Ο Νέος Αστικός Πόλος Δεν Θα Γίνει Με Συμφωνίες Κορυφής, Αλλά Από Την Κοινωνία
Εδώ και μερικές μέρες επανήλθαν στο προσκήνιο σενάρια διάλυσης της ΝΔ και ίδρυσης νέου κόμματος. Κατ’ αρχήν ο Πρωθυπουργός έχει ήδη ιδρύσει μια φορά κόμμα και γνωρίζει, καλύτερα παντός άλλου, ό,τι τα πράγματα δεν γίνονται, έτσι απλά! Είναι πιο σύνθετα από ένα..προσκλητήριο προσώπων.
Δεύτερον, με σενάρια… διάλυσης και επανίδρυσης της ΝΔ φλερτάρτισαν σχεδόν όλοι οι, μετά τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αρχηγοί της Ν.Δ.
Ο Ράλλης ήθελε να κάνει τη ΝΔ περισσότερο …μετριοπαθή και στο τέλος ….κατάφερε να φιλοξενήσει στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας τον αρχηγό της «Εθνικής Παράταξης» Σπύρο Θεοτόκη.
Ο Αβέρωφ μετακίνησε τη ΝΔ ….δεξιότερα και ύστερα άρχισε να αντιγράφει τις οργανωτικές πρακτικές του ΠΑΣΟΚ.
Ο Μητσοτάκης μετέτρεψε τη ΝΔ σε …νεοφιλελεύθερο κόμμα, αλλά έβαλε στο Επικρατείας τον Μίκη, του …ξέφυγε και εκείνη τη δήλωση για το «unfair”.
Ο Εβερτ οραματιζόταν να επαναφέρει τη ΝΔ στις ρίζες του καραμανλισμού και έστρεψε σχεδόν το μισό κόμμα εναντίον του.
Ο Κώστας Καραμανλής υιοθέτησε την περίφημη στρατηγική του «μεσαίου χώρου», απένειμε εύσημα στην Αριστερά, ανέχθηκε τον πασοκικό κυβερνητισμό, αλλά παρ’ όλα αυτά διέγραψε τις νεοφιλελεύθερες φωνές.
Ακόμα και ο κ.Σαμαράς, που έγινε αρχηγός κόντρα σε όλες τις προβλέψεις και με το σύνολο των βαρώνων είτε εναντίον του, είτε σε ρόλου «επιτήδειου ουδέτερου», στο τέλος επανέφερε, για τις ανάγκες των εκλογών του Ιουνίου, την κ. Μπακογιάννη.
Ποιό είναι το συμπέρασμα;
Η γοητεία της εξουσίας
Πρώτον, η ΝΔ τις τελευταίες δεκαετίες είχε τα χαρακτηριστικά (όπως και τα άλλα κόμματα εξουσίας για να είμαστε δίκαιοι) ενός μηχανισμού νομής της εξουσίας. Κάθε φορά, οι κινήσεις της ηγετικής ομάδας, στόχευαν στην διαμόρφωση αναγκαίων συμμαχιών (ευκαιριακών ως επι το πλείστον) προκειμένου να επιτευχθεί ο βασικός στόχος, δηλαδή η κατάκτηση της εξουσίας.
Δεύτερον, η ΝΔ απέτυχε να δημιουργήσει ένα σαφές πλαίσιο ιδεολογικού και προγραμματικού λόγου. Ήταν αστικό κόμμα, αλλά ανεχόταν τις καταλήψεις δημοσίων κτιρίων. Δήλωνε φιλελεύθερη, αλλά διόγκωνε τον υπερτροφικό δημόσιο τομέα. Πίστευε στην αγορά, αλλά προστάτευε συντεχνίες και οργανωμένες μειοψηφίες. Ασπαζόταν τον πατριωτισμό, αλλά υιοθέτησε την πολιτική του «δεν διεκδικούμε τίποτα». Δήλωνε φιλοδυτική, αλλά λοξοκοιτούσε και προς τη Ρωσία. Υπερασπιζόταν τους …νοικοκυραίους, άλλα έκλεινε τα μάτια σε ολιγοπωλιακές πρακτικές του οικονομικού κατεστημένου. Ο κατάλογος είναι μακρύς. Αυτή η πρακτική έδινε την εντύπωση ενός κόμματος με ευκαιριακούς στόχους χωρίς όραμα για τη χώρα.
