Κόλαφος για τα Μνημόνια και την πολιτική της λιτότητας στην Ελλάδα είναι η έκθεση «Κοινωνική δικαιοσύνη στην ΕΕ», που εκδόθηκε από το Ίδρυμα Bertelsmann, καθώς η χώρα μας είναι η τελευταία -πιο κάτω ακόμη κι από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία- στους δείκτες κοινωνικής δικαιοσύνης! Η έκθεση δημοσιεύεται κάθε χρόνο και διεξάγεται μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Του Λεωνίδα Βατικιώτη………………
«Η Ελλάδα αξιολογείται ως η χώρα με τις χειρότερες επιδόσεις σε όρους κοινωνικής δικαιοσύνης. Η χώρα βρίσκεται μεταξύ των πέντε τελευταίων και στις έξι διαστάσεις που αποτελούν τον δείκτη, ενώ είναι τελευταία στις τρεις απ” αυτές τις διαστάσεις (πρόσβαση στην αγορά εργασίας κοινωνική συνοχή και μη διάκριση και διαγενεακή δικαιοσύνη)», παρατηρεί η Εκθεση και συνεχίζει: «Η κρίση είχε ένα καταστρεπτικό αποτέλεσμα στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Τα μέτρα των πακέτων διάσωσης έχουν επιδεινώσει τα υπάρχοντα κοινωνικά προβλήματα. Το τμήμα των ανθρώπων που απειλούνται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό έχει αυξηθεί για μια ακόμη φορά σε σχέση με την έρευνα του προηγούμενου χρόνου: 36% του συνολικού πληθυσμού είναι τώρα σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Το ποσοστό για τα παιδιά είναι στο 36,7% και για τους μεγαλύτερους ανθρώπους στο 23%. Το κενό μεταξύ νέων και ηλικιωμένων σε όρους φτώχειας έχει αυξηθεί έντονα τα τελευταία χρόνια με τους νέους ανθρώπους να χτυπιούνται προνομιακά από τη φτώχεια και το. Κοινωνικό αποκλεισμό. Επιπλέον, το κομμάτι των παιδιών που ζουν υπό συνθήκες σοβαρής στέρησης έχει υπερδιπλασιαστεί από 9,7% το 2007 σε 23,8%. Οι περικοπές επίσης έχουν επιδεινώσει τις υπηρεσίες υγείας».
Η έκθεση του Ιδρύματος Bertelsmann παρατηρεί σε άλλο σημείο ότι «η συνολική ανεργία της χώρας, 26,7% το 2014, ήταν η υψηλότερη στην ΕΕ. Ο αριθμός των ανέργων είναι περίπου 19 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερος απ” ό,τι ήταν το 2008 και πολύ πιο πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ, που είναι 17,8%. Το ποσοστό της ανεργίας στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2008, φτάνοντας το 52,4% (ξανά, μακράν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ). Επιπλέον, πολλοί από τους εργαζόμενους απασχολούνται σε προσωρινές θέσεις εργασίας. Επίσης, το 86,3% των Ελλήνων σε προσωρινές θέσεις εργασίας δεν μπορούσε να βρει μόνιμη θέση εργασίας». Με άλλα λόγια, οι ελαστικές μορφές απασχόλησης δεν αποτελούν επιλογή, αλλά ανάγκη.
Ωρολογιακή βόμβα
Θλιβερές είναι οι επιδόσεις της Ελλάδας και στο ζήτημα των ΝΕΕΤ, όπως αποκαλείται το τμήμα της νεολαίας που βρίσκεται εκτός εργασίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης (Not Employment Education Training). Η Ελλάδα, με το 28,4% των νέων μεταξύ 20 και 24 ετών να εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία (όταν το 2008 ήταν «μόνο» 15,8%), έχει το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό ΝΕΕΤ στην ΕΕ.
