Τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, επιβεβαιώνουν ακόμη μια φορά, τη δημογραφική κατάρρευση της Ελλάδας, γεγονός που επανειλημμένα έχει προβληθεί από πλήθος αρθρογράφων και αναλυτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία των δύο τελευταίων χρόνων, οι γεννήσεις το 2022 ήταν 76.541 και οι θάνατοι 140.80, ενώ για το 2021 οι γεννήσεις ήταν 85.346 και οι θάνατοι 143.923. Η δημογραφική συρρίκνωση της χώρας, αποτελεί συνέχεια πολλών προηγούμενων ετών, μίας αρνητικής πορείας περίπου 40 ετών.
Η μείωση των γεννήσεων, μία κοινωνία χαμηλής γονιμότητας, ξεκινά απ’ τα μέσα της δεκαετία του 1980 για να φθάσει σήμερα σε μέσο όρο 1,3 παιδιά ανά γυναίκα, όταν μόνον η διατήρηση του ίδιου πληθυσμού απαιτεί 2,1 παιδιά. Τα στοιχεία της απογραφής του 2021 με μισό εκατομμύριο λιγότερους κατοίκους απ’ αυτή του 2011, επιβεβαιώνουν την τάση αυτή.
Εκτιμήσεις αναφέρουν πως, χωρίς αναστροφή της τάσης αυτής, ο ελληνικός πληθυσμός το 2050 θα κυμαίνεται γύρω στα 7.500.000 από 10.000.000 σήμερα. Εκτός όμως απ’ την πληθυσμιακή συρρίκνωση, παρατηρώντας τη δομή του πληθυσμού, βλέπουμε τη ραγδαία γήρανση. Σύμφωνα με τη Eurostat, είμαστε η τρίτη πιο γηρασμένη χώρα στην Ευρώπη, με βάση το βαθμό εξάρτησης μεταξύ ηλικιών 15-64 και 65 και άνω.
Απ’ το 1955 που υπάρχουν συμπληρωμένες Στατιστικές, ποτέ δεν είχαμε μείωση πληθυσμού σ’ ένα χρόνο 46.000 άτομα. Είναι γνωστό πως, το δημογραφικό ναυάγιο αποτελεί συστημικό κίνδυνο, ορατή απειλή, με πολλαπλές καταστροφικές επιπτώσεις σε πλήθος τομέων του εθνικού μας βίου: Αυξανόμενα προβλήματα στη στελέχωση των Ενόπλων Δυνάμεων απέναντι στη μόνιμη απειλή από την Τουρκία, της οποίας ο πληθυσμός ξεπερνά σήμερα τα 85.000.000. Επίσης, ερήμωση της υπαίθρου –ιδιαίτερα των παραμεθόριων περιοχών– από κατοίκους και εργατικό δυναμικό, όταν πλέον οι ελλείψεις που φέρνουν εγκατάλειψη παραγωγικών δραστηριοτήτων είναι ήδη προφανείς.
Δημογραφική κατάρρευση
Η δημογραφική κατάρρευση αφήνει την Ελλάδα συνεχώς με λιγότερους νέους, 550.000 έφυγαν στα χρόνια της κρίσης, λιγότερα παιδιά σήμερα με κραυγαλέα μείωση του παιδικού πληθυσμού, μειούμενη προσφορά εργασίας. Οι αυριανοί εργαζόμενοι, σε ένα μειούμενο διαθέσιμο εργατικό δυναμικό, θα πρέπει να στηρίξουν περισσότερους συνταξιούχους,
Με ποιους τρόπους θα χρηματοδοτήσουν ένα μη βιώσιμο, κυρίως αναδιανεμητικό ασφαλιστικό σύστημα και τις αυξανόμενες δαπάνες του ΕΣΥ που μαζί αποτελούν το κρυφό δημόσιο χρέος; Το πρόβλημα του χρέους θα επιβαρύνεται ακόμη απ’ τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, λόγω της αυξανόμενης γήρανσης, που λόγω αυτής, η χώρα δεν μπορεί να έχει οικονομικό δυναμισμό και γεωπολιτικούς ρόλους για να διεκδικεί και προστατεύει τα δίκαιά της.
Κοινωνία χαμηλών προσδοκιών και συντηρητισμού στο εσωτερικό, υποχωρητικότητας στο εξωτερικό. Αυτές είναι οι επιλογές της. Οι αιτίες της δημογραφικής παρακμής είναι πολλές και πάνω στη σωστή τους διάγνωση θα πρέπει να σχεδιασθούν οι πολιτικές και τα μέτρα αντιμετώπισης. Συχνά αναφέρεται και ορθώς η οικονομική κρίση, η ανεργία, οι χαμηλοί μισθοί και οι κρατικές ελλείψεις απαραίτητων υποδομών.
Δεν είναι μόνο η φτώχεια…
Όμως το πρόβλημα ξεκίνησε σε περίοδο ευμάρειας, έστω και δανεικής, επιδεινώνεται περισσότερο μετά την κρίση και τη μείωση της ανεργίας. Τα προβλήματα αυτά πράγματι αποτελούν σήμερα εμπόδιο για σημαντικό αριθμό νέων να κάνουν οικογένεια, αν και στις προηγούμενες του 1980 δεκαετίες, ποτέ η φτώχεια και οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, δεν αποθάρρυναν τους Έλληνες να κάνουν παιδιά. Κάθε παιδί ήταν και είναι κίνητρο ζωής και δημιουργικότητας, ελπίδας και επένδυσης στο μέλλον.