Ο φόβος της εσωτερικής δημοκρατίας
Τρίτον, η ΝΔ διαχρονικά φοβήθηκε τον ανοικτό- δημοκρατικό διάλογο. Οι διαφορετικές γνώμες ήταν απαγορευμένος καρπός. Το imperium του Αρχηγού πάνω απ’ όλα. Λες και άμα κάποιος διαφωνούσε με τον αρχηγό, εκείνος θα κινδύνευε! Επί πλέον, μετά την αποχώρηση του Ιδρυτή της και την ένταξη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, διαμορφώθηκε ένα καθεστώς βαρωνιών που επιβίωνε μοιράζοντας κομματικά οφίτσια. Ο εσωκομματικός διάλογος εθεωρείτο περίπου περιττός, ενώ τα όργανα του κόμματος υπολειτουργούσαν. Έτσι, η ΝΔ δεν τόλμησε να λειτουργήσει ως κόμμα αρχών, θέσεων και ιδεών, αλλά ως ένας συνεταιρισμός προώθησης προσωπικών φιλοδοξιών. Ο κυβερνητισμός έγινε ιδεολογία.
Τέταρτον, η δεξιά, με όλους τους επιθετικούς χαρακτηρισμούς της, από τον εμφύλιο και μετά, έχασε κατά κράτος την ιδεολογική μάχη. Ουδέποτε ξεπέρασε τα συμπλέγματά της. Στηρίχθηκε σε λάθος συμμάχους. Εμεινε προσκολλημμένη σε ξεπερασμένα πρότυπα. Συμπεριφερόταν διαρκώς ως απολογούμενη. Δεν κατάφερε να υπερασπιστεί ούτε τα επιτεύγματά της! Θυμάμαι, χαρακτηριστικά, οτι σε δυο Συνέδρια της ΝΔ, έκανα εισηγήσεις για θέματα ιδεολογίας και το ακροατήριο ήταν …άδειες καρέκλες! Ημουν νεαρός και δεν καταλάβαινα το γιατί, αλλά πάντα με προσγείωνε κάποιος παλιός. «Τα κόμματα ζούν για την εξουσία και κάνουν τα πάντα για να την κατακτήσουν», μου είπε την τελευταία φορά.
Το σύνδρομο της …«πασοκοποίησης»!
Πέμπτον, η ΝΔ αντιμετώπιζε σχεδόν πάντα αμήχανα την κοινωνία! Ηθελε να είναι δίπλά της, αλλά φοβόταν να την εκπροσωπήσει. Ηθελε τη στήριξή της, αλλά δεν τολμούσε να διανύσει την απόσταση που της αναλογούσε. Και το σημαντικότερο, παρακολουθούσε πάντα με καθυστέρηση τις διεργασίες. Το 1981 όλος ο κόσμος έβλεπε να έρχεται το ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ ήλπιζαν σε …θαύμα! Και όταν το ΠΑΣΟΚ ανήλθε στην εξουσία κάποιοι καλλιεργούσαν την ψευδαίσθηση οτι θα «πέσει γρήγορα»!
Οταν το ΠΑΣΟΚ εδραιώθηκε, η ΝΔ για να το αντιμετωπίσει επέλεξε να …«πασοκοποιηθεί»!
Θέλετε παραδείγματα; Η ΔΑΠ είναι η πρώτη φοιτητική παράταξη, αλλά τα Πανεπιστήμια τα ..ελέγχει η Αριστερά! Θυμάμαι, άκουγα τον κ. Μανώλη ως συνδικαλιστή της ΝΔ και δεν μπορούσα να τον ξεχωρίσω από τον …Πολυζωγόπουλο! Να μην αναφερθώ στα άεργα κομματικά στελέχη που ζούσαν με την προσδοκία ενός κρατικού αξιώματος και έκλειναν ερμητικά την πόρτα σε νέα στελέχη με φρέσκιες ιδέες. Οσον αφορά στις πολιτικές, αφήστε το καλύτερα!
Έτσι, η …φιλοδοξία της Ν.Δ. να αλλάξει τη χώρα, περιοριζόταν, απλώς, στη διαχείριση της εξουσίας στο συνήθως βραχύ χρονικό διάστημα που την ασκούσε. Οι μεγάλες αλλαγές δεν αποτολμήθηκαν ποτέ και οι όποιες συγκρούσεις με τα οργανωμένα συμφέροντα κατέληξαν σε μεγαλοπρεπείς συμβιβασμούς!
Αυτή η τάση δεν άλλαξε ποτέ και η ΝΔ την πλήρωσε με μερικές εκλογικές συντριβές!
Ο κ. Σαμαράς επειδή ακριβώς έγινε αρχηγός από τη βάση και κληρονόμησε ένα βαριά ηττημένο κόμμα, είχε τη δυνατότητα, αλλά και την ευκαιρία, να το αλλάξει εκ βάθρων. Όμως, αυτές οι αλλαγές θέλουν χρόνο. Και ο ίδιος, από πολύ νωρίς βρέθηκε αντιμέτωπος με την προοπτική της εξουσίας. Ε, όταν συμβαίνει αυτό, τα μεγαλεπήβολα σχέδια, για την αναδιοργάνωση, έρχονται σε δεύτερη μοίρα! Προέχει η εξουσία!
