O καρκίνος του τραχήλου της μήτρας διακρίνεται σε δύο μορφές: τον καρκίνο από πλακώδη κύτταρα και τα αδενοκαρκινώματα.
Το τεστ Παπανικολάου έχει συμβάλλει σημαντικά στη μείωση των κρουσμάτων τραχήλου της μήτρας, όμως η συχνότητα των αδενοκαρκινωμάτων - τα οποία ξεφεύγουν πιο εύκολα από την έγκαιρη ανίχνευση με το τεστ Παπανικολάου και η πρόγνωσή τους είναι συνήθως χειρότερη- αυξάνεται, κυρίως σε νεώτερες γυναίκες.
Οι πρώτοι σε συχνότητα ογκογόνοι τύποι και για τις δύο μορφές καρκίνου είναι οι τύποι 16 και 18 του ΗΡV και μαζί με τον τύπο ΗΡV 45, θεωρούνται οι τρεις πιο «επιθετικοί» τύποι του ΗΡV. Έχει αποδειχθεί ότι λοίμωξη με κάποιον από τους τρεις εξελίσσεται σε καρκίνο συχνότερα απ΄ ότι η λοίμωξη με κάποιον από τους άλλους ογκογόνους τύπους.
Συγκεκριμένα, ο τύπος 16 ευθύνεται περίπου για το 55% των καρκίνων από πλακώδη κύτταρα και για το 33% των αδενοκαρκινωμάτων, ενώ ο 18 για περίπου το 13% των καρκίνων από πλακώδη κύτταρα και για το 37% των αδενοκαρκινωμάτων.
Τα παραπάνω καθιστούν απαραίτητη την προστασία έναντι του τύπου 18 του ΗΡV. Την προστασία αυτή παρέχει ο εμβολιασμός έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος πάντως δεν αντικαθιστά τον προληπτικό έλεγχο με τεστ Παπανικολάου.
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν δύο εμβόλια. Το ένα είναι διδύναμο και προστατεύει από τα ογκογόνα στελέχη 16 και 18 του ΗΡV και το άλλο είναι τετραδύναμο και περιέχει επιπλέον τους τύπους 6 και 11 οι οποίοι είναι χαμηλού κινδύνου και δεν σχετίζονται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά με τα γεννητικά κονδυλώματα.