Όπως σ’ όλες τις πολιτισμένες χώρες, ο ρόλος του κράτους στο δημογραφικό είναι εξαιρετικά κρίσιμος, καθοριστικός, και με τις κατάλληλες πολιτικές του αντιμετωπίσθηκε το πρόβλημα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα, σοβαρό πρόβλημα αποτελούν οι σημαντικές ελλείψεις σε κρατικές υποδομές υγείας, παιδικής φροντίδας, πλήρους κάλυψης εκπαιδευτικών αναγκών των παιδιών στο Σχολείο, αναχρονισμοί με ασυμβατότητες εργασίας και τεκνοποίησης των γυναικών.
Τα προβλήματα απ’ αυτές επιδεινώνονται στις περιπτώσεις που παρωχημένες αντιλήψεις συντηρούν ανισότητες στην φροντίδα των παιδιών, χωρίς ισότιμους ρόλους στα βάρη και λειτουργίες της οικογένειας. Τα κρατικά κενά και ευθύνες επιδιώκεται να καλυφθούν με συμπληρωματικούς ρόλους από ηλικιωμένους γονείς. Όμως μια κύρια αιτία αναβολής και αδιαφορίας για τεκνοποίηση, που πρέπει να αναγνωρισθεί, είναι επίσης η αλλαγή –εδώ και πολλά χρόνια– μίας θεμελιώδους στάσης ζωής στο αξιακό σύστημα πολλών νέων, που αποφεύγουν ν’ αναλάβουν ευθύνες απέναντι στον εαυτό τους, το μέλλον τους και την κοινωνία.
Αυτούς, η λύση των οικονομικών, αλλά και των υπόλοιπων προαναφερθέντων προβλημάτων, δεν φαίνεται ικανή να τους αλλάξει. Έχουν επιλέξει έναν τρόπο μποέμικης ζωής εφήμερου καταναλωτικού ευδαιμονισμού, φροντίζοντας να την γεμίσουν με υποκατάστατα. Η επιρροή διαφόρων ιδεολογικών ρευμάτων και προβολής προτύπων υποβάθμισης του ρόλου της οικογένειας, δικαιωματισμού, εθνομηδενισμού κτλ, έχουν σημαντικό ρόλο στις αντιλήψεις και στη στάση τους.
Δημογραφικό και μετανάστευση
Συνέχειά τους αποτελεί η συχνά προβαλλόμενη, η υπονοούμενη αντίληψη –στοιχείο της κατ’ επίφαση νεοτερικότητας– από πολιτικούς, πολιτειακούς παράγοντες και διαμορφωτές της κοινής γνώμης πως η παράνομη μετανάστευση μπορεί να συμβάλει ή και να λύσει το δημογραφικό! Πρόκειται για αφελές και κυρίως επικίνδυνο ιδεολόγημα, το οποίο καλύπτει τη δική τους αδιαφορία ή ανικανότητα. Η Ελλάδα δεν είναι ποδοσφαιρική ομάδα, όπου δεν έχει σημασία πόσοι ξένοι παίζουν. Τα Ελληνόπουλα θα είναι οι συνεχιστές της Ελληνικότητας, της Ιστορίας και του πολιτισμού της χώρας.
Η αντιμετώπιση του δημογραφικού απαιτεί πολιτικές αντίστοιχες με το μέγεθος του προβλήματος, την κρισιμότητα και τους τεράστιους κινδύνους που αυτό εγκυμονεί. Πολιτικές που εστιάζουν κι αντιμετωπίζουν τις πραγματικές αιτίες. Μέχρι σήμερα, έχουμε σκόρπια και αποσπασματικά μέτρα, κρινόμενα από τα αποτελέσματά τους, αποδεικνύονται ανεπαρκή στο επιδεινούμενο πρόβλημα. Η στήριξη της οικογένειας απαιτεί γενναία διάθεση πόρων με αποτελεσματικό σχεδιασμό και χρήση, απαραίτητων υποδομών που οργανωτικά καλύπτουν σε όλα τα επίπεδα τις ανάγκες δημιουργίας και λειτουργίας της.
Πρέπει επί τέλους να επενδύσουμε στη γενιά της κρίσης, που είναι το μέλλον της Ελλάδας κι όχι στη γενιά της δανεικής ευμάρειας, με τα ατέλειωτα αναδρομικά της ψηφοθηρίας. Επίδομα για κάθε Ελληνόπουλο που γεννιέται μέχρι ορισμένη ηλικία, εκτεταμένες φορολογικές απαλλαγές που στηρίζουν την οικογένεια, σε συνδυασμό με ισχυρή προοδευτικότητα φορολογίας για όσους λειτουργούν σαν “τζαμπατζήδες”, θεωρώντας ότι θα συντηρηθούν στο μέλλον από τα παιδιά των άλλων.
Πρέπει να δημιουργήσουμε μήτρες υποδοχής με κατάλληλα σχεδιασμένα κίνητρα και διευκολύνσεις, για νέους που έφυγαν, αλλά και Ελλήνων από τη μεγάλη δεξαμενή της Ομογένειας σ’ όλον τον Κόσμο. Εθνικό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης, μπορεί να δημιουργηθεί και εφαρμοσθεί άμεσα, όταν θεωρήσουμε και στην πράξη το δημογραφικό ως κύριο πρόβλημα στις προτεραιότητες των κυβερνήσεων, των κομμάτων και των ΜΜΕ. Δηλαδή, όταν πάψει η σιωπή και η αδιαφορία που εκφράζεται με ρητορική ανησυχία χωρίς αντίκρισμα. Η κοινωνία μας πρέπει να σταματήσει την ηττοπαθή πορεία της προς το βιολογικό μαρασμό.
