Οι φόροι «ματώνουν» τα ελληνικά νοικοκυριά – 69 δισ. ευρώ πλήρωσαν μόνο για το 2012

Ραγδαία είναι η βελτίωση της εικόνας που παρατηρείται την ελληνική οικονομία, μειώνοντας αισθητά το χάσμα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες που απαρτίζουν την Ευρωζώνη. Την ίδια όμως στιγμή ζητούμενο του κρατικού μηχανισμού είναι να υπάρξει βελτίωση στις πηγές άντλησης των φορολογικών εσόδων και δικαιότερη κατανομή των φόρων χωρίς βέβαια να επηρεαστεί το επίπεδο – τουλάχιστον προς το χειρότερο των κρατικών εσόδων.

Σύμφωνα μάλιστα με δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή, τα εισοδήματα και οι φόροι που κατέβαλαν οι Έλληνες κατά το οικονομικό έτος 2012 (εισοδήματα 2011) επιβεβαιώνουν την ανισοκατανομή των βαρών, σε συνδυασμό με τη φοροδιαφυγή που συντηρείται σε υψηλά επίπεδα στη χώρα – τα επίσημα στοιχεία την ανεβάζουν στο 25%. Παράλληλα, από τα στοιχεία επιβεβαιώνεται ότι το πρόβλημα είναι η φορολόγηση όσων δεν μπορούν να αποκρύψουν τα εισοδήματα που εισπράττουν, που μοιραία είναι οι μισθωτοί, και η υπερφορολόγηση αφορά τη μεσαία εισοδηματική κατηγορία, καθώς στο πάνω μέρος της φορολογικής κλίμακας, δηλαδή αυτής με εισοδήματα έως 10.000, συνωστίζεται η πλειονότητα των φορολογουμένων σε αντίθεση με το κάτω μέρος της φορολογικής κλίμακας, δηλαδή αυτής με εισοδήματα άνω των 100.000 ευρώ, στην οποία οι φορολογούμενοι μετριούνται σχεδόν στα δάχτυλα.

Όπως ήταν και αναμενόμενο, το 2012 υπάρχει επιδείνωση της φτώχειας, όπως τουλάχιστον αυτή αποτυπώνεται σε όσους δηλώνουν μηδενικό έσοδο ή εισόδημα μόλις 5.000 ευρώ, δηλαδή κάτω από το όριο της φτώχειας. Ο αριθμός εκείνων χωρίς εισόδημα αυξήθηκε από 426.255 σε 527.728 πολίτες και η εξέλιξη της ανεργίας μάλλον επιβεβαιώνει την ειλικρίνεια αυτών των δηλώσεων. Ανάλογα μπορεί ίσως να ερμηνευθεί και η εξέλιξη αυτών που δηλώνουν εισόδημα έως 5.000, ο αριθμός των οποίων αυξήθηκε επίσης από 790.916 σε 885.209 πολίτες. Από εκεί και πέρα αρχίζει ίσως η δυσκολία να διακρίνει κανείς εάν τα εισοδήματα που δηλώνονται είναι τα πραγματικά, στον βαθμό που 1,1 εκατομμύριο φορολογούμενοι τόσο το 2011 όσο και το 2012 δήλωσαν εισοδήματα από 5.000 μέχρι 10.000 ευρώ, μια ανάσα δηλαδή από το όριο της φτώχειας, που έχει οριστεί στις 7.000 ευρώ. Αθροιστικά τα στοιχεία δείχνουν ότι εκείνοι που δήλωσαν μηδενικά ή εισοδήματα έως 10.000 ευρώ ανήλθαν το 2012 στα 2,5 εκατομμύρια, αριθμός που αντιπροσωπεύει το 45% του συνόλου των φορολογουμένων.

Εάν ο πήχης μάλιστα, δεν τοποθετηθεί στο όριο των 10.000 ευρώ, αλλά στις 15.000 ή τις 20.000, που κατά κοινή ομολογία δεν συνιστά επίπεδο ευμάρειας, τα στοιχεία είναι ακόμα πιο αποκαλυπτικά. Πρόκειται για 1,6 εκατομμύρια φορολογουμένους, οι οποίοι εάν προστεθούν στα 2,5 εκατομμύρια που δηλώνουν επισήμως φτωχοί με εισόδημα κάτω των 10.000, το μέγεθος της φτώχειας φαντάζει κάτι παραπάνω από απειλητικό.

Η ειρωνεία με την οποία μπορεί κανείς να καταγράψει αυτή την εικόνα δεν έχει να κάνει με το γεγονός ότι ένας μικροσυνταξιούχος μπορεί να αποκρύβει το εισόδημα από ένα ενοίκιο στην προσπάθειά του να επιβιώσει με σχετική αξιοπρέπεια. Είναι κυρίως το γεγονός ότι πίσω από τα πενιχρά εισοδήματα υπάρχει πραγματικός πλούτος που αποκρύπτεται και η αδυναμία για τον εντοπισμό του αποτελεί τη μεγάλη παθογένεια του φορολογικού συστήματος. Την άποψη αυτή, ενισχύει η διαπίστωση ότι η συμπαγής κατηγορία των 872.000 ελευθέρων επαγγελματιών, επιτηδευματιών και εμπόρων, η ραχοκοκαλιά δηλαδή της ελληνικής οικονομίας, πλήρωσε το 2012 φόρους μόλις 9,9 δισ. ευρώ, την ώρα που 4,5 εκατομμύρια μισθωτοί πλήρωσαν φόρους 69 δισ. ευρώ. Η ανάλυση επιβεβαιώνει ότι η πλειονότητα των ελευθέρων επαγγελματιών στοιχίζεται στα χαμηλά εισοδηματικά κλιμάκια, αποφεύγοντας την πληρωμή φόρων, διαπίστωση που εξηγεί ίσως και την εμμονή της τρόικας στην αυστηροποίηση του φορολογικού συστήματος που θεσμοθετήθηκε το 2013, με την πλήρη κατάργηση του αφορολόγητου για όλες τις κατηγορίες φορολογουμένων, τη φορολόγηση από το πρώτο ευρώ όλων των εισοδημάτων και την αύξηση των φορολογικών συντελεστών.

Στον δημόσιο διάλογο που αναπτύσσεται για τη δημιουργία ενός δικαιότερου φορολογικού συστήματος, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η αδυναμία σύλληψης της φοροδιαφυγής οδηγεί στην υπερφορολόγηση των μεσαίων στρωμάτων. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το κράτος αντλεί το 45,7% των φόρων από εκείνους που δηλώνουν εισοδήματα από 30.000 έως 50.000 και ένα επιπλέον 15% από εκείνους που δηλώνουν από 50.000 έως 70.000 ευρώ.

Με δεδομένο ότι ο αριθμός των πραγματικά εύπορων στη χώρα, δηλαδή όσων δηλώνουν εισόδημα πάνω από 100.000 ευρώ, είναι ελάχιστος καθώς αυτοί δεν ξεπερνούν τις 28.100, το εισπρακτικό όφελος για το κράτος περιορίζεται στο 13,7% των συνολικών φόρων, ενώ οριακά καλύτερη είναι η εικόνα εάν σε αυτή την εισοδηματική κλίμακα προστεθούν και οι 53.561 πολίτες που δήλωσαν έσοδα από 70.000 έως 100.000 ευρώ και από τους οποίους το κράτος άντλησε το 2012 το 10% των φόρων.