Η έκθεση του γερμανικού ιδρύματος προχωρά, μάλιστα, και σε μια παρατήρηση ξεχωριστής βαρύτητας για το πρόβλημα των ΝΕΕΤ, όπως πλέον χαρακτηρίζεται αυτή η κατηγορία του πληθυσμού: «Αν παραμείνει άλυτο, αυτό το υψηλό ποσοστό ανενεργών νέων απειλεί μακροπρόθεσμα να αποσταθεροποιήσει σοβαρά τη χώρα». Θα δούμε, εν ολίγοις, επί ευρωπαϊκού εδάφους ό,τι έχουμε παρατηρήσει να συμβαίνει και σε άλλες χώρες, τις αποκαλούμενες αναπτυσσόμενες: αυτή την κοινωνική κατηγορία, που είναι από τις πλέον δυναμικές, καθώς θέλει να εργαστεί και να δημιουργήσει, αλλά δεν μπορεί λόγω της ανεργίας και της φτώχειας, να μετατρέπεται σε θρυαλλίδα πολιτικών και κοινωνικών εξελίξειων.
«Κάντε κάτι πριν να είναι αργά», προειδοποιούν οι αναλυτές του γερμανικού .ιδρύματος.
Πρέπει, ωστόσο να αναφερθεί πως, παρότι καμιά άλλη χώρα της Ευρώπης δεν έχει τα χάλια της Ελλάδας η κοινωνική κατάσταση που επικρατεί και στην υπόλοιπη ήπειρο μόνο αισιοδοξία δεν εμπνέει. Καταρχάς, το σημαντικότερο: η Ευρώπη -για την ακρίβεια η κοινωνική Ευρώπη-ακόμη δεν έχει ανακάμψει από την κρίση. Μπορεί το έσχατο σημείο να ήταν το 2012 και έκτοτε σε πολλούς δείκτες να σημειώνεται βελτίωση, οι μέσοι όροι, ωστόσο, δεν έχουν επιστρέφει στα επίπεδα που ήταν προ του 2008. Αυτό σημαίνει ότι οι λύσεις υπέρβασης της χρηματοπιστωτικής κρίσης που ξέσπασε στην αμερικανική αγορά ενυπόθηκων δανείων το 2007 και μεταφέρθηκε στην Ευρώπη είχαν θύματα τις κοινωνικές παροχές και το επίπεδο διαβίωσης της πλειοψηφίας!
Πρέπει, ωστόσο να αναφερθεί πως, παρότι καμιά άλλη χώρα της Ευρώπης δεν έχει τα χάλια της Ελλάδας η κοινωνική κατάσταση που επικρατεί και στην υπόλοιπη ήπειρο μόνο αισιοδοξία δεν εμπνέει. Καταρχάς, το σημαντικότερο: η Ευρώπη -για την ακρίβεια η κοινωνική Ευρώπη-ακόμη δεν έχει ανακάμψει από την κρίση. Μπορεί το έσχατο σημείο να ήταν το 2012 και έκτοτε σε πολλούς δείκτες να σημειώνεται βελτίωση, οι μέσοι όροι, ωστόσο, δεν έχουν επιστρέφει στα επίπεδα που ήταν προ του 2008. Αυτό σημαίνει ότι οι λύσεις υπέρβασης της χρηματοπιστωτικής κρίσης που ξέσπασε στην αμερικανική αγορά ενυπόθηκων δανείων το 2007 και μεταφέρθηκε στην Ευρώπη είχαν θύματα τις κοινωνικές παροχές και το επίπεδο διαβίωσης της πλειοψηφίας!
Αναφέρει η έκθεση από τις πρώτες κιόλας σελίδες της: «Οι κοινωνικές συνθήκες και οι ευκαιρίες συμμετοχής για τον κόσμο στις περισσότερες χώρες της ΕΕ παραμένουν σημαντικά χειρότερες από την περίοδο πριν από την κρίση. Σε περισσότερες από 11 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ισπανία και η Πορτογαλία, τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί σε σύγκριση ακόμη και με την έρευνα του προηγούμενου έτους».
