ενώ τόσο οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις της χώρας, όσο και οι Πολίτες, είναι υπεύθυνοι για τις συνθήκες διχόνοιας που έχουν δημιουργηθεί, όταν απαιτείται ομόνοια και ομοψυχία, όσο ποτέ στο παρελθόν.
Εν τούτοις, ο μεγάλος ένοχος είναι η Τρόικα υπό την αχόρταγη Γερμανία – η οποία επιμένει να απομυζεί τους πάντες με τη συνενοχή της ΕΚΤ (ανάλυση), χωρίς να ενδιαφέρεται για κανέναν. Δυστυχώς όμως, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι συμπεριφέρονται όπως ο ήρωας του Μπρεχτ, του M. Niemöller καλύτερα – ο οποίος αδιαφορούσε για τα εγκλήματα γύρω του, έως ότου έφτασε η σειρά του.
.
Επίλογος
Ο συνδυασμός της περιοριστικής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής (λιτότητα)γέννησε ένα πρόγραμμα (μνημόνια), το οποίο εγγυάται την πλήρη απορρύθμιση μίας οικονομίας – ένα τερατούργημα, με την κυριολεκτική ερμηνεία της λέξης.
Στα πλαίσια αυτά, όταν ένα κράτος επιτυγχάνει δίδυμα πλεονάσματα (προϋπολογισμός, ισοζύγιο), παρά το ότι βυθίζεται στην ύφεση για να τα «καταφέρει», θεωρείται επιτυχημένο – με την επιτυχία να είναι συνώνυμη με την απόλυτη καταστροφή της χώρας, στην οποία ευημερούν μεν οι οικονομικοί δείκτες, όταν παράλληλα λεηλατείται και εξαθλιώνεται το 99% του πληθυσμού της.
Ίσως οι υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού νότου να θεωρούν πως η Τρόικα θα περιορισθεί στα κρεματόρια που κατασκεύασε μεθοδικά στην Ελλάδα. Εάν πράγματι πιστεύουν κάτι τέτοιο, κάνουν ένα πολύ μεγάλο λάθος – το οποίο δεν θα συνέβαινε, εάν μελετούσαν προσεκτικά την ιστορία, ειδικά τη γερμανική.
Ολοκληρώνοντας, θεωρούμε σχεδόν βέβαιο πως η Ελλάδα θα τα καταφέρει τελικά, εάν δεν πανικοβληθούν οι Πολίτες της – οι οποίοι είναι ίσως οι μοναδικοί που έχουν τη δυνατότητα να αντισταθούν με επιτυχία στις θηριώδεις προσπάθειες κατάλυσης της δημοκρατίας, με τη μετατροπή των ανθρώπων σε σκλάβους χρέους μίας ανόητης ελίτ, η οποία έχει χάσει το μέτρο, καθώς επίσης τον έλεγχο των πράξεων της.
.
Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι ένας σύγχρονος οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου – όπου και δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά για αρκετά χρόνια, με ιδιόκτητες επιχειρήσεις σε όλες τις πόλεις της Γερμανίας. Έχει εκδώσει τρία βιβλία αναφορικά με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, ενώ έχει δημοσιεύσει πάνω από 2.500 αναλύσεις σε ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα, με κέντρο βάρους την εθνική και διεθνή μακροοικονομία, καθώς επίσης το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Για το πλήρες βιογραφικό σημείωμα του συγγραφέα, πατήστε εδώ.
( e-mail: viliardos@analyst.gr )
