Δεν
πέρασε καν μια βδομάδα από τη συνάντηση (στις 4/4/2019) του κ. Τσίπρα με τον Δανό Πρωθυπουργό Lars Loekke Rasmussen και
τη δήλωση-ευχολόγιό του, μετά τον εκ μέρους του χαρακτηρισμό της σκανδιναβικής
Χώρας ως ‘‘Χώρας-Μοντέλου’’, περί της δικής μας προσπάθειας να γίνουμε η… ‘‘Δανία
του Νότου’’. Κι αν τα λόγια είναι λόγια και ‘‘πετάνε’’, το ερώτημα ουσίας
που υποκρύπτεται πίσω από την όποια ρητορική ρηχότητα του δικού μας
Πρωθυπουργού, είναι το πόσο απέχουμε ως Χώρα στην παρούσα συγκυρία από έναν
τόσο μεγαλεπήβολο στόχο και τι πρέπει να κάνουμε για να τον πετύχουμε.
Καταρχήν,
η Δανία είναι ‘‘Χώρα-Μοντέλο’’ γιατί πρώτα απ’ όλα διαθέτει ‘‘Κράτος’’. Η δομή και λειτουργία της Δανικής Δημόσιας
Διοίκησης είναι σοβαρή, αξιόπιστη και
οργανωτικά άρτια με αποτέλεσμα να παρέχει άμεσα, ευέλικτα και ποιοτικά στους
πολίτες του Κράτους αυτού τις δημόσιες υπηρεσίες που οι τελευταίοι αναζητούν.
Και δη ο κύριος λόγος και τρόπος συνάμα που οι Δανοί το καταφέρνουν αυτό είναι ο
μεγάλος βαθμός ψηφιοποίησης της παροχής δημοσίων υπηρεσιών προς τους πολίτες
(digitalization
of public services).
Σύμφωνα,
λοιπόν, με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) η Δανία κατέχει
την εμβληματική πρώτη θέση στον Δείκτη Ψηφιοποίησης της Οικονομίας και
Κοινωνίας (Digital Economy and Society Index - DESI) και
μάλιστα μαζί με τη Σουηδία, τη Φινλανδία και την Ολλανδία έχουν τις πιο
ψηφιοποιημένες Οικονομίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Αντιθέτως, η Ελλάδα, η
Βουλγαρία και η Ιταλία έχουν τις χαμηλότερες αποδόσεις στον Δείκτη αυτόν.
Ο
DESI είναι ένα σύγχρονο
αξιολογικό-αξιομετρικό μοτίβο εντοπισμού και προσδιορισμού της χρήσης της
ψηφιακής τεχνολογίας στις διαδικασίες του Κράτους και στη σύνολη Οικονομία του.
Οι δε πέντε παράμετροι που συνδιαμορφώνουν την τελική εικόνα του για κάθε
Κράτος είναι: α) Η συνδεσιμότητα (Connectivity),
δηλαδή το επίπεδο ευρυζωνικότητας και οι εφαρμογές της στην επικράτεια μιας
Χώρας και στην Οικονομία της, το γρήγορο διαδίκτυο και οι τιμές, β) Το
ανθρώπινο κεφάλαιο (Human
Capital),
δηλαδή το επίπεδο των βασικών και των προχωρημένων δεξιοτήτων των πολιτών στη
ψηφιακή τεχνολογία, γ) Η χρήση του διαδικτύου (Use of Internet), ήτοι ο βαθμός εξοικείωσης
των πολιτών με το Διαδίκτυο και η χρήση αυτού στις οικονομικές συναλλαγές, δ) Η
ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας (Integration
of digital technology), δηλαδή το εύρος ψηφιοποίησης
της επιχειρηματικότητας και η έκταση του ηλεκτρονικού εμπορίου και ε) Οι
ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες, ήτοι κυρίως η έκταση χρήσης του Ε-Government και E-Health.