Κόμμα «ορφανών» και «αστέγων»;
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα σενάρια που ευρέως κυκλοφορούν, ο Πρωθυπουργός …σκέφτεται να διαλύσει τη ΝΔ, να απευθύνει προσκλητήριο, κυρίως, προς στελέχη του ΠΑΣΟΚ (τα ονόματα δεν έχουν σημασία, είναι γνωστά τα πρόσωπα) και να ηγηθεί ενός μεγάλο κεντροδεξιού σχηματισμού. Αυτό βεβαίως, προβλέπει και πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
Αντιπαρέρχομαι, τις …τεχνικές δυσκολίες του εγχειρήματος, π.χ. τι θα γίνει με τα χρέη που έχει το κόμμα; Θα τα κληρονομήσει ο νέος σχηματισμός;
Έχω, λοιπόν, ορισμένες… βασικές ενστάσεις:
Πρώτον, τι το νέο θα κομίσουν στην πολιτική ζωή του τόπου τα στελέχη αυτά, που δεν πρόλαβαν να κάνουν στις δεκαετίες που υπήρξαν υπουργοί;
Δεύτερον, ποιά θα είναι η κοινή….συνιστώσα όλων αυτών των στελεχών που έχουν τόσο διαφορετική ιστορία; Η …εξουσία;
Τρίτον, πόσο εύκολο θα είναι αυτός ο ετερογενής συνασπισμός «άστεγων» και «ορφανών» να λειτουργήσει ως ένα συντεταγμένο κόμμα αρχών και θέσεων;
Τέταρτον, με βάση ποιά κριτήρια θα επιλεγούν και ποιοί; Θα είναι ..ιδεολογικά; Θα είναι πολιτικά; Θα είναι αξιοκρατικά;
Πέμπτον, αυτό το …νέο κόμμα, θα επιχειρήσει να εκφράσει τις διεργασίες που γίνονται σε κοινωνικό επίπεδο; Αν, ναί, τα άτομα αυτά μπορούν να κατέβουν και να μιλήσουν με τους απλούς πολίτες; Πολύ φοβούμαι, πώς όχι; Επομένως;
Έκτον, η κοινωνία μας δεν έχει ανάγκη από ένα κόμμα …Πατρικίων το οποίο θα επιχειρήσει να εκφράσει τους Πληβείους! Μάλλον, το ακριβώς αντίθετο χρειάζεται!
Προσωπικά, λοιπόν, θεωρώ ότι μια τέτοια προσπάθεια, όπως την περιγράφουν τα ΜΜΕ, δεν πρόκειται να αποτελέσει τίποτα παραπάνω από έναν ευκαιριακό συνασπισμό, που δεν αποκλείεται να βρεθεί αντιμέτωπος με τη συσσωρευμένη οργή της κοινωνίας. Γιατί δεν θα είναι λίγοι εκείνοι που θα δούν το εγχείρημα ως μια ευκαιρία διάσωσης του «παλαιού» μπροστά στο φόβο του «νέου», που κυοφορείται.
Για να έρθουμε στο «διά ταύτα»
Χρειαζόμαστε μια εθνική ατζέντα
Είχαμε εγκαίρως επισημάνει οτι οι πολιτικές του μνημονίου, επειδή διαπερνούν όλα τα κοινωνικά στρώματα θα ανατρέψουν τις παλιές διαχωριστικές κομματικές γραμμές. Σχεδόν όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν μια πρωτόγνωρη «κοινωνική κινητικότητα», ενώ εξασθενεί διαρκώς η ταύτιση των ψηφοφόρων ακόμα και με τα κόμματα που ψήφιζαν παραδοσιακά. Αυτό δημιουργεί ένα ρευστό τοπίο, όπου κάθε πρόβλεψη θεωρείται παρακινδυνευμένη. Επι πλέον, υπάρχει συσσωρευμένη κοινωνική οργή η οποία ουδείς γνωρίζει πώς θα εκφραστεί.
Επομένως, και αν ακόμα το οικονομικό-δανειακό πρόβλημα της χώρας, εξελιχθεί κατά το αισιόδοξο σενάριο, που έχει στο μυαλό του ο Πρωθυπουργός, και πάλι την επομένη κιόλας θα τεθούν, μετ’ επιτάσεως μάλιστα, βασικά ερωτήματα
- ποιά Ελλάδα θέλουμε (με την έννοια του παραγωγικού μοντέλου και της πολιτικής οργάνωσης της χώρας),
- σε ποιά κατεύθυνση θέλουμε να την οδηγήσουμε και...
