μία διαταραχή η οποία αποκαλείται (ανεπισήμως) κόπωση του εγκεφάλου.
Οταν ένας άνθρωπος έχει κόπωση του εγκεφάλου η προσοχή του αποσπάται εύκολα, ξεχνάει πολύ και το μυαλό του «φεύγει».
Ωστόσο, μία νέα πρωτοποριακή μελέτη από τη Σκωτία υποδηλώνει ότι το αντίδοτο για όλα αυτά μπορεί να είναι κάτι τόσο απλό όσο μία βόλτα σε ένα καταπράσινο πάρκο.
Η άποψη ότι μία επίσκεψη σε πράσινους χώρους ελαττώνει το στρες και βελτιώνει την πνευματική συγκέντρωση δεν είναι κάτι νέο. Οι ειδικοί χρόνια τώρα πιστεύουν ότι οι χώροι πρασίνου δρουν ηρεμιστικά, καθώς απαιτούν λιγότερη από τη λεγόμενη κατευθυνόμενη νοητική προσοχή από ό,τι οι πολύβουοι δρόμοι των πόλεων.
Αντί γι’ αυτή τη μορφή νοητικής διεργασίας, μια βόλτα στο πάρκο «ξυπνάει» την ήσυχη περισυλλογή, κατά την οποία ελάχιστα χρειαζόμαστε την κατευθυνόμενη προσοχή, οπότε ο εγκέφαλος βρίσκει την ευκαιρία να «τακτοποιήσει» τις σκέψεις του και να μειώσει την κούρασή του.
Η θεωρία αυτή, όμως, όσο ευχάριστη κι αν είναι, αποδείχθηκε δύσκολη στην επαλήθευσή της μέσα από κλινικές μελέτες. Ασφαλώς κάποιες είχαν δείξει πως όσοι ζουν δίπλα σε δάση και πάρκα έχουν χαμηλότερα επίπεδα της ορμόνης του στρες, της κορτιζόλης, στον οργανισμό τους, και ότι τα παιδιά με ελλειμματική προσοχή αποδίδουν καλύτερα στα νοητικά τεστ όταν κάνουν πρώτα μια βόλτα στο πάρκο.
Επιπλέον, όταν εξετάστηκε στο εργαστήριο η εγκεφαλική λειτουργία εθελοντών την ώρα που κοιτούσαν φωτογραφίες από πάρκα ή από αστικά κέντρα διαπιστώθηκε πως όντως τα κύματα του εγκεφάλου ήταν πιο ήρεμα στην πρώτη περίπτωση.
Η δυσκολία ήταν να επιβεβαιωθεί η θεωρία σε ανθρώπους που θα περπατούσαν στ’ αλήθεια ανάμεσα στα δέντρα και ανάμεσα στα αυτοκίνητα.
Φορητός ηλεκτροεγκεφαλογράφος
Ο σκόπελος αυτός ξεπεράστηκε χάρη στην εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας, που επέτρεψε τη δημιουργία φορητού ηλεκτροεγκεφαλογράφου (της συσκευής που καταγράφει τα ηλεκτρικά κύματα στον εγκέφαλο και κάνει το γνωστό μας εγκεφαλογράφημα).
Οπως γράφουν στη «Βρετανική επιθεώρηση αθλητιατρικής» (BJSM) επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και το Πανεπιστήμιο Heriot-Watt, εξόπλισαν με τέτοιες φορητές συσκευές 12 νεαρούς ενηλίκους οι οποίοι είχαν τα καλώδια του ηλεκτροεγκεφαλογράφου συνδεδεμένα στο κεφάλι τους και σε ένα σακίδιο στην πλάτη το λάπτοπ στο οποίο γίνονταν οι καταγραφές των μηνυμάτων από τον εγκέφαλό τους.
Οι νεαροί έκαναν μία βόλτα 2 χιλιομέτρων, περνώντας από τρεις περιοχές του Εδιμβούργου: από έναν ιστορικό πεζόδρομο με πανέμορφα παλιά κτίρια και λιγοστά αυτοκίνητα, από ένα πάρκο και από έναν μεγάλο εμπορικό δρόμο με πυκνή κυκλοφορία οχημάτων και σύγχρονα κτίρια.
Οι νεαροί περπατούσαν χαλαρά, ο καθένας με τον δικό του ρυθμό, αλλά μέσα σε 25 λεπτά οι περισσότεροι είχαν ολοκληρώσει τη βόλτα τους. Καθ’ όλη τη διάρκεια ο φορητός ηλεκτροεγκεφαλογράφος κατέγραφε τις αντιδράσεις του εγκεφάλου τους σε ό,τι έβλεπαν.
Οι ερευνητές συνέκριναν τις καταγραφές μεταξύ των τριών περιοχών και τα ευρήματά τους επιβεβαίωσαν ότι οι χώροι πρασίνου ξεκουράζουν τον εγκέφαλο.
Οσο οι εθελοντές περπατούσαν στον μεγάλο εμπορικό δρόμο, με τον πολύ κόσμο και τα πολλά αυτοκίνητα, ο εγκέφαλός τους παρήγε έντονα εγκεφαλικά κύματα που υποδήλωναν πως βρισκόταν σε κατάσταση «συναγερμού», ενώ όταν περπατούσαν στο πάρκο ήταν πολύ πιο ήσυχος. Στον ιστορικό δρόμο η λειτουργία του βρισκόταν κάπου στην μέση.
Ακούσια προσοχή
Τα ευρήματα αυτά δεν σημαίνουν πως οι νεαροί δεν πρόσεχαν τίποτα όταν περπατούσαν στο πάρκο, έσπευσαν να διευκρινίσουν οι ερευνητές. Απλώς η προσοχή που επιδείκνυαν σε όσα έβλεπαν δινόταν χωρίς προσπάθεια – είναι αυτό που στην ψυχολογία αποκαλείται ακούσια προσοχή – με αποτέλεσμα το μυαλό τους να ηρεμεί και να ξεκουράζεται.
Βέβαια η μελέτη είναι μικρή και πιλοτική. Ωστόσο η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Τζένι Ρόου, καθηγήτρια στο Heriot-Watt, εκτιμά ότι τα ευρήματά της είναι επαρκή για να φροντίσουμε να κάνουμε συχνά μικρά διαλείμματα και να περπατάμε λίγο στον πλησιέστερο χώρο πρασίνου. «Ο περίπατος αυτός δεν είναι αντιπαραγωγικός αλλά ωφέλιμος, διότι πιθανώς ασκεί επανορθωτική δράση στον εγκέφαλο, καταπραΰνει την κόπωσή του και τον βοηθάει να συνέλθει από το στρες», δήλωσε.
