Φθινόπωρο και Ενέργεια της Γης- Οι Πέντε Μεταστοιχειώσεις
Σύμφωνα με τα ήθη και έθιμα όλων των πολιτισμών, νεότερων και αρχαιότερων, η εποχή του Φθινοπώρου ξεκινά περί τα μέσα Αυγούστου και ταυτίζεται πρακτικά αλλά και συμβολικά με τις έννοιες του «θερισμού» και της «συγκομιδής». Από τα λαμπερά και εξωστρεφή χρώματα του Θέρους, η Φύση αρχίζει να ενδύεται αποχρώσεις πιο μεστές και μελαγχολικές που σηματοδοτούν την αλλαγή, το τέλος της καλοκαιρινής εποχής. Είναι ο καιρός που «φθίνουν» πια τα φρέσκα φρούτα και οι καρποί της Γης, καθώς και οι γλαφυρές εντυπώσεις, η πολυποίκιλη εξωστρέφεια του Θέρους. Τα φυλλοβόλα δένδρα αρχίζουν να χάνουν τα φύλλα τους και η διάθεση των ανθρώπων γίνεται πιο ενδοσκοπική, πιο εσωστρεφής, ίσως και μελαγχολική καθώς το Θέρος μετατρέπεται σταδιακά από καθημερινό βίωμα σε μακρινή ανάμνηση.
Καθώς οι καρποί και τα φρούτα της περιόδου μεστώνουν, οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να εγκολπώσουν τις εντυπώσεις, τις εμπνεύσεις, τους ξαφνικούς έρωτες, προτού θέσουν τις νέες τους προτεραιότητες, προτού αναλάβουν εκ νέου δράση. Το Φθινόπωρο είναι μια σύντομη σιγή, μια ενδυναμωτική παύση που σε κάνει να αφουγκραστείς ποια κατεύθυνση πρέπει να πάρεις. Είναι στιγμή προετοιμασίας, που οι τροφές, οι καρποί της Γης, η Ζώσα ενέργεια πρέπει να αποθηκευθεί με σύνεση για να είναι διαθέσιμη για μελλοντική χρήση. Στις 17 Σεπτεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Αγίας Σοφίας και των θυγατέρων της Αγίας Πίστης, Ελπίδας και Αγάπης.
Στην ελληνική παράδοση, οι άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, ξεκινούν την προετοιμασία για το χειμώνα. Οι νοικοκυρές μετασχηματίζουν όλες τις φρέσκες διαθέσιμες τροφές ώστε να μπορούν να φυλαχθούν ως προμήθειες για το χειμώνα. Φτιάχνουν τον πελτέ της ντομάτας, τις μαρμελάδες από σύκο, σταφύλι, δαμάσκηνο και μούρα, τα γλυκά του κουταλιού καρυδάκι, βύσσινο, κεράσι, νεραντζάκι. Τα σταφύλια έχουν πατηθεί στο πατητήρι και τώρα ξεκινά η περίοδος του μούστου, οι γειτονιές μοσχομυρίζουν από τα καζάνια που ψήνουν ευλαβικά. Μπαίνουν στο αλατόνερο και το ξύδι οι πρώτες πίκλες και τα λεγόμενα Chutney, τα συνοδευτικά των Βόρειων και Ασιατικών λαών. Βγαίνουν τα πρώτα λαχανικά της περιόδου που έχουν μαλακή υφή και γλυκιά ως επί το πλείστον γεύση: κολοκύθα, καρότο, κρεμμύδι, πατάτα, γλυκοπατάτα.
Στη βάση των Πέντε Μεταστοιχειώσεων ή Πέντε Στοιχείων, η Ενέργεια κινείται από το Αρχέτυπο της Φωτιάς προς το Αρχέτυπο της Γης, με κατεύθυνση προς τα Κάτω και ξεκινώντας τη διαδρομή προς την Yin Πλευρά του Κύκλου. Η γεύση των πιάτων είναι μεστή και γλυκιά και η χαλαρωτική τους επίδραση θρέφει τα όργανα του στομάχου και του σπλήνα, ενώ χαλαρώνει το πάγκρεας. Τα πρωτοβρόχια νοτίζουν τη Γη και την προετοιμάζουν για την επόμενη σπορά των εποχικών λαχανικών, σπόρων και καρπών του Χειμώνα.
Η μελαγχολική μαγεία του φθινοπώρου αποτυπώνεται στο υπέροχο μουσικό θέμα «Όταν έρχονται τα σύννεφα» του Μάνου Χατζηδάκη, από το άλμπουμ το «Χαμόγελο της Τζοκόντας» ενώ ο Ανδρέας Εμπειρίκος γράφει σε ένα απόσπασμα από της «Οκτάνα»:
«Τοπία βροχερά του φθινοπώρου, με απώλειαν των νηπενθών
ανθέων, με ακαριαίας πτώσεις φύλλων, και βαθμιαίαν σβέσιν
των φωνών του υψηλού καλοκαιριού, εις παραλίας και αιγια-
λούς όπου το κύμα, ηπίως επελαύνον, εδρόσιζε τα σώματα
με ιριδίζοντας αφρούς, πριν χαμηλώσει η εποχή πάσης ευθα-
λασσίας, πριν πέσει εις την αφάνειαν ο ύψιστος του θέρους μην…»
