Της Μαρίας Βουργάνα
«Πακέτο» φορολογικών ρυθμίσεων με ελαφρύνσεις που ίσως κατατεθεί στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα, δηλαδή πριν ολοκληρωθεί ο πρώτος γύρος αξιολόγησης από την τρόικα περιλαμβάνει ο νέος κυβερνητικός σχεδιασμός. Μάλιστα οι ρυθμίσεις δεν αποκλείεται να προηγηθούν ακόμη και της κατάθεσης του προσχεδίου του προϋπολογισμού του 2015, ο οποίος ούτως ή άλλως σηματοδοτεί το τέλος της σκληρής λιτότητας αποτελώντας «οδικό χάρτη» για τις φοροελαφρύνσεις των επομένων ετών.
Μετά το φιάσκο του ΕΝΦΙΑ η κυβέρνηση επιδιώκει διακαώς να πείσει ότι το κλίμα αλλάζει, η οικονομική πολιτική χαλαρώνει και είναι τώρα εφικτές οι πρώτες φορο-ανάσες στους πολίτες και τις επιχειρήσεις που σήκωσαν τεράστια βάρη τα τελευταία χρόνια.
Το πρώτο βήμα έγινε με την τροπολογία που κατατέθηκε για τη μείωση κατά 30% του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης από τις 15 Οκτωβρίου που θα οδηγήσει σε μείωση της λιανικής τιμής πώλησης του πετρελαίου κατά 12 λεπτά το λίτρο και σειρά παίρνουν τώρα οι υπόλοιπες φοροελαφρύνσεις που έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί να «αιφνιδιάσει» την τρόικα, αφού ανεξάρτητα από την έκβαση των διαπραγματεύσεων που ξεκινούν την ερχόμενη Τρίτη, διατηρεί ανοιχτό το ενδεχόμενο να κατατεθεί την ερχόμενη εβδομάδα στη Βουλή η νομοθετική διάταξη με τη νέα ευνοϊκότερη ρύθμιση για τη εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να κατατεθεί και η διάταξη που θα προβλέπει τη μείωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης το 2015, αν και το μέτρο λήγει κανονικά στο τέλος του έτους. Ωστόσο στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το δημοσιονομικό κενό αλλά και για να «χρηματοδοτηθούν» οι υπόλοιπες ελαφρύνσεις, οι αυξήσεις στις αποδοχές των ενστόλων αλλά και τα ελλείμματα των Ταμείων, το μέτρο θα διατηρηθεί τουλάχιστον και τον επόμενο χρόνο.
Στο πακέτο θα περιλαμβάνεται μια ακόμη ρυθμίση που θα δώσει ανάσα στην κτηματαγορά καθώς θα «ξεμπλοκάρει» μεγάλο αριθμό αγοραπωλησιών ακινήτων. Πρόκειται για την αποσύνδεση του «πόθεν έσχες» που εφαρμόζει η εφορία κατά την απόκτηση ενός ακινήτου από την αντικειμενική αξία η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πολύ υψηλότερη ακόμη και διπλάσια ή τριπλάσια από την εμπορική αξία του ακινήτου.
Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την τρόικα η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών σχεδιάζει να θέσει και το θέμα της αλλαγής του χρονοδιαγράμματος για την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων στα επίπεδα των εμπορικών τιμών. Το Μνημόνιο προβλέπει οι νέες αντικειμενικές αξίες να ισχύσουν από το 2017, ενώ η ελληνική πλευρά σχεδιάζει να ζητήσει τη μείωσή τους από το επόμενο έτος, ώστε να αρθούν οι στρεβλώσεις και τα προβλήματα υπερφορολόγησης που δημιουργούν όπως στον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων.
«Κούρεμα» στα τεκμήρια
Στο παιχνίδι των άμεσων ελαφρύνσεων μπαίνουν και τα τεκμήρια διαβίωσης. Πριν από την κατάργησή τους, το οικονομικό επιτελείο σκέφτεται να προχωρήσει στη μείωση των τεκμηρίων αλλά μόνο για τα αυτοκίνητα αναδρομικά για τα εισοδήματα του 2014, τα οποία θα αποτυπωθούν στις φορολογικές δηλώσεις του 2015. Η μείωση των τεκμηρίων (π.χ. σε ποσοστό 30%) αναμένεται να ανακουφίσει πολλούς φορολογουμένους κυρίως χαμηλόμισθους και συνταξιούχους που τα τελευταία χρόνια πιάνονταν στην «παγίδα» των τεκμηρίων και δεν φορολογούνταν για τα εισοδήματα που πραγματικά αποκτούσαν αλλά για μεγαλύτερα ποσά τα οποία προκύπτουν με την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης.
Πιο αναλυτικά, το πρώτο πακέτο «φοροελαφρύνσεων» που προωθεί η κυβέρνηση περιλαμβάνει:
1. Νέα ευνοϊκότερη ρύθμιση για ληξιπρόθεσμες οφειλές: Την ρύθμιση αυτήν την περιμένουν περίπου 3 εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προς την εφορία και τα Ταμεία και συνολικά οφείλουν περίπου 90 δισ. ευρώ. Το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών προβλέπει για μικρές οφειλές έως 15.000 ευρώ την εξόφλησή τους έως 100 μηνιαίες δόσεις, ενώ για μεγαλύτερα χρέη η αποπληρωμή τους θα μπορεί να φθάνει τις 72 μηνιαίες δόσεις. Η νέα ρύθμιση θα συνοδεύεται με έκπτωση έως 90% στις προσαυξήσεις αλλά και με μείωση του επιτοκίου.