Περαιτέρω,
η τελευταία από τις άνω παραμέτρους, αυτή των ψηφιακών δημοσίων υπηρεσιών συμπεριλαμβάνει 6 επιμέρους
υποδείκτες αξιολόγησης:
Ο
πρώτος είναι ο υποδείκτης των χρηστών του e-Government (the e-Government indicator) και
μετρά τους χρήστες των
παρεχόμενων από το Κράτος υπηρεσιών τύπου e-Government ως ποσοστό επί τοις εκατό
των πολιτών που απευθύνονται με αιτήματα στο Δημόσιο προκειμένου να
εξυπηρετηθούν απ’ αυτό.
Ο
δεύτερος είναι ο υποδείκτης των προσυμπληρωμένων μορφών αιτημάτων (pre-filled forms indicator) και
μετρά τον βαθμό που η
Διοίκηση έχει ενσωματώσει ήδη γνωστά σ’ αυτήν δεδομένα σε προσυμπληρωμένες
φόρμες αιτημάτων, γεγονός που βοηθεί τον πολίτη, προσανατολίζοντας τον, αλλά
και την Διοίκηση, η οποία κατ’ αυτόν τον τρόπο και τυποποιεί αλλά και
κατηγοριοποιεί την ποικιλία των αιτημάτων των πολιτών ευκολότερα.
Ο
τρίτος υποδείκτης είναι της διαδικτυακής διεκπεραίωσης των δημοσίων
υπηρεσιών (the
online
service
completion indicator), ο οποίος μετρά τον βαθμό που τα διάφορα
στάδια συναλλαγής του πολίτη με τη Δημόσια Διοίκηση μπορούν να ολοκληρωθούν
διαδικτυακά. Η εξ’ αποστάσεως παροχή υπηρεσιών κάνει θραύση σ’ όλο τον κόσμο,
ειδικά στον ιδιωτικό τομέα, και το Δημόσιο ακολουθεί παντού τον δρόμο αυτόν.
Ο
τέταρτος υποδείκτης είναι των ψηφιακών δημοσίων υπηρεσιών για την
επιχειρηματικότητα (the
digital
public
services for
businesses indicator) και μετρά τον βαθμό που
οι υπηρεσίες του Κράτους προς τους επιχειρηματίες είναι διαλειτουργικές (interoperable) και διασυνοριακές (cross-border). Η επιτάχυνση των διαδικασιών που
αφορούν την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις είναι δεδομένη με την
ψηφιοποίηση του συστήματος Δημόσιας Διοίκησης.
Ο
πέμπτος υποδείκτης είναι των ανοιχτών δεδομένων (the open data indicator) και
μετρά τη δέσμευση και
προσήλωση της Κεντρικής Διοίκησης στην προσβασιμότητα των δεδομένων που την
αφορούν, από όλους του πολίτες. Η γνώση των δεδομένων από την κοινωνία των
πολιτών και η διαφάνεια, που έτσι διασφαλίζεται, αυξάνει την αξιοπιστία της
Δημόσιας Διοίκησης και σταθεροποιεί την ‘‘υγιή σχέση’’ Κράτους-Πολίτη.
Ο
έκτος, εν τέλει, υποδείκτης είναι της ηλεκτρονικής παροχής υπηρεσιών
Δημόσιας Υγείας (the
E-Health services indicator) και
μετρά το ποσοστό επί τοις
εκατό των πολιτών που χρησιμοποιούν διαδικτυακές υπηρεσίες Υγείας και Φροντίδας
χωρίς να απαιτηθεί να επισκεφθούν κάποιο Νοσοκομείο ή Ιατρείο.
Ενώ λοιπόν, τo 58% των πολιτών της ΕΕ που ζητούν την
παροχή δημοσίων υπηρεσιών, τις λαμβάνουν διαδικτυακά, εδώ τελούμε ακόμα εν
υπνώσει. Η Ελλάδα στη γενική απόδοση του Δείκτη DESI (του Δείκτη με τις 5 παραπάνω
παραμέτρους) είναι προτελευταία στην ΕΕ και όσον αφορά ειδικότερα τις
ψηφιοποιημένες δημόσιες υπηρεσίες (δηλ. το E-Government, to E-Health) είναι τελευταία, κυριολεκτικά ο
‘‘ουραγός της Ένωσης’’ (Ίδετε file:///C:/Users/user/Downloads/5DESIReportDigitalPublicServicespdf%20(1).pdf)
Συνεπώς,
απέχουμε πολύ όχι μόνο από το να γίνουμε η… ‘‘Δανία του Νότου’’, αλλά και από
το να αυτοπροσδιοριζόμαστε ως ένα απλά ‘‘πετυχημένο Κράτος’’. Και τούτο διότι,
όπως σοφά έλεγε κάποτε ο Στέφανος Μάνος,
στην Ελλάδα δεν μάθαμε να μετράμε.