Βόρειοι και Νότιοι
Η έκθεση τονίζει επίσης κατ” επανάληψη τον οριζόντιο διχασμό που έχει επέλθει στην Ευρώπη μεταξύ Βόρειων και Νότιων. «Το κενό μεταξύ των βορειοευρωπαϊκών χωρών και των χωρών της Νότιας Ευρώπης που επλήγησαν από την κρίση παραμένει σοβαρό. Σε Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα το τμήμα του πληθυσμού που απειλείται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό αυξήθηκε για μια ακόμη φορά σε σχέση σε τον προηγούμενο χρόνο». Δεν βυθίζεται μόνη της επομένως η Ελλάδα στις στατιστικές. Την ίδια καθοδική πορεία ακολουθούν και οι άλλες χώρες που δέχτηκαν το μαρτύριο των Μνημονίων.
Ανάλογος διχασμός παρατηρείται και στο και στο ακανθώδες πρόβλημα των ΝΕΕΤ, που σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αγγίζει το 18,6% των νέων μεταξύ 18 και 24 ετών. «Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα δραματική στις χώρες της Νότιας Ευρώπης: Ιταλία, Ελλάδα, Κροατία, Κύπρος και Ισπανία… Σε αντίθεση με τις νοτιοευρωπαϊκές χώρες, τα χαμηλότερα ποσοστά ΝΕΕΤ παρατηρούνται στην Ολλανδία (7,8%), τη Δανία (8,4%) και τη Γερμανία (9,5%). Η Γερμανία είναι η μοναδική χώρα που εμφανίζει ουσιαστική βελτίωση σε σχέση με το 2008», επισημαίνει η έκθεση.
Η εικόνα, ωστόσο, και στο αντίπερα στρατόπεδο, των «Βορείων», δεν είναι τόσο ειδυλλιακή όσο φαίνεται με μια πρώτη ματιά. Με βάση το κριτήριο της απασχόλησης, για παράδειγμα, η Γερμανία επιδεικνύει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γενικής και νεανικής ανεργίας. Φαίνεται όμως ότι η τάση προς την πλήρη απασχόληση υλοποιείται σε βάρος των μισθών. Αρκεί στη χαμηλή ανεργία να αντιπαραβάλουμε την υψηλή κατάταξη της Γερμανίας μεταξύ εκείνων των χωρών που απασχολούν χαμηλά αμειβόμενους εργαζόμενους. «Ωστόσο», σημειώνεται στην έκθεση, «παρατηρείται μια επιδείνωση του δείκτη «εργαζόμενοι φτωχοί», που δείχνει ότι συνεχίζεται η τάση προς μια δυαδική αγορά εργασίας. Είναι μια ένδειξη ότι πρέπει να επιταχυνθεί η μετάβαση από τις άτυπες μορφές απασχόλησης στις κανονικές εργασιακές σχέσεις».
Το συμπέρασμα που εξάγεται από την έκθεση του γερμανικού ιδρύματος είναι σαφές: οι περικοπές των Μνημονίων επιδείνωσαν μια ήδη βεβαρημένη κατάσταση, λόγω της χρόνιας υποχρηματοδότησης των κοινωνικών υπηρεσιών στην Ελλάδα. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα στην κατάταξη κοινωνικής δικαιοσύνης και οι κάτοικοί της δεν είναι παρά τα θύματα της μεγαλύτερης κοινωνικής αδικίας στην Ευρώπη.
Τούτου δοθέντος, μπορούμε εύκολα να προβλέψουμε πού θα οδηγηθεί η κατάσταση όταν θα εφαρμοστούν τα μέτρα του Μνημονίου που υπέγραψε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ το καλοκαίρι του 2015. Τότε η κατάσταση στην Ελλάδα πιο πολύ θα θυμίζει αφρικανική χώρα παρά ευρωπαϊκή! Γι’ αυτό τον λόγο η κυβέρνηση δεν πρέπει να δεχτεί κανένα νέο αντιλαϊκό μέτρο στο πλαίσιο της νέας αξιολόγησης…
Περιοδικό Επίκαιρα