2. Ειδική εισφορά αλληλεγγύης: Το βασικό σχέδιο που προωθεί η κυβέρνηση προβλέπει διατήρηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης μέχρι και το 2016 αλλά «ψαλιδισμένη» τουλάχιστον κατά 30% από την 1η Ιανουαρίου 2015. Εφόσον τελικά μειωθεί η εισφορά αλληλεγγύης κατά 30% τα οφέλη που θα έχουν οι φορολογούμενοι σε ετήσια βάση θα κυμανθούν:
- από 39 έως 60 ευρώ, για όσους εμφανίζουν εισοδήματα από 13.000 έως και 20.000 ευρώ.
- από 138 έως και 300 ευρώ για όσους εμφανίζουν εισοδήματα πάνω από 20.000 και μέχρι 50.000 ευρώ.
- από 495 έως και 900 ευρώ για όσους έχουν εισοδήματα πάνω από 50.000 και μέχρι 100.000 ευρώ.
- από 1.440 ευρώ και πάνω για όσους έχουν εισοδήματα μεγαλύτερα των 100.000 ευρώ.
Τα οφέλη αυτά θα γίνουν όμως αισθητά στους φορολογούμενους από το 2016 όταν θα γίνει ο τελικός υπολογισμός των φορολογικών επιβαρύνσεων για τα εισοδήματα του 2015. Ωστόσο, για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, οι ελαφρύνσεις αυτές θα γίνουν αισθητές τμηματικά, σε 12 μηνιαίες δόσεις εντός του 2015, μέσω μειώσεων στις μηνιαίες προκαταβολές ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, οι οποίες πραγματοποιούνται μέσω παρακρατήσεων.
3. «Πόθεν έσχες» στα ακίνητα: Με τη νέα ρύθμιση θα αποσυνδέεται το τεκμήριο απόκτησης ενός ακινήτου από την αντικειμενική αξία η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πολύ υψηλότερη ακόμη και διπλάσια ή τριπλάσια από την εμπορική αξία του ακινήτου. Δηλαδή το «πόθεν έσχες» θα εφαρμόζεται όχι στην αντικειμενική αξία του ακινήτου όπως ισχύει σήμερα αλλά στην πραγματική τιμή πώλησης του ακινήτου.
4. Αντικειμενικές αξίες: Η αρμόδια επιτροπή που είχε συσταθεί εδώ και μερικούς μήνες, εισηγείται τη μείωση των αντικειμενικών αξιών από το 2015 δηλαδή δύο χρόνια νωρίτερα, προκειμένου να αρθούν οι στρεβλώσεις που υπάρχουν στην αγορά, αφού στις περισσότερες περιοχές της χώρας οι αντικειμενικές αξίες υπερβαίνουν τις εμπορικές τιμές. Η μείωση των αντικειμενικών θα ελαφρύνει και τους φόρους που επιβάλλονται στα ακίνητα όπως ο ΕΝΦΙΑ. Ένα από τα σενάρια που εξετάζονται είναι η μεσοσταθμική μείωση κατά 15% στις αντικειμενικές αξίες σε επίπεδο χώρας, ενώ στην Αττική η διόρθωση των τιμών θα είναι γύρω στο 13% μεσοσταθμικά. Υπάρχουν, ωστόσο, και περιοχές στις οποίες θα πρέπει να υπάρξει μείωση κατά 30%-40%, κυρίως στις υποβαθμισμένες γειτονιές του κέντρου και στα ακριβά βόρεια προάστια.
5. ΦΠΑ: Δεδομένη θα πρέπει να θεωρείται η διατήρηση του μειωμένου ΦΠΑ 13% στην εστίαση και μετά το τέλος του έτους, ενώ στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα θα τεθεί το θέμα της μεταρρύθμισης του συστήματος ΦΠΑ, με την ελληνική πλευρά να επιδιώκει τη διατήρηση των μειωμένων κατά 30% συντελεστών που ισχύουν στα νησιά.
6. Μερική αποκατάσταση των αποδοχών των ενστόλων. Η κυβέρνηση θα προωθήσει νομοθετική ρύθμιση με την οποία από τον Νοέμβριο οι μηνιαίες αποδοχές των ενστόλων (εν ενεργεία και συνταξιούχων) θα αυξηθούν όχι όμως στα επίπεδα που είχαν διαμορφωθεί τον Ιούλιο του 2012, αλλά σε χαμηλότερα από εκείνα τα επίπεδα. Τα αναδρομικά θα αρχίσουν να εξοφλούνται σταδιακά το επόμενο έτος.
Μείωση φορολογικών συντελεστών
Στις διαπραγματεύσεις με την τρόικα θα εξεταστούν τα περιθώρια της σταδιακής μείωσης των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις από το 2015. Σύμφωνα με την εξαγγελία του πρωθυπουργού, ο ανώτατος συντελεστής φορολογίας των εισοδημάτων των φυσικών προσώπων θα υποχωρήσει σταδιακά από το 42% στο 32% και ο συντελεστής φορολόγησης των κερδών των επιχειρήσεων θα περιοριστεί σταδιακά από το 26% στο 15%.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η αποκλιμάκωση των φορολογικών συντελεστών για τα φυσικά πρόσωπα θα γίνει σε βάθος πενταετίας με ρυθμό δύο ποσοστιαίων μονάδων ανά έτος. Αν προχωρήσει το σχέδιο αυτό, τότε δεν αποκλείεται για τους μισθούς και τις συντάξεις που θα καταβάλλονται από τον Ιανουάριο του επομένου έτους, οι συντελεστές φορολόγησης να μειωθούν από τα επίπεδα του 22%, του 32% και του 42%, στα επίπεδα του 20%, του 30% και του 40% αντίστοιχα.