Αυτή μάλιστα η ‘‘προαίρεση’’ και γνωστή τοις πάσι πάγια λειτουργία μας είναι μια
από τις κυριότερες αιτίες της ανοργανωσιάς, της προχειρότητας, της διοικητικής
δυσλειτουργίας, του πνεύματος και της κουλτούρας της γραφειοκρατίας, που μας
καθηλώνουν και υποβαθμίζουν. Είμαστε ‘‘τελευταίοι’’ στην ΕΕ γιατί ζούμε στην
Ελλάδα του ‘‘περίπου’’ και του ‘‘χύμα’’, στη Χώρα των αργόσυρτων διαδικασιών
και των εμποδίων παντού.
Η ψηφιοποίηση, επομένως, της Δημόσιας
Διοίκησης, ούσα η πρακτική εφαρμογή του δόγματος «μετρώ, υπολογίζω και
συνυπολογίζω, κρίνω και τελικά διοικώ», θα μας βοηθήσει να
βελτιώσουμε το Κράτος μας και θα μας ανοίξει νέους ορίζοντες, ‘‘πολεμώντας’’
σκληρά τη ρίζα του αγκυλωτικού Κρατισμού.
Σύγχρονη,
μοντέρνα, δυναμική και προπαντός φιλική και υποστηρικτική προς τον πολίτη
Δημόσια Διοίκηση δεν σημαίνει απαξίωση του δημοσίου υπαλλήλου, εκδίωξή του ή
ενοχοποίησή του για όλα τα δεινά μας. Αντιθέτως, η Αξιολόγησή του γενικά αλλά
και ειδικά ως προς τις ψηφιακές δεξιότητες του, η κατάρτιση και προσαρμογή του
στα νέα τεχνολογικά δεδομένα και στον σύγχρονο τρόπο διοίκησης που η Industry 4.0 επιβάλλει, η επιμόρφωση
και καλύτερη αξιοποίησή του με γνώμονα την ψηφιακή υποβοήθηση στο έργο του και
την αύξηση της αποτελεσματικότητας αυτού (του έργου), που θα προέλθει από την
τοποθέτησή του στη σωστή θέση και την αύξηση των παραγωγικών εργατοωρών του,
είναι πλέον κρίσιμα και σοβαρά ζητούμενα για το ‘‘αύριο’’ της ελληνικής
Δημόσιας Διοίκησης και το ‘‘αύριο’’ της ίδιας της Χώρας.
Είμαστε
από τους τελευταίους της Ευρώπης στον Δείκτη που συσχετίζεται με τον
σημαντικότερο πυλώνα αυτής καθ’ εαυτής της κρατικής υπόστασης, τη Δημόσια
Διοίκηση. Αυτό όμως δεν πάει άλλο, δεν είναι επ’ ουδενί παραδεκτό ή υποφερτό.
Στη νέα Ελλάδα, επί Κυριάκου Μητσοτάκη,
ο Υπουργός Ψηφιακής Μεταρρύθμισης (ή όπως αυτός θα λέγεται) πρέπει να
ενημερώνει τακτικότατα και συνεχώς τον Πρωθυπουργό για τη θέση μας στον… DESI. Κάποτε πρέπει να πάρουμε
μπρος. Κάποτε επιτέλους η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει…
Κατερίνη,
10/4/2019
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
LLM IN INTERNATIONAL COMMERCIAL LAW
LLM IN EUROPEAN LAW
Cer. LSE in Business, International
Relations and the political science
