Ο «πανούργος τραπεζίτης» Μιχάλης Σάλας, έγραφαν πριν από ένα χρόνο οι New York Times, έχει ένα όνειρο: Να κάνει την τράπεζά του «too big to fail (πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει)» ώστε να εξασφαλίσει την παρέμβαση της Ε.Ε για τη διάσωσή της. Υπήρχε μόνο ένα εμπόδιο στο δρόμο του… οι νόμοι και το Σύνταγμα της Ελλάδας. Γι’ αυτό όμως μπορούσε να φροντίσει ο Αντώνη Σαμαράς.
Κλίμα θριάμβου επικρατούσε σε αρκετά ενημερωτικά site (και λίγο αργότερα και στις περισσότερες εφημερίδες) όταν ανακοινώθηκαν, στα τέλη Οκτωβρίου, τα αποτελέσματα των περίφημωνstress test των τραπεζών. Δίπλα στα διαφημιστικά banners της Πειραιώς έστεκαν πανηγυρικά τα δελτία Τύπου της τράπεζας. Τι κι αν το ίδρυμα του Μιχάλη Σάλα συγκαταλέγονταν στις 25 τράπεζες που απέτυχαν, τουλάχιστον στο τυπικό σκέλος της δοκιμασίας. Όπως έλεγε παλαιότερα και ένας γνωστός διευθυντής ειδήσεων: «Ας μην αφήνουμε την πραγματικότητα να χαλάει μια τόσο ωραία ιστορία». Για μια τράπεζα που απολαμβάνει εδώ και χρόνια την σκανδαλώδη εύνοια διαδοχικών κυβερνήσεων ακόμη και η επιτυχία στα τεστ αντοχής θα αποτελούσε ένα κάλπικο παράσημο.
Θα χρειαζόμασταν τόμους για να περιγράψουμε με λεπτομέρειες τα προκλητικά δώρα που έχει προσφέρει άμεσα ή έμμεσα το καθεστώς Σαμαρά – Βενιζέλου στην τράπεζα Πειραιώς. Τα 7,5 δις ευρώ, που ουσιαστικά χαρίστηκαν στον Σάλα μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, μιλούν από μόνα τους. Υπάρχει όμως μια ενδεικτική περίπτωση που φέρνει στο φως το μέγεθος της διαπλοκής της κυβέρνησης αλλά και των μεγάλων ΜΜΕ με τον τραπεζικό τομέα.
Η ιστορία μας ξεκινά το καλοκαίρι του 2014 όταν η κυβέρνηση καταθέτει μια φωτογραφική διάταξη με την οποία εξασφαλίζει ότι η τράπεζα Πειραιώς δεν θα χρειαστεί να πληρώσει ούτε ευρώ για την απορρόφηση των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών. Στόχος ήταν να απαλλαγεί όχι μόνο από τα χρέη που κουβαλούσαν αυτές οι τράπεζες απέναντι στους μετόχους και ομολογιούχους τους αλλά και από τους φόρους εκατομμυρίων που θα έπρεπε να καταβάλλει στο ελληνικό δημόσιο για την μεταβίβαση. Σύμφωνα με τις πιο μετριοπαθείς εκτιμήσεις και μόνο η συγκεκριμένη φοροαπαλλαγή ξεπερνά τα 200 εκ. ευρώ.
Η κυβέρνηση είχε προσπαθήσει να περάσει σχετικές φωτογραφικές τροπολογίες για την Πειραιώς μέσα σε άσχετους νόμους, τον Απρίλιο και το Δεκέμβριο του 2013, χωρίς επιτυχία. Ο Σάλας όμως συνέχισε να πιέζει και ο Σαμαράς έπρεπε να βρει επειγόντως έναν τρόπο να ικανοποιήσει τις εντολές των οικονομικών «προϊσταμένων» του. Το πρόβλημα ήταν ότι με βάσει τους υπάρχοντες νόμους κάθε σχετική προσπάθεια θα ήταν παράνομη αφού προσέκρουε σε τρεις βασικές αρχές του νομικού μας πολιτισμού: ότι απορροφώντας μιας επιχείρηση δέχεσαι και τα χρέη της, ότι για κάθε μεταβίβαση πληρώνεις κάποιο φόρο στο κράτος και πως όταν παίζεις με την περιουσία των άλλων οι νόμοι δεν μπορούν να έχουν αναδρομική ισχύ. Προφανώς για κάθε μια από αυτές τις αρχές η αστική δικαιοσύνη μπορεί αν ανοίξει όσα παράθυρα απαιτούν οι εκάστοτε ισχυροί. Το να τις καταργήσεις όμως και τις τρεις με μια διάταξη χρειάζεται θράσος που σπάνια συναντάται σε δημοκρατικά καθεστώτα.
Παρά το γεγονός ότι η διάταξη, που έφερε προς ψήφιση η κυβέρνηση, προκάλεσε την εντονότατη αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝ.ΕΛ, πέρασε σχεδόν απαρατήρητη από τα μέσα ενημέρωσης. Το μέγεθος του δώρου που προσφέρθηκε στην Τράπεζα Πειραιώς έγινε πλήρως κατανοητό μόνο όταν μεγάλα δικηγορικά γραφεία, που εκπροσωπούσαν ομολογιούχους κυπριακών τραπεζών, άρχισαν να εξετάζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της φωτογραφικής διάταξης.