- ποιοί μπορούν να αναλάβουν το τιτάνιο έργο.
Αυτά τα ερωτήματα δεν ξεκινούν από το …τρίτο, αλλά από το πρώτο. Με άλλα λόγια, πρώτα επιλέγουμε το ταξίδι, μετά χαράσσουμε την διαδρομή και στη συνέχεια αναζητούμε όχημα και οδηγό που θα μας πάει στον προορισμό μας!
Όταν, λοιπόν, ομαλοποιηθεί κάπως η παρούσα κατάσταση πρέπει, με ευθύνη του Πρωθυπουργού, να ανοίξει ένας διάλογος για το μέλλον αυτής της χώρας.
Πρώτον, η Ελλάδα χρειάζεται μια εθνική ατζέντα για την επόμενη δεκαετία με τους στρατηγικούς στόχους της ιεραρχημένους.
Δεύτερον, είναι προφανές οτι το υπάρχον πολιτικό σύστημα (και δεν αναφέρομαι μόνον στα κόμματα) έχει απαξιωθεί. Αρα πρέπει να το οργανώσουμε πάνω σε νέες βάσεις. Αυτό σημαίνει είτε Συντακτική Συνέλευση, είτε εκ βάθρων αναθεώρηση του υπάρχοντος συστήματος.
Το τρίτο ερώτημα είναι καθοριστικό. Ποιός θα τα αναλάβει όλα αυτά; Η εκτίμησή μου (και όχι μόνο δική μου) είναι οτι κανένας από τους υπάρχοντες σχηματισμούς δεν έχει την πολιτική, κοινωνική και ηθική νομιμοποίηση για να το επιχειρήσει.
Ο τελευταίος λόγος στην κοινωνία
Η μια άποψη λέει, οτι αυτό ενδεχομένως μπορεί να το αναλάβει το σχήμα που προωθούν τα σενάρια. Δηλαδή, μια «μεγάλη συμμαχία» στελεχών της ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ υπό τον κ. Σαμαρά. Θεωρώ, οτι το σχήμα δεν θα μπορέσει να δώσει μια μακροπρόθεσμη προοπτική στη χώρα. Γιατί, μεταξύ άλλων, θα πρόκειται για μια προσπάθεια που επιβλήθηκε εκ των… άνω και δεν προέκυψε ως αποτέλεσμα κοινωνικών διεργασιών.
Ο πρωθυπουργός έχει δυο επιλογές:
Πρώτον, όταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση, να προβεί σ’ ένα γενικό προσκλητήριο της κεντροδεξιάς παράταξης. Ενα μεγάλο ιδρυτικό Συνέδριο, όπου όλα τα τεθούν εξ υπαρχής και απο μηδενική βάση. Το Συνέδριο αυτό μπορεί να καθορίσει την ατζέντα της επόμενη δεκαετίας.
Δεύτερον, να καθιερώσει το σύστημα της απλής αναλογικής για τις επόμενες εκλογές με όριο εισόδου 5%.
Προσωπικά ήμουν εναντίον αυτού του συστήματος επειδή οδηγούσε στον κατακερματισμό των πολιτικών δυνάμεων.
Όμως, τα συστήματα ενισχυμένης αναλογικής, καλλιέργησαν την ανευθυνότητα και τον λαϊκισμό μεγάλων, μικρών και μικρότερων κομμάτων και ο λαϊκισμός αυτός είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για τα σημερινά μας δεινά.
Επειδή οι αλλαγές που έχει ανάγκη η πατρίδα μας είναι κοσμογονικές ο λαϊκισμός θα αποτελεί μια διαρκή τροχοπέδη. Καιρός, λοιπόν, να αναλάβουν όλοι τις ευθύνες τους απέναντι στην πατρίδα.
Και πρωτίστως ο ελληνικός λαός.
Αφού δεν μπορεί να σηκώσει μόνος ένας την ευθύνη, (αυτό αποφάσισε ο λαός στις τελευταίες εκλογές) τότε να έρθει η ώρα της κρίσεως, για όλους.
Γιατί πολλοί και για πάρα πολύ καιρό, αντί να βάζουν πλάτη, έκοβαν βόλτες στα λιβάδια της αμεριμνησίας, κριτικάροντας όλους τους άλλους…
Μόνον έτσι θα έχουμε την πλήρη ανανέωση του πολιτικού συστήματος της χώρας και θα μπορέσουν να ξεπηδήσουν νέες και υγιείς δυνάμεις με ειλικρινή διάθεσή προσφοράς προς την πατρίδα.
